28 maart 2024

Hoera, Chandra is 15 jaar! Een jubileum met een oranje kleurtje

Credit: NASA

Vijftien jaar geleden werd NASA’s Chandra X-ray Observatory gelanceerd aan boord van de Space Shuttle Columbia. Sinds de lancering op 23 juli, 1999, heeft Chandra astronomen wereldwijd geholpen om het heelal beter te begrijpen dankzij zijn ongeëvenaarde röntgenzicht. Dit is natuurlijk een geweldige mijlpaal, maar niet alleen voor de wetenschap. Er zit namelijk een oranje kleurtje aan dit jubileum! Het Nederlandse SRON heeft namelijk het Low Energy Transmission Grating (LETG) voor Chandra geleverd. Dankzij dit instrument was het voor sterrenkundigen mogelijk om voor de allereerste keer naar hoogenergetische processen rondom objecten zoals zwarte gaten te kijken.Chandra is, samen met de Hubble Space Telescope en Spitzer Space Telescope, één van NASA’s huidige “grote observatoria”. Het is speciaal ontworpen om röntgenstraling te detecteren dat wordt uitgezonden vanuit hele hete en energetische gebieden in het heelal.Dankzij zijn hele hoge gevoeligheid en resolutie was Chandra in staat om planeten en kometen dicht bij huis te observeren, maar heeft het ook de meest ver afgelegen quasars geobserveerd. Chandra heeft de restanten van geëxplodeerde sterren en supernova’s in beeld gebracht, en ook gekeken naar het gebied rondom het supermassieve zwarte gat in het centrum van onze Melkweg en andere zwarte gaten in het heelal.

Credit: NASA

Ook zijn dankzij Chandra grote ontdekkingen gedaan in het onderzoek naar donkere materie en donkere energie.Veel van Chandra’s ontdekkingen zouden niet mogelijk zijn geweest zonder de LETG. SRON was het leidinggevende instituut in de ontwikkeling van LETG en was daarmee het enige niet-Amerikaanse instituut dat een grote rol had in de constructie van het observatorium. “Hoewel LETG niet het meest gebruikte instrument aan boord van Chandra is, heeft het zijn werk zeer goed gedaan in de afgelopen 15 jaar,” zegt Jelle Kaastra, één van SRON’s wetenschappers die al sinds de jaren negentig betrokken is bij Chandra en LETG. “Dankzij LETG zijn we in staat geweest om de allereerste spectra van weggeblazen gas rondom een zwart gas te observeren. Maar ook in zeer recente studies heeft het tralie bewezen een zeer krachtig instrument te zijn – 15 jaar na de lancering.” Om de verjaardag van Chandra te vieren heeft NASA vier nieuwe afbeeldingen van supernovarestanten uitgebracht, waaronder afbeeldingen van de Krabnevel, SN 1572 (ook wel de Ster van Brahe genoemd), G292.0+1.8, en 3C58. Deze supernovarestanten zijn zeer heet en energetisch en zenden daardoor zeer felle röntgenstraling uit. Hierdoor zijn het uitstekende objecten voor Chandra om met voortreffelijke detail in beeld te brengen.

Klik voor een grotere versie. Credit: NASA

Klik hier om naar de NASA-website met de nieuwe afbeeldingen te gaan. Bron: SRON.

Share

Speak Your Mind

*