28 maart 2024

Waarom is de zwaartekracht zo ontzettend zwak?

Er zijn vier natuurkrachten en de zwaartekracht is veruit de zwakste van allemaal. De elektrostatische afstoting tussen twee negatief geladen elektronen bijvoorbeeld is 40 ordes van grootte groter dan de zwaartekracht. Je kan het demonstreren met een simpel proefje: neem een kleine magneet en til daarmee een paperclip van een tafel. De magneet weerstaat de zwaartekracht van de gehele planeet aarde, die probeert de paperclip op de tafel te laten liggen. Eén magneet die met z’n magnetisme – onderdeel van de elektromagnetische wisselwerking, één van die vier natuurkrachten – sterker is dan de zwaartekracht van een hele planeet, dat toont hoe zwak de zwaartekracht is. De vraag is natuurlijk wat de oorzaak van die zwakte is en de natuurkundigen breken zich daar al tientallen jaren het hoofd over. Vaak worden extra dimensies bovenop de vier bekende ruimtetijd-dimensies genoemd als oorzaak van de zwakke zwaartekracht, want die kracht zou als enige van de vier natuurkrachten iets merken van de extra, gekrulde of gecompactificeerde dimensies en daardoor zou z’n kracht als het ware weglekken in de extra dimensies. Eén van de theoriën die deze denkrichting volgen is dat van het drietal Nima Arkani-Hamed, Savas Dimopoulos en Gia Dvali, die er in 1998 een artikel over publiceerden, later het ADD-artikel genoemd. Hun idee was simpel maar tegelijk schokkend: de drie voor ons zo bekende ruimtedimensies (hoogte, breedte en diepte) zijn eigenlijk deel van een vijfdimensionale wereld en wij liggen op de hoek van die wereld, weergegeven door de rode lijn hieronder.

Het ADD-model van de dimensies (credit: Matt Strassler, 2014)

Die twee extra ruimtedimensies kunnen wij niet merken, maar ze zouden zo groot als 1 millimeter kunnen zijn. Zwaartekracht – overgebracht door zogenaamde gravitonen – merkt die twee extra dimensies wel en daardoor zou een deel van z’n kracht daarin wegvloeien. Inmiddels zijn we 16 jaar verder na het verschijnen van het ADD-artikel en we weten nu door diverse experimenten dat die 1 mm te groot is en dat áls er extra dimensies zouden zijn ze veel kleiner dan een honderdste van een millimeter moeten zijn. Maar in principe zijn ze nog steeds mogelijk. Boeiende materie! Bron: Of particular significance.’,

Share

Comments

  1. evandijken zegt

    Laat ik nou altijd me verwonderd hebben over het vermogen van de zwaartekracht. Op klein niveau: dat de aantrekkingskracht van de aarde verhinderd dat de maan “recht door” vliegt. Dat kennelijk de aantrekkingskracht van het centrum van het melkwegstelsel groter is dan de middelpunt vliedende krachten op de randen van ons melkwegstelsel. Enzovoort, enzovoort…

  2. evandijken zegt

    Trouwens, kan Arie vertellen of er iets bekend is wat zwaartekracht of aantrekkingskracht nu precies is? Wát trekt nu de maan naar de Aarde?

    • De ware aard van de zwaartekracht is nog steeds niet bekend, dus het idee dat het wordt overgebracht door een graviton is slechts theorie. De drie andere natuurkrachten kennen allen een overbrenger van de kracht (fotonen voor de EM-kracht, gluonen voor de sterke wisselwerking, W- en Z-leptonen voor de zwakke wisselwerking), dus je zou denken dat de zwaartekracht ook door zo’n ‘ijkdeeltje’ wordt overgebracht, maar door de zwakte ervan is het niet zeker. Wel zeker is dat door de zwaartekracht de ruimte en tijd worden verbogen – zoals Albert Einstein in 1915 in zijn algemene relativiteitstheorie liet zien – en dat daardoor de maan om de aarde draait. Eigenlijk wil ‘ie gewoon rechtdoor bewegen, maar door de kromming van de ruimte is de rechte lijn afgebogen.

  3. De zwaartekracht is inderdaad het best zichtbaar op grote afstanden, door grote massa’s als planeten, sterren en sterrenstelsels. Sinds Newton weten we dat de zwaartekracht evenredig is met het product van de massa’s en omgekeerd evenredig met het kwadraat van de afstand tussen beide massa’s, dus 1/r^2. Die laatste evenredigheid geldt ook voor de elektromagnetische wisselwerking. De sterke en zwakke wisselwerking daarentegen zijn alleen op atomair niveau werkzaam, hun sterkte neemt zeer snel af met toenemende afstand.

    • De Schrijvende Poes zegt

      “De sterke en zwakke wisselwerking daarentegen zijn alleen op atomair niveau werkzaam, hun sterkte neemt zeer snel af met toenemende afstand.”

      De sterke interactie neemt juist niet af met de afstand zoals de andere 3 krachten, maar blijft constant ongeacht de afstand. Dit is de reden dat we nooit vrije quarks zien: vrije quarks worden onmiddelijk gebonden tot hadronen. Zie evt. ‘color confinement’ (Tamelijk ingewikkelde materie, maar gluonen, de ijkdeeltjes van de sterke interactie, hebben dus een oneindig bereik en nemen niet in kracht af met de afstand).

      • gert1904 zegt

        Je schrijft:

        “De sterke interactie neemt juist niet af met de afstand zoals de andere 3 krachten, maar blijft constant ongeacht de afstand”.

        Alle wetenschappelijke referenties welkom. De Nederlandse Wikipedia is het, met mij, alvast niet met je eens:

        http://nl.wikipedia.org/wiki/Sterke_kernkracht

        • Ik denk dat de ‘schrijvende poes’ toch gelijk heeft en dat onze Nederlandse Wikipedia op dat punt moet worden bijgesteld. Het Engelse Wikipedia-lemma over de sterke wisselwerking zegt over de relatie tussen de sterkte van de sterke wisselwerking en de afstand het volgende: “The strong force acts between quarks. Unlike all other forces (electromagnetic, weak, and gravitational), the strong force does not diminish in strength with increasing distance. After a limiting distance (about the size of a hadron) has been reached, it remains at a strength of about 10,000 newtons, no matter how much farther the distance between the quarks. In QCD this phenomenon is called color confinement; it implies that only hadrons, not individual free quarks, can be observed. “.
          Ik weet niet of ze ’t nu nog hanteren, maar vroeger hadden de natuurkundigen daar termen voor als asymptotische vrijheid (de vrijheid van quarks als ze dicht opeen zitten) en infrarood slavernij (vergelijkbaar met dat color confinement). De verwarring over wel of niet afnemende kracht met groter wordende afstand heeft wellicht ook te maken met de zogenaamde ‘kernkracht’, die wél afneemt met de afstand. Van diezelfde pagina: “Unlike the strong force itself, the nuclear force, or residual strong force, does diminish in strength, and in fact diminishes rapidly with distance. The decrease is approximately as a negative exponential power of distance, though there is no simple expression known for this; see Yukawa potential.” Verschil tussen de sterke wisselwerking en de kernkracht: de eerste houdt de quarks bijeen binnen de protonen en neutronen, de tweede houdt de protonen en neutronen bijeen binnen de atoomkernen.

          • De Schrijvende Poes zegt

            Dank voor je toelichting, je legt het veel beter uit dan ik 😉
            Korte toevoeging nog: de reden dat de kernkracht wel afneemt met de afstand en de sterke interactie niet, heeft te maken met de ‘ijkdeeltjes’. Voor de sterke kernkracht (die atoomkernen bindt) zijn dat mesonen, en die hebben een erg korte levensduur. Daarom neemt hun invloed snel af.
            Voor de sterke interactie, die quarks bindt, zijn het gluonen, en die hebben een oneindig bereik, want ze hebben net als fotonen geen massa/interne structuur en zijn (dus) stabiel.

            Complimenten trouwens voor de in mijn ogen steeds hogere kwaliteit van Astroblogs!

          • gert1904 zegt

            Arie,

            Je hebt helemaal gelijk. Ik heb je referentie naar de Wikipedia meermaals doorgelezen, en ben het er mee eens. Ik trek mijn eerdere bewering in. Mijn kennis weer opgefrist.

            En verder deel ik de mening van de Schrijvende Poes over de kwaliteit van Astroblogs. 😄😄😄

  4. jaguarnl zegt

    Zwaartekracht lijkt mij heel sterk, in een zwart gat is het zo sterk dat het alle andere te boven gaat. zwaartekracht kan groeien!

  5. Monique zegt

    Zwaartekracht, het is maar hoe je het bekijkt. De wortels van boom of plant groeien met de zwaartekracht mee. In de ruimte (zonder zwaartekracht) is dat een ander verhaal (lichtbron boven en water onder). Zonder zwaartekracht zouden wij zwakke botten en slappe spieren hebben. Ouderdom (hihi) ‘groeit’ ook richting de zwaartekracht (gekheid, maar toch). Gelukkig groeien andere dingen van de zwaartekracht af zoals…
    een grote tros bananen 😀

    http://www.banaangezond.nl/img/bananentros.jpg

  6. Op mijn vorige reactie, over o.a. zwaartekracht, werd niet ingegaan (op één persoon na, die er nog nooit van gehoord had)

    Ook nu het over het wezen van de zwaartekracht zelf gaat, wordt het niet genoemd.

    Het lijkt wel of er een taboe op rust, waarom ?????? Omdat het nog niet algemeen aanvaard is? Dan kan dat er toch bij gezet worden ?

    Je snapt het al (of niet) het gaat over onze Nederlandse prof Erik Verlinde, die na Newton en Einstein nu WEL een “echte” verklaring geeft voor de zwaartekracht: de emergente effecten van een microscopische realiteit, netjes berekend met de snaartheorie. Dus niet alleen een wiskundige beschrijving van de aantrekking of gekromde ruimte.

    http://www.kennislink.nl/publicaties/spinozapremie-voor-natuurkundige-erik-verlinde
    http://www.youtube.com/watch?v=jZfjsp8bzhg
    http://www.youtube.com/watch?v=qnCBlWsbcWQ
    http://www.youtube.com/watch?v=_k4V_-cjKjc
    http://www.youtube.com/watch?v=hByJBdQXjXU

    En hij komt uit onverdachte hoek: hij is gepromoveerd bij Nobelprijswinnaar prof Gerard ’t Hooft een topper in de wereld van de theoretische natuurkunde.

  7. Monique zegt

    Jan, bedankt voor de interessante linkjes van Erik Verlinde. Slimme man die Erik, wat een pionier.
    Gaat het over de neutrino’s dan lees ik steeds dat ze sneller dan het licht gaan. En de neutrino valt onder donkere materie.
    Kan het niet zo zijn dat neutrino’s overal ‘stil’ op de plaats hecht t.o.v elkaar aanwezig zijn en snel ‘lijken’?
    Dat ze d.m.v een soort pulserende ‘doorgeef’ eigenschap (reactie) ons het idee geven dat ze snel en overal doorheen gaan? Dat je neutrino’s kunt activeren en de rest gaat vanzelf?
    Zou het dan niet juist averechts werken om bundels neutrino’s van a naar b te sturen?

    Ik vind het moeilijk om uit te leggen wat ik in gedachte heb. Het is ongeveer vergelijkbaar met een perpetuum mobile in een totaal andere hoedanigheid en nét even anders. Dan zou dat misschien ook een stukje van de werking van de zwaartekracht verklaren.

    Ik tel zomaar ineens 3,5 vraag 😉

    • evandijken zegt

      Een soort longitudinale golf? Zoals die metalen knikkers aan een draadje, je geeft de eerste een zetje en dan vliegt de laatste vooruit?

    • @Monique: Ik zou het echt niet weten.
      Verlinde schijnt met de snaartheorie te rekenen in vele dimensies. Dat kan ik me fysiek voorstellen als andere universa die we niet kunnen waarnemen, maar waar dan toch hier en daar (misschien wel overal?) verbindingen tussen bestaan. In een vlak dat in 3D gekruld is, kunnen verbindingen bestaan dat in 3D hetzelfde punt is, maar in 2D een hele grote afstand is. Een platlander zal in één 3D verbindingspunt een oneindige snelheid waarnemen (in zijn 2D idee van de waarneming van twee verschillende punten in 2D wat dus in 3D één punt is). Dat idee zie je al uitgewerkt in science fiction met hele ruimteschepen die door zogenaamde “wormholes” gaan en dan plotseling vele lichtjaren in onze 3D ruimte verder zijn. (Door vervorming van de ruimte volgens Einstein).
      Je gaat dan niet snel, maar je “wipt” van de ene laag in de ruimte naar de andere laag ver weg in 3D, maar het is om de hoek van de straat in 4 of 5 of 6D. Virtuele snelheid.
      Maar misschien spreek in onzin, en heeft de wiskundige multi-dimensies in de snaartheorie alleen betrekking op miniscule snaartjes en hun hogere dimensie resonantie om onze bekende deeltjes te vormen: zoals algemeen gebruikelijk gedacht wordt. Maar in een van de video’s van Verlinde spreekt hij ook over uitgebreidheid en niet over puntvormigheid.
      Mogelijk heeft jouw idee iets met resonantie’s te maken als middel om in een andere ruimtedimensie te komen.

      • Monique zegt

        Ik bedoel niet iets wat met resonantie te maken heeft want dan zou het als het ware weer terugkaatsen. Verlinde denkt anders daarom is het ook gedeeltelijk hypothetisch. Niet alles hoeft in de lijn der verwachtingen te gaan natuurlijk.

        • Ik snap dat niet van terugkaatsen. Een antenne bijvoorbeeld komt in resonantie: de lengte komt overeen met 1/4 of 1/2 enz met de golflengte. Als de zendfrequentie goed is ten opzichte van de lengte van de antenne en die antenne zodoende qua impedantie goed is afgestemd op de ether, is die Ohms. Daardoor kan de elektromagnetische energie uitstralen in de ruimte.

          Echter, je hebt wel gelijk, als er geen goede afstemming is, dan zal de belasting complex worden. Je krijgt dan zogenaamde “blind”stromen. (faseverschuiving van stroom t.o.v. spanning) Dan kan de zender zijn energie niet kwijt, omdat die wordt teruggekaatst. Met gevolg oververhitting van de zender en geen uitzending.

          Zo iets bedoelde ik.

          • Monique zegt

            Ja misschien is terugkaatsen niet het juiste woord en zoals ik al zei bedoel ik niet de manier van resonantie of hoe een antenne werkt 😉
            Maar ik snap (denk ik) wat je bedoelt, zoiets als het begin is al ‘clear’ terwijl de rest nog onderweg is?

          • Het gaat erom, bij een antenne, om een continue stroom van energie te verkrijgen. Maar je moet van een medium naar een ander medium (van elektrische stroom in een geleider naar elektromagnetische straling in de ruimte). Dat kan alleen als alles goed is afgestemd op elkaar EN er een voldoende “spanning”of “druk” op het membraan tussen die twee media (de antenne in dit geval) komt. Die hoge spanning krijg je door resonantie.

            Op die manier springen ook de elektronen van de ene baan naar de andere: de afstemming van de frequentie (de kleur) van een foton dat hem raakt, moet precies overeen komen met de energie van dat atoom in die band. Als dat niet klopt, dan wordt het elektron wel “aangeslagen”, en wipt wat omhoog naar de andere laag toe. Maar als hij dan niet precies op de volgende laag terecht komt, dan zendt hij zijn eigen karakteristieke frequentie (kleur) uit en valt terug in zijn oude band. Dat is het geheim van het meten van elementen en/of atomen met de vele kleuren die in het licht van een ster zitten. (die streepjescode)

            Omdat die kwantummechanica snaartjes kunnen resoneren dacht ik in analogie in dit verband aan een soort “sprong”, naar een andere dimensie. Verlinde zegt ook dat volgens hem de gewone materie, de zwarte materie en de zwarte energie “iets” met elkaar doen. Ik meende dat het op zijn lippen lag om te zeggen dat ze in elkaar overgaan. Maar dat vond hij waarschijnlijk te nieuw om nu al geaccepteerd te worden.

    • @monique
      Persoonlijk denk ik niet dat neutrino overal aanwezig zijn en zo een soort van golf kunnen maken waardoor het lijkt alsof ze met (bijna?) lichtsnelheid overal ongehinderd doorheen kunnen. Kijk bijvoorbeeld naar bepaalde nucleaire processen waarbij neutrino’s vrijkomen, kernfusie of kernsplijting, wat het voor mij doet lijken dat neutrino’s gewoon zelf door de ruimte vliegen.

      Je idee is niet nieuw, er is namelijk zoiets als de spin wave. Normaal in elektronica worden elektronen verplaatst om zo werk te verzetten. In de spin wave blijven de elektronen gewoon op hun plek maar bewegen ze mee in een gegenereerde spin wave. Vergelijk het met een golf in water waarbij de afzonderlijke watermoleculen op hun plek blijven, maar mee bewegen in de golf.
      http://en.wikipedia.org/wiki/Spin_wave

      • Monique zegt

        @rudiev, Pardon? Ik denk juist helemaal niet aan een ‘soort van golf’ (of begrijp ik je reactie verkeerd?)
        Mijn eerdere citaat:’Kan het niet zo zijn dat neutrino’s overal ‘stil’ op de plaats hecht t.o.v elkaar aanwezig zijn en snel ‘lijken’? Waarschijnlijk las je mijn reactie op de longitudinale golf?

        In een publicatie van 2010 staat het volgende over de neutrino:
        Ze reizen met de snelheid van het licht en vanaf hun moment van ontstaan gaan ze maar één kant uit: Recht vooruit. Het enige dat ze tegen kan houden is een frontale botsing met een waterstofdeeltje, zo zuiver mogelijk water of ijs is hiervoor een vereiste.

        Nou, daar gaat m’n bedachte theorie 🙁 Of men moet er op teruggekomen zijn?
        Ik denk dat de neutrino overal is (ook in ons al aanwezig) daarom lijken zij snel (het is maar een idee). Wát ze meten (?), snelheid van a naar b dat zal allemaal wel maar dáár zit volgens mij het mysterie.

        • @Monique

          Nee ik reageerde op je reactie van 10 maart 2014 op 14:08, daaronder is mijn reactie ook geplaatst. 🙂

          Maar ik denk dat ik je dan misschien niet goed begrepen heb, sorry 🙂 . Ik kreeg het idee dat je bedoelde dat neutrino’s overal aanwezig zijn en stil staan en dat wat wij als beweging van de neutrino waarnemen eigenlijk zoiets werkt als van die metalen knikkers aan een draadje zoals evandijken ook al zegt(dat bedoelde ik met soort van golf), dat de ene neutrino zijn ‘beweging’ aan de andere voort geeft en dat het zo lijkt alsof de neutrino beweegt, niet zozeer resonantie. Hopelijk zeg ik het zo goed, of ook niet, maar dat maakt niet meer uit volgens mij 🙂 .

          Anyway, hoe je het ook bedoelde, je geeft nu zelf ook al aan dat je waarschijnlijk fout zit, want je zeg nu dat je uit een publicatie uit 2010 over neutrino’s haalt dat neutrino’s vanaf het moment dat ze onstaan alleen nog maar rechtuit gaan. Dit komt overeen met wat ik ook al zei dat neutrino’s oa bij nuclaire processen ontstaan en het voor mij dan ook lijkt dat de neutrino’s zelf bewegen ipv het stil staan zoals jij zei.

          Dit alles gezegt zie ik ook nog in dezelfde reactie dat je zegt:
          [quote=Monique]
          Gaat het over de neutrino’s dan lees ik steeds dat ze sneller dan het licht gaan.
          [/quote]
          Waar lees je dit allemaal? Er is in 2011 inderdaad wat ophef geweest dat neutrino’s sneller dan het licht reisde, maar dat bleek een meetfout te zijn geweest.
          http://www.astroblogs.nl/dossiers/sneller-dan-het-licht-neutrinos/
          http://www.astroblogs.nl/2011/10/15/is-het-raadsel-van-de-sneller-dan-het-licht-neutrinos-opgelost/

          Volgens Einstein kan niets ook sneller dan het licht. Overigens lijkt de informatieoverdracht in quantumverstrengeling wel sneller dan het licht te gaan, Einstein noemde dat dan ook ‘spooky action at a distance’ zoals bekend. Voor sommige was dit aanleiding voor het holografisch universum, wat ik persoonlijk ook een mooie theorie vind daar het overeenkomst heeft met oude (religieuze) geschriften( oa leven is een illusie, lucide droom). Het is niet zozeer dat ik geloof in een god oid, maar in de oude geschriften zit een bepaalde kennis. Micheal Talbot heeft hier mooi werk in afgeleverd mijn inziens. Ook Newton zou jaren esoterische teksten bestudeert hebben voordat hij met zijn theorie en formules kwam. Einstein zei ook al dat het boeddhisme het dichts bij de wetenschap staat.
          https://www.wanttoknow.nl/hoofdartikelen/het-holografisch-universum-een-wetenschappelijke-basis-voor-wonderen/
          (sorry voor wat offtopic gaan)

          Misschien blijk Einstein wel fout te zitten, want er zijn theorien voor sneller dan licht elektromagnetische golven.
          http://www.geek.com/chips/faster-than-light-radio-waves-could-revolutionize-computer-industries-821291/
          Ook is er nog een hypothetisch deeltje de tachyon welke sneller dan licht zou kunnen reizen.
          Als je googlet vind je nog meer, heb ik even geen tijd voor.

          Overigen twijfel ik ook of niets sneller kan dan het licht. Als je namelijk met negatieve temperaturen gaat werken werkt de natuur eigenlijk andersom. Met negatieve temperaturen zou zwaartekracht afstotend werken. Het zou kunnen dat materie met een negatieve temperatuur fotonen zou kunnen versnellen ipv vertragen zoals in positieve temperaturen gebeurt. Puur theorie zo 🙂
          Kouder dan koud, of warm eigenlijk 🙂 http://www.livescience.com/25959-atoms-colder-than-absolute-zero.html

          • citaat: “Overigens lijkt de informatieoverdracht in quantumverstrengeling wel sneller dan het licht te gaan”
            Dat is alleen wanneer je aanneemt dat de vrijheid van twee verstrengelde deeltjes blijft bestaan, na het uiteengaan van beide verstrengelde deeltjes. Maar wanneer je aanneemt dat de determinatie van de vrijheden ontstaat BIJ het uiteengaan van beide deeltjes (het ene (“halve”) foto op- en de andere dwars- gepolariseerd) dan is die oneindige informatie snelheid niet nodig. Omdat ze die informatie bij zich dragen (in nog onbekende parameters). Deze mening had Einstein en heeft nu Gerard ’t Hoofd. En het lijkt me zelf het meest logisch.

            Dat het verschijnsel zoals jij het zei aanleiding is tot het holografisch heelal, lijkt me niet. Dat idee komt ook al van ’t Hoofd (waar Verlinde is gepromoveerd) en die vindt dat op grond van wiskunde over informatie.

            Overigens ben ik wel een voorstander van het holografisch heelal. Het lijkt zo mooi op de Hindoeïstische god Maya. En het maakt duidelijk dat er een groot verschil is tussen wat wij “materie” noemen en “bewustzijn”

          • De reden die ik ken waarom informatie sneller dan het licht lijkt te reizen bij verstrengeling is omdat je de verstrengelde deeltjes niet als apart maar als één deeltje moet zien. Verandering aan het ene verstrengelde deeltje zal instantaan zijn invloed hebben op het andere verstrengelde deeltje, ongeacht afstand. Dat het sneller dan het licht lijkt te reizen impliceert dat er een onderliggende ‘iets’ is wat voor ons nog niet bekend is, afgezien van theoriën. Overigens wordt ons al 1000en jaren geleerd dat alles met elkaar verbonden is, weer zo’n overeenkomt om dieper naar te kijken :).

            En wat bedoel je precies met “Omdat ze die informatie bij zich dragen (in nog onbekende parameters).” Hier weet ik namelijk even zo niet wat je bedoelt.

            En ja Gerard ’t Hoofd is de bedenker van het holografisch universum(als je de oude geschriften buiten beschouwing houdt natuurlijk). Ik zei ook alleen maar dat de snelheid van de informatieoverdracht bij verstrengeling voor sommige een reden was zich te storten op het holografisch universum als mogelijkheid, zoals Micheal Talbot.

            Leuk om te lezen dat je ook wel een voorstander van het holografisch universum ben, ook de vergelijking die je maakt met maya. Al die oude teksten zijn als je verder denkt helemaal zo gek nog niet toch:)

          • “omdat ze die informatie bij zich dragen”
            In een lezing door ’t Hoofd, stelde hij het zo heel erg eenvoudig voor:

            Stel je hebt een zak met daarin kaarten. Die kaarten zijn de ene helft zwart en de andere helft wit.
            (dus spin up en spin down verstrengeld, je weet het niet, ze zitten in een zak: je kan het niet waarnemen zonder dat de functie instort).
            Nu stop je zonder te kijken je handen in de zak en scheurt een kaart doormidden. En helft is wit en de andere zwart. En zonder te kijken stop je ze in een enveloppe. De ene naar Indië en de andere naar Mexico. Dan wordt de enveloppe geopend en dan pas weet je dat hij in Indië wit is. Er hoeft geen informatie naar Mexico gestuurd te worden, het zal duidelijk zijn dat hij zwart zal zijn. De halve kaarten dragen de informatie al bij zich op het moment dat je de kaart doorgescheurd wordt. (de nog verborgen parameters)

            Eenvoudig hè ? Ik dacht toen hij dat zei: je moet wel heel knap zijn om zo iets ingewikkelds als de kwantummechanica, zo duidelijk uit te leggen.

          • Hoi Jan,

            Ok, ik ken dit verhaaltje wel en begrijp je hopelijk nu beter. Dus in ’t Hooft’s theorie wordt eigenlijk de waarde van de verstrengelde deeltjes al bepaald op het moment dat ze verstrengeld worden en dus niet op het moment dat een verstrengeld deeltje gemeten wordt. Maar eigenlijk houdt dit ook in dat er geen superpositie meer is van de verstrengelde deeltjes.

            Het lijk in mijn inziens wat tegenstrijdig met het gegeven dat materie zich pas manifesteert op het moment dat het waar wordt genomen, in dit opzicht zouden de verstrengelde deeltjes dus hun waarde krijgen als ze worden waargenomen.
            Ook als je uitgaat van een onderliggend ‘iets’ wat alles verbindt hoef je nog geen oneindige snelheid te hebben in de informatieoverdracht. Wellicht een ‘iets’ waarin tijd en ruimte niet van toepassing zijn.

            Waar ’t Hooft’s theorie wel goed in past is het feit dat het soms lijkt met verstrengeling dat een keuze terug in de tijd lijkt te worden gemaakt. Maar als tijd weer niet als iets lineairs wordt gezien is heb je ’t Hooft’s verklaring ook niet nodig.

            Nouja, voorlopig blijft het nog onmogelijk om te bepalen wanneer de waarde van verstrengelde deeltjes daadwerkelijk bepaald wordt, het is niet te meten zonder het te beïnvloeden.

          • Monique zegt

            @ rudiev, Dat ze sneller dan licht gaan wás eerst aan de orde maar daar zijn ze op terug gekomen. Niet zo handig van mij die ene zin waardoor de indruk gewekt wordt dat het een feit is, excuus.

            http://wiki.answers.com/Q/Is_the_speed_of_neutrinos_faster_than_light

            Voorlopig heeft Einstein nog steeds gelijk 😉 en is er nog steeds geen doorbraak (tot het tegendeel bewezen is)
            In Japan waren ze aardig op weg maar door de aardbeving werd het 残念ながらアップルパイ

  8. Arie, ik bedacht mij deze weer >>>

    http://feynmanlectures.caltech.edu/

    Volume 1, chapter 7 gaat over “The Theory of Gravitation”

    Persoonlijk lekkere leesstof, wel vrij zwaar op een nuchtere maag. Ik ga het ook nog weer bekijken.
    Ik zit momenteel pas in Vol1, chapter 2.

  9. Monique zegt

    Bij longitudinale golf geef je er toch eerst een ‘op en neer’ slinger aan? Tja, zoiets maar dan zó compact dat je het niet ziet golven omdat ze tegen elkaar zitten. Dus dat alleen de eerste de aanzet ‘boventoon’ voert voor de rest en op de één of andere manier de snelheid doorgeeft (’t was maar een idee)

  10. Wybren de Jong zegt

    Als de zwaartekracht op korte afstand (<< 1 mm) net zo sterk wordt als de electromagnetische kracht,
    welke invloed heeft dat dan op de bindingsenergie in de kern van een atoom? Daar zitten protonen en neutronen immers dicht op elkaar gepakt. Dus daar zou je dan een effect verwachten van een sterke zwaartekracht, maar welk?
    Als de zwaartekracht daar echt meetelt, dan zou je een effect verwachten bij kernfusie, zoals in de kern van de zon. Meer bindingsenergie in de kern betekent immers dat er meer energie vrijkomt bij kernfusie.
    Is er al onderzocht hoe dit zou uitpakken voor de temperatuur en de lichtkracht van de zon? En van compacte sterren zoals witte dwergen?

  11. Monique zegt

    @ Jan, dat laatste stukje, citaat ‘Verlinde zegt ook dat volgens hem de gewone materie, de zwarte materie en de zwarte energie “iets” met elkaar doen’
    Nou, dat klinkt idd niet gek (de donkere energie bevindt zich toch in de donkere materie?) De vraag is echter hoe en wat doet of kan het. Daar zouden die neutrino’s nog eens iets mee te maken kunnen hebben (denk ik). Als een soort neutrale verbinding? Weet jij nog welke link het precies was waarin hij dat ‘bijna’ wilde zeggen(citaat)?

  12. WikkieWokkie zegt

    @Jan

    [quote] “Op die manier springen ook de elektronen van de ene baan naar de andere: de afstemming van de frequentie (de kleur) van een foton dat hem raakt, moet precies overeen komen met de energie van dat atoom in die band. Als dat niet klopt, dan wordt het elektron wel “aangeslagen”, en wipt wat omhoog naar de andere laag toe. Maar als hij dan niet precies op de volgende laag terecht komt, dan zendt hij zijn eigen karakteristieke frequentie (kleur) uit en valt terug in zijn oude band. Dat is het geheim van het meten van elementen en/of atomen met de vele kleuren die in het licht van een ster zitten. (die streepjescode)” [/Quote]

    Elektronen zullen alleen ge-exciteerd (aangeslagen, of anders gezegd naar een hogere energetische toestand gaan) wanneer een foton met precies de juiste golflengte (lees energie) het elektron direct raakt. Het elektron zal die energie opnemen en naar een hogere baan verplaatsen (welke precies die energie nodig heeft om die baan te bereiken). Die benodigde energie (of combinatie hiervan) is uniek voor ieder element…
    Door dit effect kunnen we precies meten welke elementen er voorkomen in een ster, dit alles vanwege het feit dat de energie die vrijkomt wanneer een elektron terugvalt (en het bij die behorende golflengte) uniek zal zijn voor het element waartoe het elektron behoort.

    Volgens mij worden volgens dit gegeven spectraal-analyses uitgevoerd op verre sterren om hun samenstelling te bepalen..

    • Klopt, vergeten. Je moet een hele sprong maken, anders “pakt” het niet. En bij het terugvallen wordt de karakteristieke kleur, frequentie, energie uitgezonden.

  13. Monique zegt

    Wat hij daar zegt ben ik al tevreden mee 😉 Hij heeft het over ‘continu uitwisseling’ (iets met elkaar doen) Dat komt zo’n beetje op hetzelfde neer toch? Interessante man en hij heeft wel lef om bepaalde uitspraken te doen, leuk.
    Hoor ik de naam Erik Verlinde, dan heeft het voortaan meteen mijn aandacht. Volgens mij is hij een jaar geleden wel eens te gast geweest bij DWDD met zijn broer. Hij kwam op die gedachte toen hij onder een boom op vakantie in Zuid Frankrijk was (meen ik mij te herinneren) 😀 Ja, juist die momenten zijn zo geniaal.

  14. Jôghûm zegt

    redactie :
    valt er iets te zeggen voor een chronologische weergave van een blog-lijntje.
    met een nummertje en een verwijzing kan iedereen op iedereen reageren en volgen waar het over gaat.
    dit wordt weer net zo’n bende als dat lijntje met Henk.

    • gert1904 zegt

      Dit lijkt mij typisch een gerelateerd, maar off-topic, onderwerp. En dus geschikt voor de Astro-Corner. Start jij daar een draad? Het is jouw suggestie, tenslotte.

Speak Your Mind

*