29 maart 2024

IceCube neemt eerste energierijke neutrino’s uit het heelal waar

Zo gloeiden de sensoren van IceCube op toen neutrino Bert langskwam

Zo gloeiden de sensoren van IceCube op toen neutrino Bert langskwam. Credit: IceCube Collaboration.

Eigenlijk wisten we het al in mei dit jaar, maar nou is het ook echt officieel geworden: met behulp van de IceCube detector in het ijs van Antarctica hebben wetenschappers voor het eerst energierijke neutrino’s gedetecteerd die afkomstig zijn van bronnen buiten ons zonnestelsel. Tussen mei 2010 en mei 2012 wisten de 5160 optische sensoren van de gigantische detector, die aan 60 lange kabels hangen in een stuk ijs van 1 km³, 28 neutrino’s te detecteren, die energieën hadden van meer dan 30 tera electronvolt (TeV). Twee van die neutrino’s – omgedoopt tot Bert en Ernie – hadden een energie van meer dan 1000 TeV – meer dan de kinetische energie van een vlieg die aan het eh… vliegen is, gepropt in één elementair deeltje. Ter vergelijking: de protonen van ’s werelds grootste deeltjesversneller de Large Hadron Collider komen niet verder dan 4 TeV. Vanuit het zonnestelsel zelf worden ook neutrino’s ontdekt, met name afkomstig van de zon, maar die hebben veel minder energie dan de 28 waargenomen ‘kosmische neutrino’s’. Het wetenschappelijke artikel “Evidence for High-Energy Extraterrestrial Neutrinos at the IceCube Detector” over de detectie van deze neutrino’s verscheen vandaag  als coverstory in het vakblad Science – voor de liefhebbers, hier in z’n geheel te lezen.

Het IceCube neutrino observatorium op de Zuidpool

Het IceCube neutrino observatorium op de Zuidpool. Credit: IceCube Collaboration.

Het is zijn overigens niet de eerste neutrino’s die van buiten het zonnestelsel kwamen en die gedetecteerd zijn. Op 24 februari 1987 werden door drie neutrino-detectoren verspreid op aarde 24 neutrino’s gedetecteerd, die afkomstig waren van buiten het zonnestelsel. Ze waren afkomstig van SN 1987A, een supernova die plaatsvond in de Grote Magelhaense Wolk, een begeleidend dwergsterrenstelsel van de Melkweg, 167.000 lichtjaar van ons verwijderd. De 28 IceCube-neutrino’s hadden echter energieën die miljoenen keren hoger waren dan de 24 neutrino’s van SN 1987A. De 260 onderzoekers die betrokken zijn bij IceCube gaat nu proberen te achterhalen wat de precieze bron van de energierijke kosmische neutrino’s is. Men denkt dat de extreem krachtige supernova-explosies die gammaflitsen produceren en de extreme omstandigheden bij superzware zwarte gaten in de centra van sterrenstelsels verantwoordelijk zijn voor de neutrino’s. Voor de liefhebbers: hier zijn alle verzamelde gegevens van IceCube te vinden. Bron: DESY.

Share

Speak Your Mind

*