19 maart 2024

Het debunken van de Komeet ISON-conspiracies

Komeet ISON gezien door Hubble

Credit: ESA/NASA

Komeet ISON is onderweg. Moeten we dekking gaan zoeken? Als je sommige Niburisten zou geloven wel ja. Maar de werkelijkheid is anders: er is geen cover-up, we zijn volledig veilig.

In de film Deep Impact uit 1998 zit een scene waarin de president van de Verenigde Staten (gespeeld door Morgan Freeman) een verschrikkelijke waarheid onthult: dat de regering al meer dan een jaar weet dat een komeet op ramkoers ligt met de aarde. Natuurlijk zal dit resulteren in een sterk staaltje van Hollywood-CGI vernietiging.

Dit scenario is niet alleen dramatisch, maar ook extreem onwaarschijnlijk. Op ieder willekeurig moment is een heel peloton amateur-astronomen de hemel aan het afspeuren, waarbij vaak gebruik wordt gemaakt van telescopen waar menig sterrenwacht jaloers op is. Als de “Grote Vernietiger” onderweg zou zijn, zou dat niet lang een geheim blijven. Zelfs niet als je Morgan Freeman heet.

Natuurlijk kun je ook overdrijven. Het internet staat vol met ongefundeerde verhalen over de komende “Komeet van de Eeuw”, C/2012 S1 ISON. Veel van deze conspiracy theories doen denken aan de Niburu-onzin van vorig jaar. Weet NASA soms iets wat ze niet vertellen? Waarom zijn ze zo geïnteresseerd in deze komeet? Waarom zijn bepaalde plekken in Google Sky blacked out?Wat verbergen ze toch, man?

Komeet Lovejoy

Credit: NASA/Dan Burbank

Het is grappig hoe pseudowetenschap vooral op YouTube zijn grootste podium vindt. De videodienst staat vol met allerlei wazige theorieën over Komeet ISON. Zoek maar eens op “ISON” en je valt van de ene verbazing in de andere. Natuurlijk ga ik deze filmpjes niet op AstroBlogs plaatsen – zo’n podium verdienen ze niet.Hoe dan ook, inmiddels hebben we al verschillende vragen gekregen van verontruste bezoekers over het “gevaar” van deze komeet en dit zal alleen maar erger worden naarmate de komeet dichterbij komt. Maar wat houden deze conspiracy theories precies in? Ik zal de populairste even bespreken.Sommige mensen beweren dat Komeet ISON “begeleiders” heeft, die een spoor vormen achter de komeet. Hoewel kometen inderdaad uiteen kunnen vallen, zijn de “verdachte objecten” die zichtbaar zijn in de .gif-animaties die op internet circuleren duidelijk hotpixels in de camera.Een nog vreemdere claim is dat Komeet ISON “even helder als de zon” zou zijn. Zelfs als Komeet ISON zijn voorspelde maximale helderheid van magnitude -13 zal bereiken (even helder als de volle maan), dan zal dit gebeuren als de komeet slechts EEN hemelgraad van de zon verwijderd is. Aangezien onze zon straalt met een helderheid van -26,74 (oftewel, 158.000 keer zo helder) zal het lastig worden om de komeet overdag te zien.Andere mensen zijn bang dat de komeet (of deeltjes die afkomstig zijn van ISON) in botsing komt met de aarde. Komeet ISON zal onze planeet echter passeren op een veilige afstand van 0,426 AU, oftewel zo’n 63 miljoen kilometer. Wetenschappers hebben de omloopbaan van de komeet heel precies berekend en ISON zal niet in botsing komen met de aarde. Dus nee, Komeet ISON is geen Niburu – de tiende planeet die de aarde zou vernietigen. Ondanks het feit dat samenzweringsfanaten dit concept schijnbaar niet los kunnen laten.De puinstaart van de komeet is gemaakt van extreem fijne stofdeeltjes, die niet groter zijn dan een paar micron. Aangezien dit soort stofdeeltjes de aardatmosfeer binnendringen met een snelheid van 200.000 km/u, zijn ze allemaal opgebrand voordat ze het aardoppervlak bereiken. Dit zal spectaculaire meteorenregens opleveren, maar verder geen enkel gevaar vormen voor uw gezondheid.Hieronder een video van NASA over de mogelijke meteorenregens van ISON:https://www.youtube.com/watch?v=hFYSN_cwaZ0Andere mensen focussen op het verband tussen kometen en aardbevingen (en overige ellende).  Dit soort kometenhysterie is van alle tijden. Noem maar een willekeurige heldere komeet, en de gebeurtenis zal samenvallen met aardbevingen, ziektes en oorlogen. Wanneer zijn er immers geen aardbevingen, ziekten en oorlogen geweest in de geschiedenis van onze planeet? Bovendien: volgens het geologisch bureau van de VS vinden er dagelijks gemiddeld 2750 aardbevingen plaats, waarvan er 275 krachtig genoeg zijn om door mensen gevoeld te worden. Jaarlijks zijn slechts 100 aardbevingen krachtig genoeg om schade te veroorzaken. Het is trouwens wel erg gemakkelijk om kometen aan te wijzen als “oorzaak” van aardbevingen en andere historische gebeurtenissen. Zo werd tijdens de Normandische invasie van Engeland in 1066 een komeet gezien. Ook was een komeet zichtbaar tijdens de uitbraak van de pest in London in 1655. Er bestaat een website, Cometography, waarin een lijst wordt bijgehouden van kometen die zichtbaar zijn geweest tijdens (meestal negatieve) historische gebeurtenissen.De passage van de Komeet van Halley in 1910 veroorzaakte de grootste kometenhype van de 20ste eeuw. Ironisch genoeg was een paar maanden voor de passage van Halley ook een heldere komeet zichtbaar en het is deze komeet die de titel Grote Komeet van 1910 heeft gekregen. De meeste mensen hebben deze komeet zelfs verward met die van Halley! Overigens werd in 1910 voor het eerst cyanogeen aangetroffen in het spectrum van een komeet. Veel oplichters hebben toen bakken met geld verdient met de verkoop van “kometenpillen” en gasmaskers aan paniekerige klanten. Allemaal voor niets natuurlijk: in het dagelijks leven krijg je meer kankerverwekkende stoffen binnen dan ooit afkomstig zou kunnen zijn van een komeet. In 2011 was er een vergelijkbare hype rond Komeet Elenin, die echter plotseling uiteen viel zonder een show af te geven. En de aardbevingen die voorspeld waren door conspiracy theorists? Nou, het bewijs is onweerlegbaar: er gebeurde helemaal niets. Hetzelfde geldt voor Komeet ISON – ook die zal geen aardbevingen of rampen veroorzaken.

ISON omloopbaan

Credit: NASA

Kan zo’n kometenhysterie dan echt geen kwaad? Helaas heeft de geschiedenis uitgewezen dat massahysterie snel kan omslaan in wanhopige daden. Kijk maar naar de massale zelfmoord van aanhangers van de Heaven’s Gate-cultus in 1997. Deze zelfmoordacties werden deels ingegeven door het destijds populaire idee dat Komeet Hale-Bopp een ruimteschip zou zijn.Jaarlijks worden tientallen nieuwe kometen ontdekt. De meerderheid van deze vuile sneeuwballen in rare omloopbanen worden nooit helderder dan magnitude +10 en zijn dus van weinig belang voor amateur-waarnemers. Een paar keer per jaar kan een komeet een helderheid van +6 bereiken en dus zichtbaar zijn door een goede verrekijker.Als een komeet ontdekt wordt, door professionals of amateurs, dan is het zaak om deze vaak genoeg waar te nemen om de omloopbaan vast te stellen. Honderden (amateur-)sterrenkundigen werken dan samen om deze klus te klaren. Als er inderdaad een geheim bestaat over Komeet ISON, dan zal dat nooit door honderden astronomen stilgehouden kunnen worden. Nu volgen er wat feiten over Komeet C/2012 S1 ISON. De komeet is in september 2012 ontdekt door de Russische amateur-astronomen Vitali Nevski en Artyom Novichonok, terwijl zij waarnemingen verrichtten in het kader van het International Scientific Optical Network (ISON), vandaar de naam van de komeet. Op dat moment bevond de komeet zich voorbij Jupiter en was ongelooflijk lichtzwak. Zodra de baan van ISON werd berekend, bleek dat deze de zon zou passeren op slechts een miljoen kilometer afstand (op 28 november 2013).Komeet ISON behoort tot een speciale categorie van kometen, de zogenaamde zonnescheerders. Zodra de komeet z’n haarspeldbocht rond de zon zal uitvoeren, zal deze in een enorm tempo verdampen door de intense hitte van de zon. Mocht de komeet de gewelddadige passage overleven, dan zal deze enorm in helderheid toenemen en mogelijk tien keer helderder dan Venus worden. Lang zal de komeet dit niet volhouden: zodra de afstand tot de zon weer groter wordt, zal ISON langzaam vervagen. Komeet ISON zou dus voor een goede show kunnen zorgen, maar geloof niets van de hype.Kometen zijn berucht onvoorspelbaar als het om de geschatte helderheid gaat. Om een kometenjager te quoten: “Kometen zijn net katten – ze hebben een staart en doen wat ze willen”. Maar ze kunnen niet de wetten van de astromechanica verbreken.

Share

Comments

  1. Goed om te horen. Ben wel even benieuwd naar het volgende, indien ik met een lasbril naar de zon kijk dan zie ik een zwarte rondje ergens midden zon. Dit heeft niets te maken met het verhaal hier boven maar hopenlijk kan ik hier een antwoord krijgen, wat is dat?

    Ik heb nu op 4 verschillende dagen ernaar gekeken en het is er altijd aanwezig.
    Ik kan nergens een goed antwoord vinden als ik op het inet zoek. 9 van de 10x kom ik onzin tegen zoals in het bovenstaande verhaal ook al wordt aangegeven.

    • John,
      Wat je ziet is een zonnevlek. Kijk maar eens op http://www.spaceweather.com en klik op het zonneplaatje voor een grote afbeelding. In die 4 dagen heb je de vlek wel zien verplaatsen. De Zon draait namelijk in ongeveer 27 dagen om haar as. De vlek kan ook groter en kleiner worden in die tijd.
      Wel grappig dat je vlek zonder vergroten kan zien. Scherpe ogen. Op de foto zie je dat er veel meer zonnevlekken zijn, maar de meeste zijn klein.
      Voor meer info: http://nl.wikipedia.org/wiki/Zonnevlek

      • Avatar foto Olaf van Kooten zegt

        Paul heeft helemaal gelijk, John! Wel bijzonder dat je met het blote oog een zonnevlek kunt zien 🙂

      • Bedankt voor het antwoord.
        Het was duidelijk zichtbaar, ik denk niet dat je scherpe ogen voor moet hebben wat ik heb gezien.moet wel eerlijk zeggen dat het naar mijn gevoel op dezelfde plek te zien was maar kan me ook vergissen. Ik zal de komende dagen het nog is goed bestuderen. 🙂

  2. Maar wat als de komeet de passage met de zon niet overleeft en in stukken uiteenvalt ?
    Blijven deze stukken dan de baan vervolgen zoals nu voor de komeet berekend is of kunnen deze stukken ook richting aarde geslingerd worden ?

    • Als de komeet uiteen valt blijven de delen de baan volgen zoals voor het geheel is berekend. Dan krijgen we een mooi rijtje kleinere kometen te zien, ook leuk!

  3. Goed verhaal over komeet ISON! De link tussen kometen en rampen, zoals weergegeven in die lijst op de website van Cometography, zou je ook om kunnen draaien: hoeveel positieve dingen, zoals uitvindingen en economische periodes van welvaart, vallen niet samen met het verschijnen van kometen?

  4. Lol youtube filmpjes geloven ze wel en de rest niet !
    Zagen ze die meteoor in Rusland afgelopen jaar aankomen,…Huhmm Nee. iedereen was stom verbaast!
    Maar dat is ook echt menselijk, het ons kan niks gebeuren gedrag.
    Maar toch leuk dat iedereen NASA ESA overheden zo druk zijn met ISON, zullen zij het ons gaan vertellen als we inderdaad in een meteoor douche komen?
    zodat er wereld wijd paniek uitbreekt..mmm en weer Nee!
    Waarom zijn er eigenlijk afgelopen 2 a 3 jaar ondergrondse bunkers gemaakt?
    En crisis bestaat niet , anders kunnen landen ook niet voor miljarden investeren in hun projecten.
    Maar het wordt een mooi spektakel ! 😉

  5. Nou of het een mooi spektakel wordt zullen we bezien. Zullen we een moment afspreken dat we kijken wie gelijk heeft? De periheliumdatum van komeet ISON is op 28 november 2013 en op 26 december a.s. staat ‘ie het dichtst bij de aarde, wanneer zijn afstand ruim 64 miljoen km is. Wat zullen we afspreken, 1 januari a.s.?

    • Vergeet je 1 oct niet ..dan paseerdt die Mars ! Nasa heeft een ballon gelanceerd om ISON te bekijken wat het gaat doen 😉 …

      • OK, 1 oktober passeert ‘ie Mars. Wordt dat het eerste slachtoffer van de verwoestende effecten van komeet ISON? Zullen we 2 oktober afspreken en kijken of de Rode Planeet er nog is of dat ‘ie verpulverd is door een allesvernietigende lawine aan meteoren? De afstand tussen Mars en komeet ISON zal 10 miljoen km bedragen, zes keer kleiner dan de afstand aarde-ISON. Dus je mag er vanuit gaan dat de door jouw voorspelde effecten echt verwoestend zullen zijn, voor de sondes en Marsrovers hebben ze helaas geen ondergrondse bunkers weten te bouwen.

        • Arie mischien moet je eens wat beter je huiswerk doen ..de enige die het heeft over een DOEM senario is onze alles onsterfelijke ARIE NOUWEN !
          ga jij maar youtube kijken dan kunje zien wat die staart doet , want ison doet niks slimme jongen!
          Ohhh zo ver was je nog niet , blij dat jij niet bij NASA werkt! zieltje

          • oooohhh wacht, nou gaan we terug krabbelen en ben ik degene die over het DOEM scenario is begonnen. Mag ik even wat quotes doen van jou in de afgelopen reacties – let op de vetgemaakte delen:

            “De komeet ISON kan gevaarlijk zijn omdat deze de asteroïdengordel gaat passeren en deze daardoor verstoren kan. Het is denkbaar dat C/2012 S1 dan in stukken breekt en dan wel een gevaar voor de aarde kan betekenen.”
            – “Mocht Ison bij de zon afbrokkelen, dan hebben we een serieus probleem, brokkelt ison niet af dan is er nog steeds een gevaar. Ison zal de aarde niet raken , zijn staart wel !! of te wel is ded kans groot dat we een meteorieten regen krijgen! Vanaf 1 okt gaan we het al merken .. Hulpverleners ,legers ,politie etc zijn Alle verloften ingetrokken.

            Niet unfair zijn en zeggen dat ik degene ben die met het DOEM-scenario aankomt, ik bestrijd juist dat soort onzinverhalen.

          • ja jij neemt het woord Doem in je mond, bedoel heb ik gezegt dat ison ons gaat raken?
            nee heb gezegt dat zijn staart ons gaat raken!
            de ene verbrand en de ander komt door de vedampings kring..
            Mischien toch beter je huiswerk doen , waarom zijn regeringen er mee bezig ?

        • Oja mijn berichten komen van NASA zelf ! :p

          • Nou kom dan maar op met de links naar sites van de NASA, waar vermeld staat dat de staart van komeet ISON voor gevaar zal zorgen. Ik ben benieuwd.

  6. De komeet ISON kan gevaarlijk zijn omdat deze de asteroïdengordel gaat passeren en deze daardoor verstoren kan. Het is denkbaar dat C/2012 S1 dan in stukken breekt en dan wel een gevaar voor de aarde kan betekenen. Ook zou het kunnen dat ISON zich in de zon boort en vernietigd wordt waardoor zonnevlammen kunnen ontstaan maar wij de spectaculaire lichtshow moeten gaan missen.

  7. Die onzin heb ik niet verzonnen ..copy / past dunno .. XD

  8. Ik had begrepen dat als Ison wel iets veroorzaakt het een zonnevlam wordt,nasa praat daar ook over in 2014,zelfs de regering is dit keer in dit jaar wel om de tafel gaan zitten om het te bespreken,voor die tijd deden ze dat nooit,immers ze hebben vaker uitbarstingen voorspeld die schadelijk zou zijn voor de aard.
    Wat die licht show betreft ben ik heel erg benieuwd naar,hoop dat ik het mee mag maken

  9. Klopt de regering in Amerika is voor het eerst a.s Dinsdag niet bereikbaar (atv dag lol!)
    Maar is nog nooit voorgekomen, ison kanne alle kanten uitgaan..niemand weet het zekere! .

    • Voor zover ik het begrepen heb is de exacte baan (hoek) niet helemaal bekend, tenzij ik het fout heb. Dat is een ding. Het tweede is dat onze planeet zich door de staart gaat bewegen, maar dat lijkt me weer afhankelijk van hoe de komeet zich baant door ons zonnestelsel. Een derde punt is ISON is een eenmalige komeet die langs komt, dus onvoorspelbaar om exact te zeggen wat ie gaat doen. En als vierde, ISON is volgens experts 2km in doorsnee. Overleeft het de passage rond de zon niet en stel het breekt in stukken na het katapult effect van de zon, dan kunnen alsnog grote delen in ons pad liggen. NASA geeft verdraaid weinig informatie, maar als leek ga ik er vanuit dat er maar een kleine kans is voor, behalve dan misschien een mooie lichtshow, iets desastreus.

  10. Hij is er nog steeds er is op youtube maar een clipje te zien dat ison langs mars gaat,wel gaaf overigens,jammer dat nasa gesloten is,hun zullen vast veel mooiere beelden hebben,of misschien ook niet 😉

  11. is de baan van ISON nu niet veranderd meer richting de aarde nu hij mars al is gepasseerd
    en waarom van die wazige beelden, we weten naar aanleiding van alle eerdere beelden van andere kometen dat er veel betere beelden mogelijk zijn.

  12. Nee, de baan is zoals verwacht. ISON is een kleine komeet en wat je ziet op foto’s ( ik heb er zelf ook gemaakt) zijn de gassen die de komeet verliest en die gaswolk en staart hebben geen scherpe grens. Je hebt nog steeds een telescoop nodig om Ison te kunnen zien. Mensen de baanberekeningen zijn heel nauwkeurig sinds Newton, daar komt echt geen verrassing uit. Het enige wat onzeker is hoe helder de komeet gaat worden na zijn keerpunt om de zon. Mogelijk zelfs dat hij geheel verdampt, dat zou jammer zijn. Maar mogelijk is ook nog steeds dat we de komeet makkelijk met het blote oog kunnen zien. Begin december zullen we het weten, nog even geduld….
    En vergeet de kans op rampscenario’s, kijk liever uit met oversteken, auto’s zijn veel gevaarlijker dan Ison.

  13. Beste Astroblog,

    Fijn om te zien dat er mensen zijn die ISON op een wat meer realistische wijze benaderen.

    Waar ik wel even een kanttekening wil zetten is de invloed van hemellichamen op onze Zon en onze planeet. Voor zover ik dat kan inschatten zijn de AARDE en de ZON onderdeel van het universum en werken verschillende krachten in het Universum op elkaar in, met elkaar, tegen elkaar, etc.etc. Stellen dat een komeet, hoe klein of groot deze dan ook is geen invloed heeft op onze planeet lijkt mij dan wat gechargeerd. Alles heeft invloed op elkaar, of wij er iets van merken is de tweede vraag!

    Nu ik toch hier bij jullie ben wil ik jullie een filmpje voorleggen om erop te reageren. Het filmpje, iegenlijk twee filmpjes, laten zien hoe de Aarde inclusief de Zon en onze zusterplaneten door het universum reizen. Er zijn nogal wat mensen die hier behoorlijk boos over zijn en ik vraag mij af waarom? Zonder speurwerk en eigen onderzoek kom je immers nergens en zelfs wetenschappers hebben het regelmatig bij het verkeerde eind. Van jullie zou ik graag horen wat jullie van de aanname vinden die het filmpje stelt.

    http://www.bovendien.com/categorieen/wetenschap/prachtige-animatie-hoe-de-hemellichamen-zich-door-het-universum-bewegen

    • Avatar foto Paul Bakker zegt

      Het filmpje laat een animatie zien hoe het zonnestelsel met de planeten door de melkweg beweegt als je een ander referentiekader kiest dan we gewend zijn. Op zich mooi gedaan. Alleen is er niets bijzonders aan en ook niets nieuws. De Maan maakt ook zo’n kurketrekker-beweging als je het Aarde-Maan stelsel vanaf de Zon zou bekijken. Dat daar ‘andere krachten’ aan ten grondslag zouden liggen is onzin. Alles draait volgens de wetten van Newton, welk referentiekader je ook kiest. De uitleg is pure misleiding.

      Ja, wetenschappers – aan het front van het onderzoek – hebben het regelmatig met hun hypotheses bij het verkeerde eind. En vrijwel altijd zijn het andere wetenschappers die dat aantonen en daar zelfs op uit zijn om aan te tonen. Zo wordt het kaf van het koren gescheiden en blijven de goede theorien over, of worden ze verbeterd, zodat men er geen speld meer tussen weet te krijgen.

Laat een antwoord achter aan Olaf van Kooten Reactie annuleren

*