29 maart 2024

Eerste exoplaneet die om een bruine dwerg draait ontdekt

De 'microlensing event' die leidde tot de ontdekking van OGLE-2012-BLG-0358Lb..

De ‘microlensing event’ die leidde tot de ontdekking van OGLE-2012-BLG-0358Lb. Credit: C. Han et al

Sterrenkundigen zijn er in geslaagd om voor het eerst een exoplaneet waar te nemen die draait om een bruine dwerg, een soort ‘mislukte ster’. Het gaat om de bruine dwerg met de catalogusnaam OGLE-2012-BLG-0358, 6000 lichtjaar van ons verwijderd in het sterrenbeeld Schorpioen. Bruine dwergen zijn eigenlijk een soort van categorie tussen sterren en planeten – te groot voor een servet, te klein voor het tafellaken zouden wij zeggen – want met een massa van minder dan 1/10e zonsmassa kunnen ze geen waterstoffusie in hun kern beginnen, voorwaarde om een ster te worden. OGLE-2012-BLG-0358 heeft 0,022 zonsmassa.Zo’n bruine dwerg geeft weinig licht, zeker als ‘ie nog eens op 6000 lichtjaar afstand staat. In plaats van de gebruikelijke methodes om exoplaneten te ontdekken – de ‘wiebelmethode’ waarbij de ster ietsje wiebelt door de zwaartekracht van een nabije planeet en de transitiemethode waarbij de lichtkracht een curve vertoont als een planeet er gezien vanaf de aarde voor en achter langs schuift – gebruikten de sterrenkundigen de ‘gravitatielens-methode’, waarbij de planeet het licht van z’n ster afbuigt en de lichtkracht iets toeneemt.

Een bruine dwerg met stofschijf en daarin een exoplaneet

Een bruine dwerg met stofschijf en daarin een exoplaneet. Credit: ESA

Door zo’n ‘microlensing event’ (zie afbeelding linksboven) vonden C. Han en zijn talloze collega’s OGLE-2012-BLG-0358Lb, een exoplaneet die ongeveer twee keer zo zwaar is als Jupiter, tien keer lichter nog dan de bruine dwerg. Sterrenkundigen hebben rondom andere bruine dwergen al stofschijven ontdekt en men denkt dat in dergelijke schijven planeten kunnen ontstaan. Op de afbeelding rechts zie je een impressie van een bruine dwerg met een stofschijf en daarin een gevormde planeet.  De afstand tussen dwerg en planeet is 0,89 AE, astronomische eenheden, dat is de afstand tussen aarde en zon, 149 miljoen km.Bij twee andere bruine dwergen – (2MASS 1207-3932 en 2MASS 0441-2301 – werden eerder ook al exoplaneten gevonden, maar die staan veel verder weg van hun moederster en kunnen daarom nooit onderdeel hebben uitgemaakt van de protoplanetaire schijf rondom de ster. Han et al beschouwen OGLE-2012-BLG-0358Lb daarom als de allereerste echte exoplaneet rondom een bruine dwerg. Bron: Technology Review.

 

Share

Comments

  1. Remco H. zegt

    Mooi interessant stukje wederom……….

    Ligt het aan mij of zijn de plaatjes niet “clickable” meer of is dat meer toeval?!

  2. Remco bedankt voor je melding, de plaatjes waren inderdaad niet clickable. Inmiddels zijn ze dat wel, er was iets misgegaan bij het plaatsen ervan.

Speak Your Mind

*