28 maart 2024

Dit zijn de lokaties van Hubble’s Frontier Fields aan de hemel

Credit: Frontier Fields locations: STScI; All-sky star chart: J. Cornmell and IAU

Ze worden de Frontier Fields genoemd, een dozijn piepkleine stukjes aan de hemel, die door de Hubble ruimtetelescoop uitvoerig worden bestudeerd, op zoek naar het uiterst zwakke licht van de verst verwijderde sterrenstelsels in ons gehele heelal. Met piepklein bedoel ik ook echt klein, want ieder van die stukjes is kleiner dan de punt van een naald, die je op armlengte houdt, met uiterst zwak bedoel ik ook echt zwak, want het licht dat Hubble van die stelsels ontvangt is 40 miljard keer zwakker dan wat we met ons blote oog kunnen zien. Eigenlijk is zelfs Hubble niet in staat om die sterrenstelsels te zien, maar de sterrenkundigen maken dankbaar gebruik van moeder natuur om ze toch waar te nemen. De twaalf Frontier Fields bevinden zich namelijk in paren op zes verschillend locaties aan de hemel, allemaal vlakbij grote, massieve clusters van sterrenstelsels – op de afbeelding hierboven genummerd van 1 t/m 6. Dankzij de grote massa van die clusters wordt de ruimte eromheen verbogen en dat zorgt er voor dat we het licht van er achter liggende sterrenstelsels, die normaal gesproken onzichtbaar zouden zijn, toch kunnen zien – een effect dat we zwaartekrachtslenzen noemen. Hieronder zie je bijvoorbeeld de twee Frontier Fields, die zich bij de cluster Abell 2744 bevinden, onlangs nog in het nieuws vanwege het oudst bekende sterrenstelsel.

Credit: Frontier Fields locations: STScI; All-sky star chart: J. Cornmell and IAU

Je ziet dat zo’n paar Frontier Fields bestaat uit een zogenaamde cluster veld, dat rondom het gekozen clusters van sterrenstelsels is gelegen, en een parallel veld, dat er iets van af ligt. Dat laatste gebruiken ze om de waarnemingen van het clusterveld te vergelijken. Het licht van de zeer ver verwijderde sterrenstelsels is vooral in het infrarode gedeelte van het spectrum te vinden, vanwege de grote roodverschuiving die het licht heeft ondergaan in haar tocht naar de aarde door de expansie van het heelal. Vandaar dat het clusterveld bekeken wordt door Hubble’s Wide Field Camera 3 (WFC3) infrarood detector, terwijl het parallelveld op hetzelfde moment bekeken wordt door Hubble’s Advanced Camera for Surveys (ACS) in optisch licht. Dat ziet er ongeveer zo uit:

Credit: Frontier Fields locations: STScI; All-sky star chart: J. Cornmell and IAU

Het Frontier Fields programma werkt zo dat een half jaar later de twee velden opnieuw worden bekeken, maar dan andersom: WFC3 kijkt dan naar het parallelveld, ACS naar het clusterveld. Over drie jaar is het programma gereed en dan zijn we 840 omwentelingen van Hubble om de aarde verder en heeft ”ie in totaal twee miljoen seconden de twaalf Frontier Fields bestudeerd. In de bovenste afbeelding met de locaties van de velden zie je nog drie andere velden aangegeven, die eerder door Hubble zijn bestudeerd: Hubble Deep Field North (HDF-N), Hubble Deep Field South(HDF-S) en het Hubble Ultra Deep Field(HUDF). Hubble zit duidelijk niet stil. 😀 Bron: Frontier Fields.

Share

Speak Your Mind

*