28 maart 2024

Mercurius blijkt bijzonder explosief te zijn geweest

Vulkanische vlakten op Mercurius. Credit: NASA.

De planeet Mercurius is lange tijd een raadsel geweest voor wetenschappers. Tot voor kort waren de enige beelden die we hadden de wazige foto’s die gemaakt zijn door de Mariner 10 ruimtesonde, in de jaren ’70 van de vorige eeuw. Deze foto’s lieten weinig detail zien – het enige wat we met zekerheid konden zeggen, was dat Mercurius vaak het slachtoffer is geweest van kosmische bombardementen. Verder wisten we niets over de geologie en evolutie van de kleinste planeet in het zonnestelsel.

Daar is verandering in gekomen met de MESSENGER-missie, die het oppervlak van Mercurius in groot detail in kaart heeft gebracht. Hieruit blijkt dat tussen de vele inslagkraters zich ook pokdalige kenmerken bevinden die van binnenuit zijn ontstaan – vulkaankraters dus. Uit de waarnemingen van MESSENGER blijkt namelijk dat Mercurius kraters bevat die gevuld zijn met een egale substantie – deze zijn duidelijk niet het gevolg van inslagen. Deze depressies worden omringd door een helder rood materiaal, dat wellicht is afgezet door pyroclastische stromen. Dit alles vormt bewijs dat de depressies een vulkanische herkomst hebben.

De aanwezigheid van pyroclastisch materiaal, dat bestaat uit vulkaanas, wijst erop dat de erupties explosief moeten zijn geweest. In sommige gevallen is vulkanisch materiaal 50 kilometer verderop terecht gekomen. Dat is een opmerkelijke afstand en dit alles duidt erop dat de vulkanen van Mercurius veel krachtiger zijn geweest dan gedacht.

De kracht van een vulkaanuitbarsting wordt bepaalt door het gehalte aan vluchtige gassen in het magma. Om materiaal 50 kilometer weg te schieten, moet het magma van Mercurius voor vrijwel 1,5 procent uit vluchtige gassen hebben bestaan. Dat is vreemd, want Mercurius staat dusdanig dicht bij de zon dat alle vluchtige gassen (zoals waterdamp) allang zouden moeten zijn verdwenen. Wellicht dat de botsing met een waterrijke planetesimaal verantwoordelijk is voor het hoge gehalte aan vluchtige gassen in de mantel van Mercurius. Wellicht dat bij deze botsing eveneens de buitendelen van de planeet zijn weggeblazen – Mercurius heeft immers een (naar verhouding) enorme kern en een superdunne mantel.

Het woord “mercuriaal”, dat volatiel of vluchtig betekent, is afkomstig van het karakter van de Romeinse boodschappergod Mercurius. Wellicht dat deze naam nog beter is gekozen dan we dachten.

Bron: Phys.org

Share

Speak Your Mind

*