28 maart 2024

Het waarnemen van Neptunus – astrogids voor de oppositie van 2013

Neptunus en Triton gezien door Voyager 2 in 1989

Credit: NASA

Als je regelmatig je telescoop onder het stof vandaan haalt om de hemel af te speuren naar kosmische wonderen, dan zal je de laatste tijd één ding zijn opgevallen. Langzaam maar zeker beginnen we de planeten uit het oog te verliezen. In augustus en september van dit jaar zie je Venus en Saturnus  rond de avondschemering in het westen staan, terwijl in de uren voor zonsopkomst de oostelijke hemel wordt opgeleukt door Mars en Jupiter.Dat betekent dat het grootste gedeelte van de nacht geen enkele klassieke planeet boven de horizon zal staan! Dat is klote, maar levert ook een mooie uitdaging op: met een beetje vastberadenheid kan JIJ de buitenste planeet van het zonnestelsel waarnemen: de ongrijpbare Neptunus (sorry Pluto!).

Neptunus positie

Credit: David Dickinson/Stellarium

De planeet Neptunus zal later deze maand in oppositie staan in het sterrenbeeld Waterman, namelijk op 27 augustus rond middernacht.  Dat betekent dat Neptunus in het oosten zal opkomen zodra de zon ondergaat in het westen, en vervolgens de gehele nacht boven de horizon zal staan.Als je Neptunus nog nooit gezien hebt, dan vormen de komende weken het beste moment om hier verandering in te brengen.

Neptunus positie2

Credit: David Dickinson/Stellarium

Neptunus heeft een helderheid van magnitude +7,8 en is hierdoor niet zichtbaar met het blote oog. Met een goed stel verrekijkers (en een donkere hemel) is de planeet echter niet moeilijk te vinden. Verwacht echter niet teveel spektakel: zelfs door een kleine telescoop bekeken, zal Neptunus weinig meer zijn dan een klein blauw stipje. Dat is niet vreemd: gezien vanaf de aarde, passen er maar liefst 782 Neptunussen (of zijn het Neptuni :P) in de breedte van de volle maan.Het is ontnuchterend om te beseffen dat Neptunus pas in 2011 terugkeerde op de positie van z’n ontdekking in 1846. Het berekenen van de positie van Neptunus door Urbain le Verrier was een overwinning voor de wetten van Newton – een moment waarop de voorspellende kracht van de wetenschap der sterrenkunde gedemonstreerd werd.Astronomen wisten van het bestaan van een onzichtbaar object dankzij de verstorende invloed die het object had op de planeet Uranus, dat 65 jaar eerder (vrijwel bij toeval) werd ontdekt door William Herschel. Aan de hand van berekeningen kon de positie van het onbekende object voorspelt worden. Op 23 september 1846 werd het object waargenomen – Neptunus bevond zich minder dan een graad van z’n voorspelde positie.Neptunus draait iedere 164,8 jaar rond de zon en bevindt zich ieder kalenderjaar twee dagen later in oppositie dan het jaar ervoor. Het is een geluk dat Neptunus en Uranus in 1821 in conjunctie gestaan hebben, anders zou Neptunus pas veel later ontdekt kunnen zijn! Overigens wist Galileo in 1612 en 1613 de beweging van Neptunus op papier te zetten, maar hij wist er geen planeet in te herkennen.

Neptunus positie3 beweging door Aquarius

Credit: David Dickinson/Starry Night

Neptunus heeft in 2003 de ecliptica doorkruist en zal pas in 2045 z’n zuidelijkste punt bereiken. Deze maand bevindt Neptunus zich 1,5 graad ten westen van Sigma Aquarii – een dubbelster van magnitude +4,8, zichtbaar met blote oog onder geschikte omstandigheden (lees: donker!).Als je echt zin hebt in een uitdaging, dan zal het waarnemen van Neptunus niet voldoende zijn. De planeet is namelijk in het bezit van een grote maan genaamd Triton. Deze maan bevindt zich binnen het bereik van een middelmatige telescoop met een diafragma van 8” of groter. Triton straalt met een helderheid van magnitude +13.4, vergelijkbaar met Pluto en 100 keer zwakker dan Neptunus.Triton staat nooit meer dan 18” van Neptunus vandaan, maar de komende weken vormen het beste moment om dit object weg te strepen van je astronomische bucket list. Sommige amateurastronomen hebben zelfs foto’s gemaakt van Triton!

Neptune Uranus moons

De manen van Uranus en Neptunus, gefotografeerd door Rolf Wahl Olsen met een 10” reflector en een ToUCam Pro. Credit: David Dickinson/Starry Night

Momenteel is Voyager 2 het enige ruimteschip dat ooit een bezoek heeft gebracht aan Neptunus en z’n 14 manen. Behalve Triton zijn dit allemaal onregelmatige dwergmaantjes. Momenteel zijn geen missies naar Neptunus gepland. De planeet bevindt zich op een afstand van zo’n vier lichtuur van de aarde. Hoewel Neptunus en Triton (gezien door een telescoop) kleine stipjes zijn, moet je goed beseffen dat Neptunus 3.8 keer groter is dan de aarde, terwijl Triton bijna even groot is als onze maan! Bron: Universe Today.

Share

Comments

  1. Jurgen Kobierczynski zegt

    “Sommige amateurastronomen hebben zelfs foto’s gemaakt van Triton!”

    ik moet het nog eens proberen met een CCD, dit is met een DSLR gedaan:
    http://users.telenet.be/jurgen.kobierczynski/astro2/6414191945_1d5399bb34_b.jpg

Speak Your Mind

*