28 maart 2024

Sommige supernovae zijn “tweetraps-explosies”

Credit: Roland Diehl et al /Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics.

Waarnemingen van de INTEGRAL-ruimtetelescoop hebben bevestigd dat we supernovae nog niet helemaal begrijpen. Toen het observatorium eerder dit jaar gammastraling waarnam uit de richting van de supernova 2014J, bleek er iets vreemds aan de hand te zijn.

De enige manier die we kennen waarop zoveel gammastraling kan ontstaan, is door het verval van grote hoeveelheden radioactief Nikkel-56. Probleem is echter dat dit verval pas maanden na de supernova zichtbaar zou moeten zijn. Dat zit als volgt (we hebben het hier, voor de duidelijkheid, over Type Ia supernovae): het radioactieve isotoop wordt vermoedelijk geproduceerd in de kern van de ontploffende witte dwergster. Dat betekent dat het nikkel aan het oog wordt onttrokken door het materiaal dat is weggeblazen vanaf het oppervlak van de ster. Pas na een paar maanden is de “mist” opgetrokken en wordt de gammastraling van het nikkel zichtbaar voor aardse observatoria.

Maar nadat wetenschappers de gegevens geanalyseerd hadden, kwamen ze erachter dat het gammasignaal al na enkele dagen zichtbaar was. Schijnbaar is een deel van het nikkel-56 dus vlakbij het oppervlak ontstaan en dat strookt niet met de modellen.

Wetenschappers zouden geen wetenschappers zijn, als ze niet met een verklaring zouden komen. Het zou kunnen dat Type Ia supernovae een “tweetraps-explosie” zijn. Ze spelen zich af in dubbelstersystemen waarin een normale ster materie overdraagt aan een witte dwerg. Schijnbaar kan eerst een kleinere explosie aan het oppervlak plaatsvinden, de vervolgens de eigenlijke supernova veroorzaakt. Maar goed, zeker weten doen we het allemaal niet. Wordt dus ongetwijfeld vervolgt.

Bron: Max-Planck-Institut f

Share

Comments

  1. Een tweetraps explosie? Waarom moet ik dan direct denken aan SN 1987 A?

    Bij de registratie van die supernova kwamen de eerste neutrino’s 3uur eerder aan dan de tweede groep neutrino’s.
    (Oja, de fotonen kwamen zelfs nog eens 4uur en 3kwartier later aan tuffen. Dat was ook wel ‘raar’ )

    Groet, Paul

  2. Bij een mogelijke tweetraps-explosie principe bij een supernova moet ik direct denken aan SN 1987 A.

    De eerste groep neutrino’s kwam 3 uur eerder aan dan de 2e neutrinogroep.
    – Officieel zegt men nu dat die eersten een andere bron (in het verlengde van de supernova moet) hebben gehad, dan de geregistreerde supernova.
    Maar misschien is dat dan toch niet zo. Was dit soms een gewoon(!) gevolg van de 2traps-supernova ??

    [ Oja, de ‘bijbehorende fotonen’ kwamen nog weer later hier langs. Zo’n 4uur en 3kwartier later.
    https://www.astroblogs.nl/2014/06/28/kan-het-licht-langzamer-gaan-dan-gedacht/
    ]

    Groet, Paul

  3. [ Reeds 3keer probeerde ik HIER een reactie te plaatsen: ]

    Kunnen de 2 groepen neutrino’s die gemeten zijn aan de SN 1987 A iets te maken hebben met zo’n tweetraps-supernova? Dan was het toch niet een 2e/andere bron die verantwoordelijk was voor die 1ste groep neutrino’s .

    Groet, Paul

    • Olaf van Kooten zegt

      Ja, jouw eerdere reacties zaten in de spambox. Geen idee waarom. Als antwoord op je vraag: wellicht zou dat inderdaad kunnen, hoewel neutrino’s natuurlijk iets heel anders zijn dan gammastraling. Maar ik heb onvoldoende kennis om hier een definitief antwoord op te geven 🙁

      • Die gammastraling kwam nog weer later bij de Aarde aan. 4,7uur. 😕
        https://www.astroblogs.nl/2014/06/28/kan-het-licht-langzamer-gaan-dan-gedacht/

        Groet, Paul

        • Olaf van Kooten zegt

          Oeps, ik heb niet goed opgelet. Ach, het is ook al laat 😛

        • Wel grappig, in dat artikel van paul hadden ik en anoniem al het idee dat er misschien een proces vooraf ging aan de supernova die al eerder een golf neutrino’s zou produceren. Nu hier dus het artikel dan supernovea misschien twee-traps kunnen zijn.

          Misschien gebeuren de processen waar de neutrino’s uit voort komen wel sneller achter elkaar dan dat wij als buitenstaanders waarnemen. In een artikel anderhalve week terug werd gesteld dat zwarte gaten kunnen ‘quantumstuiteren’ en direct weer in een wit gat kunnen veranderen, maar dat de zwaartekracht de tijd zo vertraagt in het zwarte gat dat het voor buitenstaanders miljarden jaren lijkt te duren. Misschien is zoiets ook van toepassing op de twee-traps supernova en of de dubbel neutrino uitbarsting, maar door de veel mindere zwaartekracht en daarmee tijdvertraging gebeurd het voor ons buitenstaanders sneller dan als de (mogelijke?) ‘quantumstuiter’ van het zwarte gat.
          https://www.astroblogs.nl/2014/07/22/kwantumstuiters-kunnen-zwarte-gaten-veranderen-in-witte-gaten/

          • Als vrije denker…

            Een ster heeft toch Helium als brandstof…
            De ster klapt (de eerste knal) en door de hitte krijg je een tweede explosie, doordat de nog overgebleven helium (of een ander brandbaar goedje) voor de tweede explosie zorgt.

            Tweede optie kan ook zijn, dat een planeet met de afmeting Jupiter of nog groter, ook een extra explosie kan geven.

          • Een ster heeft waterstof als brandstof. Helium wordt gevormd door de fusie van waterstof. In een later stadium wordt helium ook weer verbruikt voor fusie. Er kunnen later allerlei elementen ontstaan en verbruikt worden voor de fusie: helium, lithium,beryllium, koolstof, stifstof, zuurstof, neon, magnesium, silicium en ijzer als laatste. Ijzer is het zwaarste element dat gevormd kan worden met fusie waarbij nog energie vrijkomt, fusies van hogere element verbruiken juist energie. Doordat ijzer zeg maar dan het eindstadium is komt de fusie tot stilstand en verliest de ster druk waardoor de zwaartekracht het overneemt en de ster implodeert met een explosie als gevolg.
            http://abyss.uoregon.edu/~js/ast122/lectures/lec18.html

            Misschien worden in de eerste trap nog zwaardere elementen gevormd dan ijzer, zoals dus een instabiele isotoop van nikkel, die weer vervallen en neutrino’s produceren. Door deze fusie naar zwaardere elementen wordt eerst nog energie verbruikt waardoor de druk dus af gaat nemen totdat de zwaartekracht groter is dan de druk en dan volgt de tweede trap met de implosie en explosie.

  4. Waaat..? Was dat toch niet zo’n gek idee, schijnbaar…
    Ik had maar een inschatting gemaakt..
    Zou nikkel de sleutel zijn ?

    zegt Tomas

Laat een antwoord achter aan Olaf van Kooten Reactie annuleren

*