28 maart 2024

Bert, Ernie en Big Bird kwamen vermoedelijk van een blazar

Impressie van een blazar. Credit: NASA/JPL-Caltech.

In de periode 2010-2012 werden met de enorme IceCube detector in het ijs van de zuidpool drie neutrino’s waargenomen met een gigantisch hoge energie. Natuurkundigen kunnen ze ingewikkelde catalogusnummers geven, die niemand onthoudt, maar in dit geval kreeg het drietal aansprekende namen – gelukkig maar, afkomstig van Sesamstraat: ‘Bert’ met een energie van 1.040 TeV (=1,04 peta electronvolt), ‘Ernie’ met een energie van 1.140 TeV (=1,14 PeV) en de allergrootste tenslotte, ‘Big Bird’ (bij ons noemen we die vogel Pino), die 2 PeV aan energie had. Dat een bron in ons zonnestelsel of Melkwegstelsel deze drie neutrino’s niet had geproduceerd was wel duidelijk, maar de vraag was wat dan wel in staat was deze UHE (‘ultra high energy’) neutrino’s te produceren. Onderzoek van het project TANAMI (Tracking Active Galactic Nuclei with Austral Milliarcsecond Interferometry) laat zien dat de neutrino’s vermoedelijk afkomstig zijn van een blazar. Dat zijn sterrenstelsels met een zeer actieve kern, geactiveerd door een superzwaar zwart gat, dat door invallend materiaal veel energie uitspuwt. Die energie wordt in twee straalstromen of jets vanuit de magnetische pool van het zwarte gat naar buiten gestuwd en in het geval van een blazar is één van die jets precies naar de aarde gericht. TANAMI heeft zes kandidaat-blazars opgeleverd, die hoogstvermoedelijk de bron bevatten van Bert, Ernie en Big Bird, je ziet ze alle drie hierboven, gemaakt door VLBI radio-waarnemingen met de ALBA (Australian Long Baseline Array) in combinatie met observatoria in Zuid-Afrika, Chili, Antarctica en Nieuw-Zeeland. Verdere studie aan de blazars en de neutrino’s moet uitwijzen of de link ertussen juist is. Voor de geïnteresseerden is alles hier te lezen:

F. Krauß et al., ”TANAMI blazars in the IceCube PeV neutrino fields,” Accepted in Astronomy & Astrophysics, 19 Jun 2014; arXiv:1406.0645 [astro-ph.HE].

Bron: Francis (th)E Mule.

Share

Speak Your Mind

*