28 maart 2024

Gravitatielenseffect maakt dubbelster helderder

Schets van de dubbelster KOI-3278. Als de kleine witte dwerg voor zijn groter begeleider schuift, wordt de dubbelster niet zwakker, maar helderder. (Eric Agol).

Twee astronomen van de universiteit van Washington hebben het eerste bekende geval van een zichzelf ‘versterkende’ dubbelster ontdekt. Bij zo’n dubbelster fungeert het zwaartekrachtsveld van de ene ster als het ware als een loep die het licht van de andere ster versterkt (Science, 18 april). Astronomen vermoeden dat bijna de helft van alle sterren aan de hemel dubbelsterren zijn: ze bestaan uit twee (of meer) om elkaar cirkelende sterren. In sommige gevallen ligt de aarde precies in het baanvlak van zo’n dubbelster, wat tot gevolg heeft dat de twee sterren – van ons uit gezien – met grote regelmaat voor elkaar langs schuiven. Doorgaans heeft zo’n onderlinge bedekking tot gevolg dat de helderheid van de dubbelster afneemt. Maar in sommige gevallen gebeurt het tegenovergestelde: de dubbelster wordt juist een beetje helderder. Dat komt door een verschijnsel dat al door Einstein is voorspeld: de afbuiging van licht door de zwaartekracht. Dat resulteert in een soort lenswerking die het gravitatielenseffect wordt genoemd. Voorspeld was al dat dit effect ook waarneembaar kan zijn bij dubbelsterren bestaande uit een normale ster, zoals onze zon, en een witte dwerg – een kleine ster met grote massa. Als de kleinere ster voor de grotere schuift, zou deze als een lens moeten fungeren. En dat is precies wat de beide astronomen nu bij de dubbelster KOI 3278 hebben waargenomen. Bron: Astronomie.nl.

Share

Speak Your Mind

*