28 maart 2024

Nieuwe Griekse telescoop onderzoekt oude ster

Aristarchos

Aristarchos-telescoop. Credit: P. Boumis, National Observatory of Athens

Waarnemingen met de nieuwe 2,3-meter Aristarchos-telescoop in het Griekse Peloponnesosgebergte wijzen erop dat de centrale ster van de planetaire nevel KjPn8 een begeleider heeft. KjPn8 is een onregelmatig gevormd object in het sterrenbeeld Cassiopeia.Sterren zoals onze zon stoten aan het eind van hun bestaan een groot deel van hun atmosfeer af. Het restant van de ster zelf verandert vervolgens in een zogeheten witte dwerg: een compact, heet sterretje. Het afgestoten materiaal vormt een uitdijende gaswolk die soms een beetje op een planeetschijfje lijkt – vandaar de merkwaardige benaming voor deze objecten. De planetaire nevel KjPn8 werd eind jaren vijftig ontdekt met een telescoop van de Palomar-sterrenwacht in Californië. Latere waarnemingen lieten zien dat de nevel een drietal grote lobben vertoont. Door snelheden van deze lobben te meten, hebben astronomen nu de afstand en de ontstaansgeschiedenis van de planetaire nevel kunnen vaststellen. KjPn8 is ongeveer 6000 lichtjaar van ons verwijderd en de lobben zijn respectievelijk 3200, 7200 en 50.000 jaar geleden door de centrale ster uitgestoten. Uit de structuur en snelheid van de binnenste van de drie lobben leiden de astronomen af dat deze is ontstaan bij de overdracht van materie van een zware naar een minder zware ster. Bij dat proces wordt een deel van de materie terug de ruimte in geblazen in de vorm van twee tegengesteld gerichte bundels. Dat betekent dat zich in het hart van KjPn8 een dubbelster moet bevinden. Uniek is dat niet: ook andere planetaire nevels hebben een dubbelster in hun centrum.

KjPn8

Opname van de reusachtige lobben van de planetaire nevel KjPn 8, genomen met een camera van de nieuwe 2,3-meter Aristarchos-telescoop. Credit: P. Boumis/J. Meaburn.

Bron: Astronomie.nl.

Share

Speak Your Mind

*