28 maart 2024

Exoplaneet blijkt azuurblauwe kleur te hebben

HD 189733b diep blauw

Credit: NASA, ESA, M. Kornmesser

Wetenschappers hebben voor het eerst voor elkaar gekregen om de kleur te bepalen van een verre exoplaneet. Het gaat om de gasplaneet HD 189733b, een zogenaamde Hete Jupiter in de richting van het sterrenbeeld Vosje (Vulpecula). De kleur van deze planeet blijkt diep azuurblauw te zijn, een beetje vergelijkbaar met de kleur van de aarde.

Daar houden alle overeenkomsten ook op. Deze blauwe knikker is een enorme gasreus die op zeer korte afstand van z’n moederster staat. De temperatuur van de atmosfeer van de planeet schommelt rond de 1000 graden Celsius, het regent er glas en er waaien winden van een slordige 7000 kilometer per uur.

Artistieke impressie van HD 189733b en moederster

Credit: NASA, ESA, and G. Bacon (AURA/STScI)

HD 189733b behoort tot de best bestudeerde exoplaneten, als gevolg van het feit dat de planeet relatief dichtbij staat (63 lichtjaar). Uit eerdere onderzoeken is gebleken dat op de planeet de hardste winden waaien die ooit zijn gemeten. Daarnaast blijkt dat de atmosfeer zeer veranderlijk en exotisch is. Nu heeft de planeet nog een primeur te pakken: de eerste meting van de zichtbare kleur van een exoplaneet!

Om de kleur van HD 189733b te bepalen, hebben astronomen eerst gemeten hoeveel sterlicht de planeet reflecteert – een eigenschap dat albedo wordt genoemd. Maar hoe heeft men dit gedaan? Wel, de planeet trekt, vanaf de aarde gezien, voor het oppervlak van z’n moederster langs. Men heeft toen de spectrograaf van de Hubble-ruimtetelescoop op het stelsel gericht. Vervolgens heeft men gekeken naar de ster en planeet op de momenten dat deze laatste zich respectievelijk naast, voor en achter zijn ster bevond. Op het moment dat HD 189733b achter de ster verdwijnt, blijkt niet alleen de gezamenlijke helderheid af te nemen, maar is een extra afname in het blauwe deel van het spectrum te zien.

Visible light colors of planets

Credit: NASA, ESA, and A. Feild (STScI/AURA)

De conclusie luidt dan ook dat HD 189733b een blauwe kleur moet hebben. Maar waar komt deze kleur vandaan? Nou, alvast niet van oceanen. In plaats daarvan is de heiige en turbulente atmosfeer gevuld met fijne silicaten (“rotsdeeltjes”), die blauw licht verstrooien. Met de ontdekking is men een stap dichterbij gekomen bij het begrijpen van de meest mysterieuze klasse van alle exoplaneten: de Hete Jupiters.

Hieronder volgen nog twee filmpjes m.b.t. HD 189733b:

Bron: Hubble Space Telescope

Share

Speak Your Mind

*