28 maart 2024

Waterdamp en heldere lucht ontdekt op Neptunus-achtige exoplaneet

Voorstelling van een overgang van HAT-P-11b, credit: NASA/JPL-Caltech.

Gebruikmakend van drie ruimtetelescopen van de NASA – de Hubble, Spitzer en Kepler telescopen – zijn sterrenkundigen erin geslaagd om een exoplaneet te ontdekken die in het bezit is van een heldere atmosfeer met daarin waterdamp. Het gaat om de exoplaneet HAT-P-11b, die ongeveer vier keer zo groot is als de aarde, vergelijkbaar met een planeet als Neptunus, 120 lichtjaar van ons vandaan, gelegen in het sterrenbeeld Zwaan (Cygnus). Het is de kleinste exoplaneet waarmee het gelukt is om moleculen in de atmosfeer te ontdekken. Wolken in de atmosfeer kunnen een blik op die moleculen verhinderen, maar bij HAT-P-11b blijkt de atmosfeer volledig wolkenloos te zijn. Hieronder zie je je het spectrum van de planeet, gemeten met Hubble, en daarin is te zien dat er in de atmosfeer absorptielijnen van water zijn.

Credits: NASA/ESA/STScI

Het spectrum is met de zogeheten ’transmission spectroscopy’ gemaakt als gezien vanaf de aarde de planeet voor de ster langs trekt, hetgeen eens per vijf dagen gebeurt, de omloopperiode van HAT-P-11b. Er blijkt dus waterdamp in de atmosfeer te zitten, maar het zou kunnen dat er ook andere moleculen in voorkomen. De mogelijkheid bestond dat de waterdamp niet van de planeet was, maar van vlekken op de ster, maar door waarnemingen met Spitzer en Kepler kon dat worden uitgesloten – de stervlekken waren te heet om waterdamp te veroorzaken. Bron: NASA.

Share

Comments

  1. de tuinman zegt

    in ons zonnestelsel is de dichtsbijde zon staande planeet mercurius en derhalve de snelste namelijk 88 dagen.

    ergo een omloopperiode van slechts 5 dagen suggereerd een zeer nabije planeet//ster situatie
    tenzij het (de ster) hier betrekking heeft op een welhaast zwarte dwerg zal de temperatur toch wel dusdanig hoog zijn dat er van water dan wel damp geen sprake zal kunnen zijn.

  2. Beste Tuinman,

    het is ook mogelijk dat de planeet op een “grote” afstand staat maar zeer snel om de moederster draait, waardoor de telescopen water in de atmosfeer te detecteren.

  3. Olaf van Kooten zegt

    Nee, het gaat wel degelijk om een planeet op zeer korte afstand van de moederster. Maar metingen liegen niet: de dampkring van de planeet is rijk aan waterdamp. Dat wordt immers pas vernietigd bij veel hogere temperaturen.

  4. Is het niet zo dat planeten die zeer dicht bij de ster staan hun dampkring verliezen door de kracht van de zonnewind? Bij Mercurius lijkt het erop dat zelfs de mantel van de planeet gestript is door deze kracht. Ik hou even in het midden dat het om een jonge ster en een jonge planeet zou kunnen gaan. Eigenlijk is de vraag, hoe het mogelijk is dat een planeet die zo dicht op de ster staat een atmosfeer kan hebben. Zwaartekracht? Druk? Laat staan waterdamp.

    • Olaf van Kooten zegt

      Het is een Neptunusachtige, oftewel een grote kern met een uitzonderlijk dikke en diepe atmosfeer. Die houdt het wel een aantal miljard jaren vol zo dicht bij de moederster.

Speak Your Mind

*