28 maart 2024

Sterrenkundige ontdekken nieuw type supernova: de Type Iax mini-supernova

Impressie van een witte dwerg (links), die gevoed wordt door een hete. blauwe compagnon.

Impressie van een witte dwerg (links), die gevoed wordt door een hete. blauwe compagnon. Credit: Christine Pulliam (CfA)

Ruwweg zijn er twee types supernovae: de Type Ia supernovae die ontstaan als een witte dwerg door massatoevoer van een begeleider te zwaar wordt en explodeert en de type II supernovae die ontstaan als de kern van een zware ster – ergens tussen 10 en 100 keer de massa van de zon – in elkaar klapt tot een neutronenster of zwart gat en de buitenlagen worden weg worden geblazen. Het eerste type blijkt nu een variant te hebben, want sterrenkundigen onder leiding van Ryan Foley (Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics) hebben 25 exemplaren gevonden die iets afwijken van de gangbare Type Ia supernovae. Wordt bij een Type Ia supernova de witte dwerg compleet vernietigd door de explosie, bij de Type Iax supernovae – zoals ze worden genoemd door Foley en z’n makkers – overleeft de witte dwerg de explosie, al is hij wel danig gehavend.

Dat we tot nu toe veel meer Type Ia supernovae hebben waargenomen en nog zo weinig Iax supernovae komt door hun lichtkracht: ze hebben ongeveer 1/100e van de lichtkracht van Ia supernovae- vandaar dat ook wel wordt gesproken over mini-supernovae. Foley’s groep denkt dat Iax supernovae zo’n drie keer minder vaak voorkomen dan Ia supernovae. De 25 gevonden exemplaren komen geen van allen in elliptische sterrenstelsels voor, die vaak oude sterren bevatten. De Iax supernovae komen in jonge stersystemen voor, waarbij het nog een raadsel is hoe het kan dat de witte dwerg de explosie kan overleven. Bron: CfA.

Share

Comments

  1. Wat is dan eigenlijk het verschil tussen dit nieuwe type en een nova? Een nova is toch ook een ‘explosie’ veroorzaakt door accretie waarbij de witte dwerg het overleeft?

    • Olaf van Kooten zegt

      Je hebt helemaal gelijk – en goede vraag! Mogelijk ligt de kracht van de explosie tussen dat van een nova en supernova? Adrianus, weet jij het antwoord toevallig?

  2. Het heeft inderdaad te maken met de absolute lichtkracht van de explosie. Een type Ia supernova kan een absolute helderheid van -19,3m bereiken, hetgeen vijf miljard keer helderder is dan de helderheid van de zon. Type Iax supernovae zijn zoals in de blog te lezen is honderd keer zwakker, dus die zijn 50 miljoen keer helderder dan de zon. Een nova kan 50.000 tot 100.000 keer de helderheid van de zon bereiken. Wat dat betreft kan je de type Iax mini-supernovae noemen, maar ook mega-novae.

Laat een antwoord achter aan Olaf van Kooten Reactie annuleren

*