Hoe groot is de kans op een gevaarlijke gammaflitser voor de aarde?

Impressie van een gammaflitser. Credit: NASA/Swift/Cruz deWilde

Er hebben zich op aarde gedurende de tijd dat er leven op deze planeet voorkomt vijf massa-extincties voorgedaan, momenten in de geschiedenis dat een groot gedeelte van het leven uitstierf. Er wordt geroepen dat de mens hard bezig is voor de zesde massa-extinctie te zorgen, maar voor de eerste vijf kunnen we niet verantwoordelijk zijn geweest, toen liepen we simpelweg nog niet rond op deze aardkloot. Een van die extincties was de zogenaamde Ordoviciaanse extinctie, die ergens tussen 447 en 444 miljoen jaar geleden plaatsvond. In hoeveelheid uitgestorven diersoorten was het de derde ‘ergste’ extinctie, waarbij de helft van de organismen zo’n beetje kassie wijlen ging. Jaren terug wees Brian Thomas (Universiteit van Kansas) er al op dat deze extinctie mogelijk veroorzaakt is door een stoot gammastralen, afkomstig van een gammaflitser, die gedurende tien seconden (!) de ozonlaag van de Aarde voor de helft weg schroeide en daardoor de daaropvolgende tien jaar het leven blootstelde aan schadelijke UV-straling van de Zon (zie afbeelding hieronder).

Credit: NASA

Het blijken met name de lange gammaflitsers ^[1]Er zijn ook korte gammaflitsers, die korter dan twee seconden duren. Zij ontstaan vermoedelijk door het botsen en fuseren van twee neutronensterren of van een neutronenster en een zwart gat. (Engels: L-GRB’s) te zijn, die langer dan twee seconden duren, welke gevaar kunnen opleveren voor de aarde. Zij ontstaan door de ineenstorting van een zeer zware ster (hypernova-explosies). Op de afbeelding hieronder zie je een voorstelling van een gammaflits door de ineenstorting van een zware ster.

Credit: University of Bath

Het tweetal sterrenkundigen Tsvi Piran en Raul Jimenez heeft onlangs berekend of zoiets weer kan gebeuren en wat de kans daarop is. De uitkomst: de kans dat de aarde geraakt wordt binnen 500 miljoen jaar door de dodelijke stoot gammastralen van een L-GRB is 50%, binnen vijf miljard jaar is dat gestegen naar 90%. De aarde is zo’n 4,5 miljard jaar oud, dus grote kans dat één of meerdere van die massa-extincties inderdaad door een gammaflitser is veroorzaakt. Het kan trouwens nog erger: als we in het binnenste gedeelte van de Melkweg zouden wonen, hooguit 13.000 lichtjaar van de kern, waar de meeste potentiële ‘killers’ zitten, dan stijgt de kans op een gammaflitser binnen 500 miljoen jaar naar 95%. Echt veilig ben je als je ruim 32.000 lichtjaar van de kern verwijderd bent. Waar wij zitten? De zon en het omringende planetenstelsel bevinden zich op zo’n 27.000 lichtjaar van de kern. Mmmmmm, veilig genoeg? Bron: Astrobites + Wikipedia.

Gerelateerde Astroblogs:

Vanaf welke afstand tot de aarde zijn kilonovae veilig en wanneer niet? Team onafhankelijk onderzoekers presenteert analyse vliegbewegingen UAP’s van de Amerikaanse marine op luchtvaartconferenties AIAA