28 maart 2024

Zwart gat breekt snelheidsrecord

MAXI J1650

Credit: ESA

Met de Europese ruimtetelescoop XMM-Newton is een röntgendubbelster ontdekt waarvan de componenten in slechts 2,4 uur om elkaar heen draaien. Hiermee is het vorige snelheidsrecord met ruim een uur verbroken. De dubbelster staat bekend als MAXI J1659-152 en bestaat uit een zwart gat van drie zonnemassa’s en een rode dwergster van slechts 1/5de zonnemassa. Het paar staat op slechts één miljoen kilometer van elkaar – slechts drie keer de afstand tussen de aarde en de maan.Het duo is in 2010 ontdekt door de Swift-telescoop en werd oorspronkelijk beschouwd als een gammaflits. Later heeft de Japanse MAXI-telescoop, aan boord van het ISS, een heldere röntgenbron op dezelfde positie aangetroffen. Hierdoor werd de identiteit van de gammaflits in twijfel getrokken. Observaties die verricht zijn door XMM-Newton hebben uiteindelijk uitgewezen dat het object bestaat uit een zwart gat dat zich voedt met materiaal van een kleine begeleider. Beide objecten draaien in slechts 2,4 uur rond het centrale zwaartepunt. De vorige recordhouder had een omloopperiode van 3,2 uur. Het zwarte gat en de begeleidende ster draaien rondom een gemeenschappelijk zwaartepunt. Omdat de ster het lichtere object is, staat deze op grotere afstand van het zwaartepunt. Dat betekent dat de ster met duizelingwekkende snelheid z’n grotere omloopbaan voltooit: twee miljoen kilometer per uur! Het zwarte gat heeft een snelheid van ‘slechts’ 150.000 kilometer per uur. Ook dit is sneller dan de snelheid waarmee de aarde rond de zon draait (100.000 km/u).Het duo bevindt zich hoog boven het galactisch vlak, buiten de hoofd-schijf van ons spiraalstelsel. Hoe zijn ze hier terecht gekomen? Dit houdt vermoedelijk verband met de explosieve geboorte van het zwarte gat (stellaire zwarte gaten ontstaan immers bij krachtige supernova-explosies).

Bron: European Space Agency.

Share

Comments

  1. er vanuit gaande dat de computersimulatie correct is weergegeven en dat zowel de stofschijf als de rode dwerg hun omloop tegen de klok in om het zwarte gat hebben.
    vraag ik mij af hoe de rode dwerg om zijn as roteert,
    is dat zoals de simulatie enigszins (vanwege de stofstroom) suggereert met de klok mee of !! staat ie stil als een gelockte maan ??

Speak Your Mind

*