28 maart 2024

De Colossus in Coma – nieuwe aanwijzingen voor het ontstaan van de Coma-cluster

Credit: X-ray: NASA/CXC/MPE/J.Sanders et al, Optical: SDSS


Een team van astronomen heeft enorme armen van heet gas ontdekt in de Coma-cluster van sterrenstelsels. Hiertoe heeft men gebruik gemaakt van waarnemingen die zijn verricht met de röntgentelescopen Chandra en XMM-Newton. De armen zijn minstens een half miljoen lichtjaar lang en vormen bewijs voor de geschiedenis van de cluster, die wordt geacht te zijn ontstaan door de samensmelting van meerdere kleinere clusters. Op bovenstaande composietfoto zijn de röntgengegevens zichtbaar als paars, terwijl optische gegevens zichtbaar zijn als wit en blauw. De röntgenemissie is afkomstig van superheet gas (met een temperatuur van een paar miljoen graden), terwijl de optische gegevens de sterrenstelsels in de Coma-cluster laten zien, die slechts een zesde van de massa van het hete gas hebben. De onderzoekers vermoeden dat de armen van heet gas ontstaan zijn toen kleinere clusters van sterrenstelsels door de Coma-cluster zijn gevallen. Als gevolg van de tegenwind zijn de sterrenstelsels in deze clusters gestript van hun gas, ongeveer vergelijkbaar met het verliezen van je pet in een achtbaan. De Coma is een ongebruikelijke cluster van sterrenstelsels, aangezien het niet één maar twéé elliptische reuzenstelsels in z’n kern herbergt. Beide stelsels zijn vermoedelijk de overblijfselen van de twee grootste clusters die zijn samengesmolten tot de huidige Coma. Overigens blijken de armen van heet gas opvallend rustig te zijn – je zou verwachten dat bij het samensmelten van clusters superveel turbulentie zou moeten ontstaan. Vermoedelijk zijn magnetische velden verantwoordelijk voor het rustig houden van het gas. Bron: Chandra X-Ray Observatory.

Share

Speak Your Mind

*