De Homunculus-nevel rond Eta Carinae. Credit: Nathan Smith (University of California, Berkeley), and NASA
De ster Eta Carinae staat op het punt om te ontploffen. Zo’n 170 jaar geleden kende de ster (met een geschat gewicht van 100 zonnen) een enorme uitbarsting, waarbij meerdere zonnemassa’s aan materiaal is uitgestoten. Dit materiaal vormt nu de Homunculus-nevel, waardoor de ster vandaag de dag aan het oog onttrokken wordt. Tijdens de uitbarsting was Eta Carinae tijdelijk de op-één-na helderste ster aan de hemel, ondanks de relatief grote afstand van 7000 lichtjaar. Toch was de ontploffing slechts een voorproefje – het hoofdgerecht staat nog te wachten: een spectaculaire supernova-explosie.Supernova’s kennen twee verschillende herkomsten. Degene die veroorzaakt worden door massieve sterren die door hun brandstof heen zijn, vinden vooral plaats in spiraalstelsels zoals de Melkweg – hier worden immers voortdurend nieuwe sterren geboren. Ze vinden nooit plaats in elliptische sterrenstelsels, die vrijwel geen stervorming kennen. Astronomen waren dan ook verbaasd om een ‘jonge’ supernova te zien in een oud sterrenstelsel. Supernova PS1-12sk, die is ontdekt met de Pan-STARRS telescoop op Hawaii, is op méér dan één manier een rare snuiter.Aan de hand van de aanwezigheid van helium in het spectrum, evenals andere eigenschappen, wordt de supernova geclassificeerd als een uiterst zeldzame Type Ibn supernova, waarvan er slechts zes bekend zijn. Hoewel de oorsprong van dit type supernova onbekend is, gaat het vermoedelijk om een massieve ster die eerder een enorme hoeveelheid helium heeft uitgestoten – exact zoals Eta Carinae heeft gedaan.Deze oorsprong werd ondersteund door het feit dat voorgaande Type Ibn supernovae allemaal zijn waargenomen in spiraalstelsels, die een actieve stervorming kennen. Aangezien massieve sterren nooit lang leven, ontploffen ze altijd dicht bij hun geboorteplaats. PS1-12sk is anders. De supernova vond plaats aan de buitendelen van een helder elliptisch sterrenstelsel, op een afstand van 780 miljoen lichtjaar van de aarde. Dit sterrenstelsel laat geen enkel bewijs zien voor recente stervorming, en een supernova dat veroorzaakt is door een massieve ster is nooit eerder waargenomen in een sterrenstelsel van dit type. De ontdekking suggereert dat het moederstelsel een sterfabriek verbergt, waardoor het massieve sterren kan vormen op een plaats waar niemand ze verwacht. Het zou ook kunnen dat PS1-12sk een geheel andere herkomst heeft: het zou het resultaat kunnen zijn van de botsing tussen twee witte dwergsterren, waarvan er één zeer heliumrijk is geweest. Beide verklaringen zijn niet heel waarschijnlijk, waardoor astronomen met een puzzel opgezadeld zitten.
SN PS1-12sk. Credit: CfA / PS1 Science Consortium
Speak Your Mind