28 maart 2024

Planetaire bouwplaats houdt zich niet aan de regels

HD 21997 disk

ALMA images of the disk around HD 21997. The left image shows the emission of cold dust grains, situated in a ring around the central star. The middle image displays the emission from carbon monoxide, and shows that gas can also be found closer to the star than dust. The right image depicts the velocity of the gas. The red-colored parts of the disk move away from us, while the blue-colored parts move towards us, indicating that the gas is rotating/orbiting around the central star. © Á. Kóspál (ESA) / A. Moór (Konkoly-Observatory)

Planeten ontstaan uit schijven van gas en stof rondom pasgeboren sterren. Dankzij de gecombineerde kracht van de ALMA-radiotelescoop en de Herschel-ruimtetelescoop heeft men een zeldzame blik kunnen werpen op zo’n planetaire bouwplaats. Het blijkt dat deze bouwplaats een merkwaardige samenstelling heeft.

Normaal gesproken zijn jonge planeetvormende schijven rijk aan gas, terwijl oudere schijven juist rijk aan stof zijn, als gevolg van botsingen tussen planetaire bouwstenen. De schijf rondom de ster HD 21997 blijkt echter beide componenten te bevatten! Waarom is het merkwaardig dat een relatief oude schijf nog zoveel oergas bevat? Wel, dit gas wordt geacht binnen 10 miljoen jaar te verdwijnen als gevolg van de intense straling van de centrale ster.

Die vlieger gaat dus niet op voor HD 21997. Mogelijk vereist deze “hybride” schijf een herziening van de huidige modellen van planeetvorming. De ster HD 21997 staat op een afstand van 235 lichtjaar, in de richting van het zuidelijke sterrenbeeld Fornax. De ster heeft 1,8 keer de massa van de zon en is zo’n 30 miljoen jaar oud.

Bron: Max Planck Institute for Astronomy

Share

Speak Your Mind

*