29 maart 2024

Kosmisch vergrootglas levert close-up van verre quasar

Quasar microlensing

Credit : Jason Cowan, Astronomy Technology Centre; adapted from a figure made by NASA

Een internationaal team van astronomen heeft een nieuwe manier gevonden om quasars in kaart te brengen – de heldere en energierijke kernen van verre sterrenstelsels. Als een ster te dicht bij een supermassief zwart gat komt, dan zal de ster uiteengetrokken worden. Dit produceert een heldere “vlam” in de normaal gesproken rustige kern van het sterrenstelsel. Deze vlam dooft na enkele maanden weer uit.

De astronomen zijn toen gaan zoeken naar dit soort vlammen. Ze werden ook gevonden, maar niet op de manier die men verwacht had. De vlammen hielden zich namelijk niet aan de voorspellingen. In de eerste plaats zijn de gevonden vlammen tien keer krachtiger dan voorspeld – ten tweede duurde het jaren, in plaats van maanden, voordat de vlammen weer uitgedoofd waren.

De grootste verrassing was echter de afstand tot de quasars. Dit wordt gedaan door te kijken naar de roodverschuiving van het licht, als gevolg van het uidijen van het heelal. Wat blijkt? De gevonden quasars blijken op veel grotere afstand te staan dan de sterrenstelsels waarin ze lijken te staan! Oftewel: een vergelegen quasar en een dichterbij gelegen sterrenstelsel staan toevallig precies op hetzelfde punt aan de hemel. Het achtergrondstelsel vertoont quasaractiviteit; het voorgrondstelsel niet.

Nu heeft het voorgrondstelsel weinig invloed op het licht van de achtergelegen quasar – tenzij een enkele ster precies voor de quasar langs lijkt te bewegen. De zwaartekracht van de ster doet dan het licht van de quasar versterken en verbuigen – een zogenaamde micro-zwaartekrachtlens. Normaal gesproken worden microlenzen in onze Melkweg waargenomen – bijvoorbeeld om exoplaneten te ontdekken. Nu blijkt dat deze techniek ook gebruikt kan worden om vergelegen quasars te bestuderen.

Bron: ScienceDaily

Share

Speak Your Mind

*