28 maart 2024

BOSS: donkere energie vermoedelijk gevormd door kosmologische constante

Credit: BOSS/SDSS

Sinds in 1998 twee onafhankelijke teams sterrenkundigen aan de hand van ver verwijderde type Ia supernovae ontdekten dat het heelal versneld uitdijt weten we dat er ‘iets’ in het heelal is dat die versnelling veroorzaakt. Dat ‘iets’ wordt de donkere energie genoemd en sinds deze ontdekking wordt er vol op nagedacht over de precieze aard ervan. Er zijn grofweg twee modellen die een verklaring bieden: de theorie van de kosmologische constante, die zegt dat de donkere energie een intrinsieke eigenschap van de ruimtetijd zelf is en die constant is, en de scalar veldtheorie, die stelt dat de donkere energie een energieveld is dat kan variëren met de tijd. Voorbeelden van de scalar veldtheorie zijn kwintessens, fantoomenergie en dynamisch kwantum vacuüm. Welk van deze modellen is de juiste? Om daar antwoord op te geven hebben sterrenkundigen middels het BOSS-project – de Baryon Oscillation Spectroscopic Survey, een loot aan de grote Sloan Digital Sky Survey-boom – spectra van 48.129 ver verwijderde quasars gemeten, sterrenstelsels met een zeer actief superzwaar zwart gat in hun kern. Tussen die quasars en ons bevinden zich intergalactische wolken vol waterstofgas en dat absorbeert gedeeltelijk het licht van  de quasars. Omdat het waterstof op verschillende afstanden tot de aarde staat konden de BOSS-sterrenkundigen een driedimensionale kaart van het waterstof in het heelal maken, hierboven zichtbaar – de rode stippen links zijn de quasars. Hieronder een andere voorstelling hiervan.

Licht van de quasars – de witte stippen links in de animatie – passeert onderweg naar aarde allerlei gas en dat laat een soort van kosmische vingerafdrukken achter. Credit: BOSS/SDSS

De twee donkere energiemodellen hebben ieder een bepaald effect op die verdeling van het waterstofgas:

  • bij het model met variabele donkere energie (het scalar veldmodel) zou de waterstof moeten gaan klonteren en tussen de klonters zouden leegtes moeten ontstaan.
  • bij het model met de kosmologische constante als donkere energie zou geen klontering moeten ontstaan, behalve dan de klontering door de zwaartekrachtswerking van clusters van sterrenstelsels.

De uitkomst van het BOSS-onderzoek is dat er géén klontering is waargenomen en dat het model met de kosmologische constante op dit moment als meest waarschijnlijk wordt beschouwd. Daarmee heeft Albert Einstein het vermoedelijk weer bij het rechte eind gehad, want hij was degene die al in 1917 met de kosmologische constante op de proppen kwam. Bron: Koberlein.

Share

Comments

  1. Wij leven in een vlak heelal is één van mijn uitkomsten, gebaseerd op de Natuurwet: ‘Al het abstracte heeft een tegenpool met tegengestelde kenmerken’.

    Het heelal wordt niet groter dan pakweg 1E+35 m. Daarna blijft de grootte tot in het oneindige gelijk.

    Als dat de kosmologische constante is, dan heeft Albert Einstein het bij het rechte eind.

    • Enceladus zegt

      O my God, daar gáát ie weer met zijn zelfverzonnen ‘Natuurwetten’…
      Ben ik nou de enige die spontaan uitslag krijgt?

      HTK-fantasietjes graag in het daarvoor bestemde draadje in de Astrocorner, zodat reacties op blogs inhoudelijk blijven.

      Gert (Enceladus)

      • Ik krijg hier ook spontaan uitslag van, pukkels zo groot als 2 dimensionale maankraters, want die is ook plat volgens mijn laatste berekeningen :-).

        • Enceladus zegt

          Wees gerust Nico: alle reacties van Wim waarin hij zijn HTK-kosmologische, zelfverzonnen natuurwetten botviert worden vanaf nu verwijderd. Er is daar op deze site echt nog maar één plek voor: de Astrocorner.

          groet,
          Gert (Enceladus)

  2. En waarom zou het heelal stoppen met groeien als de omvang 1E+35 meter is? Eén lichtjaar is 1E+16 meter, dus de omvang die jij noemt is 1E+19 lichtjaar. Wat zorgt voor het in één klap stoppen van de expansie?

    • Omdat het kleinste 1(,616)E-35 is zal de goochelhoed voor het grootste met 1E35 komen?

    • De tekst die hier stond is verplaatst naar het draadje van, voor en door Huis-, tuin- en keuken-kosmologen in de Astrocorner.

    • De tekst die hier stond is verplaatst naar het draadje van, voor en door Huis-, tuin- en keuken-kosmologen in de Astrocorner.

    • De tekst die hier stond is verplaatst naar het draadje van, voor en door Huis-, tuin- en keuken-kosmologen in de Astrocorner.

      Wim, we leggen het nog één keer uit: reacties waarin je met zelfverzonnen ‘Natuurwetten’ op de proppen komt zijn niet welkom bij de blogs. Je mag je ideeën evenwel ventileren in de Astrocorner in het daarvoor bestemde draadje.

      Aan alle andere lezers: gelieve daar te reageren en niet hier.
      Bij voorbaat dank.

      • Wim, ik heb je uiteenzetting gelezen en probeerde mij er een voorstelling van te maken. De plastische uitleg van een dubbelwandige ballon waarvan het dubbelwandige deel één Planckafstand dik is (praktisch niks, maar toch) kan ik nog volgen. Je bent mij kwijt bij het kubusvormig leeg stuk ruimte wat daarna omgeven wordt door ‘blinde’ ruimte? Het absolute niks? Waarom daarna en niet meteen?

        • Hier stond een door Wim van Kampen geschreven tekst waarin hij wederom met zelfverzonnen natuurwetten op de proppen kwam. Dergelijke huis-, tuin- en keukenkosmologie kan in de Astrocorner bedreven worden. Niet hier!

          • Tekst verwijderd. Wegens het niet opvolgen van ons verzoek om de reacties op blogs niet langer te vervuilen met HTK-kosmologie wordt de tekst die hier stond ook niet meer door ons gekopieerd naar de Astrocorner. Wim van Kampen mag zélf alles daar opnieuw intikken als hij dat wil.

        • Tekst verwijderd. Wegens het niet opvolgen van ons verzoek om de reacties op blogs niet langer te vervuilen met HTK-kosmologie wordt de tekst die hier stond ook niet meer door ons gekopieerd naar de Astrocorner. Wim van Kampen mag zélf alles daar opnieuw intikken als hij dat wil.

    • Tekst verwijderd. Wegens het niet opvolgen van ons verzoek om de reacties op blogs niet langer te vervuilen met HTK-kosmologie wordt de tekst die hier stond ook niet meer door ons gekopieerd naar de Astrocorner. Wim van Kampen mag zélf alles daar opnieuw intikken als hij dat wil.

      • Zo gaan we dus om met afwijkende (toetsbare) theorieen.
        Het past kennelijk niet binnen de geloofsgemeenschap.

        • Enceladus zegt

          Ha, wat een gotspe! Je mixt zélf allerlei zelfverzonnen pseudo-wetenschap met een sausje religie (de wetgever en een secundair alwetend centrum dat tevreden wil stellen) en dan zet je mensen die zich wel met wetenschap bezig willen houden weg als een geloofsgemeenschap…

          Nou Wim, veel plezier in de Astrocorner!

          groet,
          Gert (Enceladus)

          • Ik bedoel diegene die mij op basis van mijn filosofische aanpak van fundamentele problemen uitgesloten hebben en diegene die het daarmee eens zijn.
            Verder wil het hierbij laten.
            Wat jij nu aan de orde stelt, heb ik verwoord in mijn weggepoetste reactie aan Arie (zie 19 augustus 2014 op 17:41).

  3. Wim, da’s nou precies waar het aan schort: jouw theorieën zijn helemaal niet toetsbaar – waren ze dat maar! Je hebt ons afgelopen maanden voortdurend bestookt met allerlei ideeën, die wemelen van de termen waar niemand enige hout van snapt, Planckdeeltjes,’de wetgever als hiërarchisch hoogst abstracte’ (hoe maak je dat in een berekening duidelijk?), het verrekeningen van lading (wat is dat ‘verrekenen’?), electrostatische spanningsgolven, uitwisselingsmogelijkheden, het ‘secundaire centrum’, die ook nog eens ‘kan weten en iedereen tevreden wil stellen’ (hoe geef je dat vorm in een formule) en de laatste in het rijtje ‘de onsterfelijke Natuurwet’. Aan al deze dingen is totaal niets toetsbaar. Afwijkende ideeën zijn prima, als ze maar toetsbaar, verifieerbaar zijn. Vandaar dat we alle reacties naar de Astrocorner verplaatsen. Dat hadden we al diverse malen gevraagd, maar omdat je het niet zelf doet doen wij het, gaat het niet goedschiks dan maar kwaadschiks. Je gebruik van de term geloofsgemeenschap volg ik niet helemaal, wij proberen hier uit te leggen wat wetenschap denkt en doet.

    • Wim van Kampens gebral over zijn ‘onsterfelijke theorie’ dat hier te lezen stond is door ons verwijderd.

      Wim mag het zelf allemaal nog eens opnieuw intikken in de Astrocorner. Maar DUS NIET HIER!

      • Wim, je bent vaak genoeg gewaarschuwd.
        We blijven niet bezig met je te verwijzen naar de Astrocorner.
        Zoals je hieronder kunt lezen ergeren de lezers van Astroblogs zich aan jouw gedrag.
        We gaan er vanuit dat je nu direct stopt met provoceren.

        • Wim,

          Wanneer haal je dat bord nou eens voor je kop vandaan en gedraag je je eens volwassen en typ je je gedachten over je vage theorie in het daarvoor bestemde astrocorner blog? https://www.astroblogs.nl/forum/topic/het-grote-htk-astronomen-draadje/
          Ongeacht wat ik persoonlijk van je theorie vind is het uiterst irritant dat je maar door blijft gaan in de frontpageblogs terwijl de sitebeheerders hebben aangegeven dit niet meer te willen. Reageer in het daarvoor bedoelde astrocornerblog, deze is onder andere speciaal voor jouw geopend! 🙂 Respecteer de regels van de sitebeheerders, ongeacht of je het er nu mee eens bent of niet. Het zijn geen dictatoriale regels, dus wel zo netjes om ze na te leven. Tevens is het hun site, dus gedraag je naar de door hun opgestelde regels. Ben je het daar niet mee eens dan ben je vrij om de site te verlaten. Je bent tevens vrij om zelf een blog op te zetten met je eigen regels.
          Of je doet netjes mee in de frontpageblogs en komt dan met referenties en ondersteunende artikelen die in ieder geval iets van je theorie steunen of je zet je eigen theorie voort in de astrocorner. Kan je dit niet, blijf dan alsjeblieft weg.

          Ps. als je refereert naar andere artikelen, plaats dan ook een linkje. 🙂

          Mocht je op deze tekst willen antwoorden, plaats het dan in de astrocorner https://www.astroblogs.nl/forum/topic/het-grote-htk-astronomen-draadje/ , ik ga niet in dit blog verder met je in discussie over het door mij hierboven gezegde.

          • Beste Rudiev,

            Rustig aan! Bespaar jezelf de energie; )( al sta ik wel achter je punt )

          • Je doet wel erg je best om je uitgekiende spam zo nog in een ‘oud’ blog te krijgen! Voor mij een reden om juist niet op je site te gaan kijken. 🙂
            Haha de reactie was gewoon wat harde taal om duidelijk te maken dat ik als gebruiker het standpunt van de sitebeheerders deelde. Ik maakte me niet druk, gewoon duidelijkheid voor een klaarblijkelijk selectief blinde 🙂 Ik vind dat ik het nog goed en netjes duidelijk heb gemaakt met een uitleg ipv gewoon te zeggen dat ie F#$%@$# irritant is door niet verder in de astrocorner te gaan met zijn zelfbedachte theorie. Ik heb ook geen mailtje, berisping of ban gehad, dus het kon door de beugel! 🙂

    • naamisnick zegt

      congregatie van sneue farizeeërs nemen barbertje de maat, want hangen zal hij.

      • Enceladus zegt

        Onzin, meneer de anonieme reageerder! Wim mag al zijn ideeën gewoon uiten, maar dan wel in de Astrocorner en niet als reacties op de blogs.

        Als Wim het écht te doen is om het toetsen van zijn theorie en ‘wetten’, dan zou hij daar geen enkel probleem mee moeten hebben en zou hij moeten ophouden met klagen en de kans om een heel draadje te mogen vullen in de Astrocorner met beide handen moeten aangrijpen.

        De realiteit is – helaas – dat HTK-astronomen zichzelf kennelijk bijna altijd interessanter vinden dan hun ideeën en zoveel mogelijk aandacht proberen te krijgen. En dat willen ze dolgraag door berichten op blogs die op de homepage van Astroblogs verschijnen. Als hun berichten uitsluitend in de Astrocorner komen zijn ze ineens niet meer geïnteresseerd. Gek hè?

        Het wachten is op de eerste HTK-astronoom die zich vol overgave en zonder te morren op de Astrocorner stort voor het ventileren van zijn ideeën. Die HTK-er neem ik dan wel serieus.

        groet,
        Gert (Enceladus)

        • Anoniem? Ik dacht dat het Nick was !

          [ naam-is-nick ]

          Maar zijn we niet allen anoniem?
          [ De redacties is ook nooit bij mij thuis geweest om de handen te schudden. 😀 ]

          Dit geheel Off Topic. 😉
          Vr. gr, Paul

          • Enceladus zegt

            Paul, met anoniem bedoelen we dat de beheerder en de moderators normaliter een email-adres van de plaatser kunnen zien. Bij deze digitale held op sokken is er behalve zijn IP-nummer niets te zien.

            groet,
            Gert (Enceladus)

            PS: we komen graag eens op de koffie! 😉

          • naamisnick zegt

            moet je ’s horen ventje, ga zelf en samen met al je trawanten met de billen bloot.
            dat je mijn IPadres kunt is al stuitend genoeg.

            *** IP-adres van meneer ‘naamisnick’: 83.163.226.154 ***

            We gaan even in overleg om te zien of we jouw IP gaan blokkeren.

          • Olaf van Kooten zegt

            En dat jij nog steeds geen goed Nederlands kan, vind ik al stuitend genoeg. hup, opzouten, ga ergens anders vervelend doen.

          • A-Ha!
            Nu begrijp ik dat er “verschillende gradaties anonimiteit” zijn.

            Groet, Paul 🙂

  4. Een constante, dat lijkt me makkelijk rekenen !
    Als je eenmaal de waarde ervan hebt… 🙂

  5. Wat een heetgebakerde mensen hier toch allemaal. Echt geen prettige sfeer (zucht)
    Anoniem of niet…boeie

    • Olaf van Kooten zegt

      Tsja, sorry Monique, ik reageer normaal gesproken nooit zo ad-rem, maar ik wordt gewoon zo moe van dat soort HTK-zwevers en Niburisten, pfff…

      • Olaf, het gaat niet zozeer om jouw laatste reactie. De manier waarop de laatste dagen op bezoekers gereageerd wordt (Gert) lokt die grimmige sfeer vanzelf uit. Dat flauwe gedoe of intimidatie vind ik helemaal niks.
        Laat het maar weer gauw als vanouds worden 😉

    • Helemaal mee eens, Monique. Wim, ik zag dat je je eergisteren voor het eerst geregistreerd hebt op de Astroblogs en dat heb ik direct goedgekeurd. Welkom op de Astroblogs na al die maanden, Wim. 🙂 En doe nou precies wat we al vele malen hebben gezegd: plaats je ideeën op de Astrocorner. Ik snap dat je misschien niet mee wilt doen in de bestaande HTK-discussie, dan voel je je wellicht teveel in een hokje gezet. Maak in dat geval gewoon een eigen onderwerp aan. Weet dat ik zit te popelen om je dáár van repliek te dienen.

  6. leuk artikel, bedankt!

  7. Donkere materie bestaat niet. Het is de elektromagnetische krachten opgewekt in het heelal overal. Waar materie in beweging wordt stromende beek. En waar stroom, als vormen een elektro magnetische velden.
    De dynamo effect van spiraalstelsels wordt bewezen.
    Alles is gemaakt door de enige fundamentele fysieke kracht. Namelijk de elektromagnetische interactie.

  8. Vrij interessante materie, het donkere en het artikel.

Laat een antwoord achter aan Monique Reactie annuleren

*