28 maart 2024

Met XMM-Newton ontdekte gammaflitser veroorzaakt door ‘oerster’

Credit: ESA, illustration by ESA/ECF

Onderzoek aan de gammaflitser genaamd GRB130925A met de Europese röntgensatelliet XMM-Newton heeft aan het licht gebracht dat deze veroorzaakt is door een zeer zware blauwe superreus. De gammaflitser was bijzonder omdat deze een uitbarsting van gammastraling te zien gaf van wel 20.000 seconden, veel langer dan normaal. Sterrenkundigen onderscheiden twee soorten gammaflitsers: de korte en de lange – bij de eerste duurt de gammaflits minder dan twee seconden, bij de tweede tussen de twee seconden en enkele minuten. Bestudering van het spectrum van de gammaflitser GRB130925A laat zien dat de ster zeer weinig zware elementen bevatte, elementen die zwaarder zijn dan waterstof en helium en die door sterrenkundigen metalen worden genoemd. Men denkt dat de ster lijkt op de allereerste sterren die in het vroege heelal werden gevormd, enkele honderden miljoenen jaren na de oerknal. Al die sterren bevatten alleen waterstof en helium, de twee lichte elementen die tijdens de oerknal werden gevormd. Pas door de eerste en volgende generaties sterren werden zwaardere elementen gevormd. De blauwe superreus die GRB130925A veroorzaakte moet omgeven zijn geweest door een hete cocon van gas. De straalstroom van gammastraling ging dwars door die cocon heen (zie afbeelding hierboven) en dat veroorzaakte weer dat ook röntgenstraling werd geproduceerd. Hieronder een impressie van een GRB, de Engelse afkorting van een ‘gammaray burst’.

Impressie van een GRB. Credit: ESO/A. Roquette.

Bron: ESA.

Share

Speak Your Mind

*