29 maart 2024

Hypersonische schokgolf brengt supernovarestant aan het gloeien

A supernova remnant in the Milky Way about 13,000 light years from Earth.

Credit: X-ray: NASA/CXC/Rutgers/K. Eriksen et al.; Optical (starry background): DSS

Zodra een ster explodeert als een supernova, zal het licht van de explosie weken of maanden lang zichtbaar blijven. Het materiaal dat bij de supernova is weggeblazen, blijft echter honderdduizenden jaren lang gloeien! Waarom blijft zo’n supernovarestant zo lang licht geven? In het geval van Tycho’s supernovarestant blijkt een omgekeerde schokgolf de energiebron te vormen.Tycho’s supernova werd in 1572 waargenomen door de bekende sterrenkundige Tycho Brahe. Het verschijnen van deze “nieuwe ster” kwam als een grote schok voor mensen die dachten dat de sterrenhemel constant en onveranderlijk zou zijn. De supernova was op z’n maximum zelfs even helder als Venus en dus overdag zichtbaar voor mensen die precies wisten waar ze moesten kijken.Moderne sterrenkundigen weten dat de Tycho-supernova van het Type Ia moet zijn geweest, veroorzaakt door de explosie van een witte dwergster. Bij de explosie zijn elementen zoals silicium en ijzer de ruimte in geschoten met een snelheid van 5000 kilometer per seconde. Toen dit uitgestoten materiaal (“ejecta”) in botsing kwam met het omringende interstellaire gas, is een schokgolf gevormd – vergelijkbaar met een supersonische knal. Vandaag de dag beweegt deze schokgolf nog altijd naar buiten, met een snelheid van Mach 300 (300 keer de geluidssnelheid op aarde). Nu hebben sterrenkundigen ontdekt dat nog een tweede schokgolf is gevormd – eentje die niet naar buiten, maar naar binnen beweegt, met een snelheid van maar liefst Mach 1000. Als gevolg van deze schokgolf worden de gassen binnen het supernovarestant samengeperst, waardoor röntgenstraling wordt uitgestoten. Het is deze straling die ervoor zorgt dat het supernovarestant vele duizenden jaren lang kan blijven gloeien. Case closed. Bron: Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics.

Share

Speak Your Mind

*