29 maart 2024

GRAIL-sondes geven de maan een nieuw gezicht

GRAIL_maan

Door heel precies in formatie te vliegen kunnen de beide GRAIL-sondes het zwaartekrachtveld van de maan in kaart brengen. Aan de hand hiervan kunnen weer de samenstelling en andere eigenschappen afgeleid worden. credit: NASA/JPL-Caltech

Wetenschappers hebben belangrijke nieuwe inzichten verkregen in de maan. Het is een bekend feit dat de voorkant van de maan er heel anders uitziet dan de achterkant. De voorkant is bedekt met maanzeeën, die zo’n vier miljard geleden ontstaan zijn door gigantische inslagen. Vervolgens zijn deze geheel gevuld met lava, dat later is gestold, om zo de donkere vlekken te vormen die samen bekend staan als het “mannetje in de maan” (Oosterse culturen zien er een konijn in die in een pot roert). De achterkant van de maan moet het zonder deze donkere vlekken doen. Dat suggereert dat de achterkant van de maan veel minder vaak geraakt moet zijn door projectielen.Dit mysterie is nu waarschijnlijk opgelost. Uit gegevens die verzameld zijn door de Gravity Recovery and Interior Laboratory (GRAIL) blijkt dat de korst aan de voorkant van de maan simpelweg andere eigenschappen heeft dan die aan de achterkant. De temperatuur van de korst aan de voorkant is hoger geweest dan de temperatuur aan de achterkant. Dit is het gevolg van radioactieve (hitte-producerende) stoffen zoals uranium en thorium, die aan de voorkant van de maan een hogere concentratie hebben dan aan de achterkant. Vandaar dat de korst aan de voorkant van de maan simpelweg dunner is.

korstdikte maan

Hierop is de dikte van de korst van onze naaste buur zichtbaar. De voorkant is links en de achterkant is rechts. credit: NASA/JPL-Caltech/S. Miljkovic

Als een projectiel inslaat op een dunne, warme korst, dan worden grotere kraters gevormd dan bij een dikke, koele korst. Vandaar dat de twee halfronden van de maan er heel anders uitzien! Dit heeft ook gevolgen voor ons begrip van het Late Grote Bombardement dat zo’n 4 miljard jaar geleden het binnenste zonnestelsel heeft geteisterd. De reconstructie van het verloop en de hevigheid van dat bombardement zijn gebaseerd op de grote inslagbekkens aan de voorkant van de maan. Door de afwijkende eigenschappen geeft dit een vertekend beeld. Het is beter om de achterkant van de maan te gebruiken als indicator voor de inslaggeschiedenis van het binnen-zonnestelsel. Bron: NASA.

Share

Comments

  1. De volgende vraag is dan natuurlijk hoe het komt dat die ongelijke verdeling van radioactief materiaal in de maan is ontstaan.
    Zou het iets te maken kunnen hebben met de hypothese van Van Westrenen (NRC 18-05-2013) dat de maan is ontstaan uit een kern explosie in de mantel van de jonge aarde?

Speak Your Mind

*