28 maart 2024

Grootste roofdinosauriër voelde zich als een vis in het water – Spinosaurus, de “walvisdino”

Universiteit van Chicago

Dan nu tijd voor een uitstapje naar een ander wetenschappelijk vakgebied. Dit artikel was eigenlijk voor een andere website bedoelt, maar die hadden zelf al een artikel over het onderwerp geschreven. Aangezien ik het zonde vind als niemand ‘m kan lezen (ik heb er immers toch een paar uur aan gewerkt), plaats ik ‘m hier maar op AstroBlogs. Aangezien AstroBlogs een sterrenkundeblog is, zal het artikel maar een dag of wat online staan.In de film Jurassic Park III zag je een gevecht tussen de iconische Tyrannosaurs rex en een nog grotere roofdino met een enorm zeil op z’n rug: de Spinosaurus. Uit recent onderzoek blijkt echter dat Spinosaurus een heel ander uiterlijk moet hebben gehad. Sterker nog, het moet één van de vreemdste dino’s ooit zijn geweest.Dat Spinosaurus veel vis gegeten heeft, was al langer aan de wetenschap bekend. Maar nu blijkt dat Spinosaurus het grootste deel van z’n tijd in het water moet hebben doorgebracht! Hiermee is Spinosaurus het eerste voorbeeld van een semi-aquatische dinosaurus. Volgens de onderzoekers doen de aanpassingen van Spinosaurus denken aan dat van vroege walvisachtigen. Spinosaurus was, zover we weten, de grootste vleesetende dinosaurus die ooit geleefd heeft, met een geschatte maximale lengte van zo’n 20 meter – da’s een paar meter langer dan zelfs de grootste Tyrannosaurus! Uit een uitgebreide studie, waarbij gebruik is gemaakt van nieuwe fossielen van Spinosaurus (die in 2008 gevonden zijn in de Sahara), blijkt dat Spinosaurus vermoedelijk zwemvliezen heeft gehad. Ook blijkt dat de dinosaurus neusgaten had in het midden van de schedel. Dit zorgde ervoor dat het beest kon blijven ademen als een deel van z’n kop zich onder water bevond.

Credit: Universiteit van Chicago

Daarnaast was het zwaartepunt van het beest een heel eind naar voren komen te liggen – handig bij het zwemmen, maar minder handig op het land. Volgens de onderzoekers kan Spinosaurus dan ook nooit op twee poten gelopen hebben. Dat betekent dat de voorheen gangbare reconstructies van Spinosaurus direct de prullenbak in kunnen. Overigens zijn alle andere bekende roofdino’s tweevoeters geweest, dus ook op dat gebied mag Spinosaurus uniek genoemd worden. De achterpoten van Spinosaurus waren kort en erg gespierd, waardoor de dinosaurus gemakkelijker kon peddelen. Verder doet het bekken van Spinosaurus heel erg denken aan dat van vroege walvisachtigen, zoals Ambulocetus.Maar dat is nog niet alles. In tegenstelling tot vrijwel alle dinosauriërs (en hun afstammelingen, de vogels) waren de botten van Spinosaurus niet gevuld met holtes en luchtzakken. In plaats daarvan hadden de botten een hoge dichtheid, hetgeen het drijfvermogen bevorderd heeft. Iets soortgelijks zien we ook bij aquatische vogels zoals pinguins. En last but not least bestond de staart van Spinosaurus uit botten die los aan elkaar verbonden waren. Dit zorgt ervoor dat de staart een golfbeweging kon maken, hetgeen het voortbewegen in het water gemakkelijker maakt. Vergelijkbare aanpassingen zien we vandaag de dag bij bepaalde vissen.Ten slotte blijkt dat het reusachtige zeil op de rug van Spinosaurus geen functie kan hebben gehad bij het reguleren van lichaamswarmte, aangezien het zeil vooral uit bot bestond, met weinig bloedvaten. Dat betekent dat het zeil puur een decoratieve functie moet hebben gehad, met een mogelijke rol in sexuele selectie – ongeveer zoals de staartveren van een pauw.

spinosaurus fossil range

Waarom hebben we dan zo lang een verkeerd beeld gehad van Spinosaurus? Nou, dat heeft te maken met de Tweede Wereldoorlog. De eerste restanten van Spinosaurus zijn in 1912 opgegraven door de Duitse paleontoloog Ernst Freiherr Stromer von Reichenbach. De restanten waren ontdekt in de Egyptische Sahara en zijn later verplaatst naar München. In april 1944 werd de opslagplaats van de Spinosaurus-fossielen geraakt door geallieerde bommen. Gelukkig zijn verschillende aantekeningen en foto’s bewaard gebleven. Deze gaven echter een incompleet beeld.In 2008 was er echter goed nieuws voor Spinosaurus-adepten. Er werden namelijk nieuwe restanten opgegraven in Marokko, in de buurt van een gebied met woestijnkliffen die Kem Kem genoemd wordt. Deze restanten behoorden tot de soort Spinosaurus aegyptiacus. De hele regio was ooit een bijzonder waterrijk gebied geweest, vol met grote haaien, zeekrokodillen, coelacanthen en longvissen. Helaas was het belangrijkste fossiel dat werd opgegraven, een vrijwel volledige schedel, zoekgeraakt – vermoedelijk het land uit gesmokkeld door een lokale fossielenjager die geld wou verdienen. Gelukkig werd de “dader” opgespoord en kwamen de restanten weer in de handen van academici.NaamloosOm de geheimen van Spinosaurus te ontrafelen heeft het onderzoeksteam een digitaal model van het skelet gemaakt, hetgeen mogelijk werd gemaakt door een gulle gift van de National Geographic Society. Van alle gefossiliseerde botten werd een CT-scan gemaakt en aan de hand daarvan is een anatomisch accuraat 3D-model gemaakt. Toen het skelet in elkaar was gezet heeft men ‘m opgemeten en hieruit blijkt dat Spinosaurus een paar meter groter is geweest dan Tyrannosaurus.Maar de enorme omvang van het beest was niet de grootste verrassing – dat waren de ongebruikelijke verhoudingen van de ledematen – deze doen veel meer denken aan vroege walvisachtigen dan aan theropode dinosauriërs! Hiermee is Spinosaurus ongetwijfeld één van de vreemdste en meest gespecialiseerde dinosauriërs ooit geweest.”Het onderzoeken van dit exemplaar deed denken aan het bestuderen van een buitenaards wezen [1]ah, komt het heelal tóch nog even om de hoek kijken 😛 – het lijkt op geen enkele dinosaurus die ik ooit gezien heb“, aldus Nizar Ibrahim, leider van het onderzoeksteam.

Bron: University of Chicago

Voetnoten

Voetnoten
1 ah, komt het heelal tóch nog even om de hoek kijken 😛
Share

Comments

  1. Gisteren met het gezin naar dierenpark Amersfoort geweest. Daar staan veel dino’s op ware grootte. Facinerend!! Eerst kom je daar langs de olifanten en giraffes, en die lijken al groot, zeker in kinderogen. Maar dan, in het dinobos staan echte monsters! Zie bijgaande link voor de grootste

    http://www.dierenparkamersfoort.nl/dinos/brachiosaurus/.

    Bijna jammer dat ze nu niet meer leven…

    Waarom de dieren toen zo veel groter werden dan nu, is volgens mij wel een onderwerp wat veel te maken heeft met wat hier op deze blog zoal voorbij komt. Men kan nu al bepalen of planeten bij andere sterren rots of gasplaneten zijn. Misschien is de volgend stap het bepalen van de samenstelling van de dampkring?

    Ps. Voor welke blog schrijf je over dit onderwerp?

  2. j.a.tazelaar zegt

    de scribent heeft het meerdere malen over het “zijl” op de rug van het beest. Zou het kunnen dat hij een zeil bedoelt? Ach, als je lezers maar begrijpen wat je bedoelt, niet waar? Goede taalbeheersing is tegenwoordig niet meer “en vogue”. Op den duur moeten we toch allemaal Arabisch leren!

    • Dat je ons opmerkzaam maakt op taalfouten is helemaal goed, waarvoor dank. Maar je brengt het wel een tikkeltje negatief naar voren.

    • Wat een negatieve reactie zeg!!

      Zijl moet inderdaad zeil zijn, maar dat iedereen Arabisch moet gaan leren op den duur, vind ik een erg zure opmerking.
      De Arabier zal op een gegeven moment Engels moeten gaan leren is net zo erg als dat wij op een gegeven moment Arabisch moeten leren en als het je weet dat 1 op de 5 mensen in de wereld een Chinees is, kunnen we beter met zijn alle Mandarijns (Ni-hou) gaan spreken met elkaar.
      Nederland is de afgelopen jaren inderdaad veranderd en onze generatie moeten leren om aan elkaar aan te passen en de slimme mens gaat dat net iets makkelijker af als de eigenwijze tegenstribbelende mens die zich uiteindelijk toch neer moet leggen bij de situatie die er heerst.

      Misschien een tip om dit een keer te bekijken…

      http://www.npo.nl/typisch-nederlands/12-09-2014/VARA_101369454

    • Het was een wijs mens die voor het eerst zei “C’est le ton qui fait la musique”…

      groet,
      Gert (Enceladus)

      • En een slim mens, die na de 2e klas mavo zijn frans heb laten vallen, haalt het door de vertaler en komt er achter dat het het spreekwoord ‘het is de toon die de muziek maakt’ is wat zoiets betekent als dat het gaat om de manier waarop het gezegt wordt.

  3. De planten waren in de dino-tijdperken toch ook veel groter en voor planteneters was er volop te eten en als het lekker warm is en je bent reptiel, heb je voldoende energie om de gehele dag maar door te eten. en als de prooi groot is, is er voor de jager ook volop voedsel aanwezig.
    Ik heb wel een in een documentaire gezien en ik meen dat het Noord-Amerika was waar de grootste rover zat en die had ook de grootste prooi en zo had ieder continent een gelijkwaardige prooi/jager grootte in afmeting.

  4. Een goed verhaal met voor mij veel nieuws – mag je meer doen .

  5. Halllo Olaf,

    uit je introductie begrijp ik dat je niet van plan bent vaker uitstapjes naar andere vakgebieden te doen.
    Van mijn kant mag je dat voornemen best vergeten. 🙂
    Ik vind het wel interessant om af en toe ook ‘wat ander materiaal’ te lezen.
    Analyse van (ster)licht en archeologische vondsten hebben wel gemeenschappelijk dat ze al langgeleden zijn gebeurd. 😀

    Quote : “In plaats daarvan hadden de botten een hoge dichtheid, hetgeen het drijfvermogen bevorderd heeft.”
    Zelf denk ik dat niet het drijfvermogen, maar juist het zwemvermogen en eventueel duikvermogen gunstig werden beïnvloed. Met lucht gevulde botten(!) blijf je natuurlijk beter drijven, niet anders om.

    Groet, Paul

    • Olaf van Kooten zegt

      Hmm ja het Engels woord is buoyancy, en dat betekent volgens het woordenboek “drijfvermogen”. Maar ik ben het met je eens, het moet eigenlijk zijn “het vermogen om stabiel op een bepaalde diepte te blijven”

Laat een antwoord achter aan j.a.tazelaar Reactie annuleren

*