28 maart 2024

Vijf rotsplaneten gevonden bij hoogbejaarde ster

Impressie van Kepler-444. Credit: Tiago Campante/Peter Devine.


Astronomen hebben gebruik gemaakt van gegevens van de Kepler-ruimtetelescoop om een stokoude ster met een planetenstelsel te vinden. De ster in kwestie is zo’n 11 miljard jaar oud en heeft ten minste vijf planeten, allemaal kleiner dan de aarde. De ontdekking laat zien dat rotsachtige planeten al vroeg in de geschiedenis van het universum konden ontstaan. Dat betekent dat de Melkweg stokoud buitenaards leven zou kunnen herbergen!

Dat buitenaardse leven zal je alvast niet op de nieuw ontdekte planeten kunnen vinden. Ze draaien namelijk allemaal binnen tien dagen om hun moederster Kepler 444. Deze ster is ongeveer een kwart kleiner dan de zon en staat op een afstand van 118 lichtjaar, in de richting van het sterrenbeeld Lier. De massa van de vijf planeten is niet bekend, maar Kepler heeft wel hun omvang bepaald.

De binnenste planeet, Kepler-444b, is ongeveer even groot als Mercurius. Daarna volgen drie planeten zo groot als Mars en dan de buitenste planeet, Kepler-444f, die qua omvang tussen Mars en Venus zit. De planeten zijn allemaal heter dan Mercurius en dus ongeschikt voor het leven zoals wij dat kennen.

Bron: Iowa State University

Share

Comments

  1. Nou…….ze durven wel met zekerheid te stellen dat het om 5 “earth-sized” planeten gaat. Maar de gebruikte detectie methode geeft geen massa of spectrum van de planeten en zonder massa/spectrum geen gegevens over de samenstelling. De planeten zijn dus indirect waargenomen.

    Gezien de korte omlooptijd en afstand tot de ster kan het haast niet anders dan dat het rocky planets zijn….maar wat ze er hooguit over durven te zeggen is;

    “Although photometry alone does not yield the masses of the planets, planetary thermal evolution models (Lopez & Fortney 2014) predict that the composition of planets with radii less than 0.8Raarde are highly likely rocky.”

    aldus de publicatie http://arxiv.org/pdf/1501.06227v1.pdf

    Waarom ik dit schrijf is dat we een geschiedenis van kortzichtigheid hebben. 25 jaar geleden dachten we nog dat alleen de Zon planeten had. Een planeet om een pulsar? Een planeet in een dubbelster-stelsel? Hot Jupiters? Kon allemaal niet, totdat…..de ene verrassing na de andere.
    Eerst bewijs….dan geloven 🙂

    • wat ik eigenlijk voorzichtig probeer te zeggen is dat het artikel helemaal niet gaat over rotsplaneten/rocky planets maar planeten ongeveer even groot als de aarde, dus earthsized en niet earthlike….maar ik wil niet lullig of klagend over komen omdat Olaf-Enceladus-Arie een goed blog draaiende houden met een shitload aan goed leesvoer. Dus dank voor dit blog!

    • Quote : “25 jaar geleden dachten we nog dat alleen de Zon planeten had….”

      Dat dachten WE helemaal niet. 25 jaar geleden was er weliswaar geen wetenschappelijk bewijs dat er buiten ons zonnestelsel planeten waren, maar dat had slechts te maken met de gevoeligheid van detectieapparatuur welke toe beschikbaar was.

      Bekijk de serie “Cosmos: A Personal Voyage” van Carl Sagan(1980) nog maar eens.
      Of lees eens wat SF uit de 60er of 70er jaren van de vorige eeuw: vol met spannende avonturen rond verre planeten.

      Sinds de ‘ontdekking’ dat sterren niets anders zijn dan verre zonnen, heeft men juist verondersteld dat vele sterren planeten zouden bezitten. 🙂 Dankzij dat voorgevoel heeft men de benodigde apparatuur ontwikkeld, met nu tot gevolg [ , Quote : ] ” …..de ene verrassing na de andere. ” 😉

      Groet, Paul

      • Enceladus zegt

        Precies! Als jochie van 7 zat ik al in een kladblok met viltstiften ‘mijn eigen’ zonnestelsels met exoplaneten te tekenen. En ik was echt geen visionair hoor. In die tijd (eind jaren zestig van de vorige eeuw) werd dus al algemeen aangenomen dat er bij andere sterren planeten zouden zijn.

        groet,
        Gert (Enceladus)

        • Ik denk dat KJ nog wat jonger is dan ons, en daarom niet zo’n goed idee heeft wat er in onze jeugd al gedacht werd. 😉 😀

          Groet, Paul

          [ PS 1963 ]

          • Snotaap! 🙂

            K.J.
            [PS 1963]

          • Snotapen, jullie alle drie bij elkaar! Ik ben volgens mij een van de oudste hier op Astroblogs 😀
            Psst, ik ben al ruim een halve eeuw oud (20-04-1962) Ik geloof dat Arie nog iets ouder is dan ik (oeps, sorry lieve Arie)

          • Oej,, dan zal ik maan niks zeggen,,ik heb nog een ouwe Griek gekend 🙂

          • Schitterend, ben jij van hetzelfde bouwjaar als Demis Roussos? Wowsie Mardi toch. Dan ben je nog ouder dan mijn man hahaha

          • Wees maar trots op dat jaartje verschil.
            Ik ga toch echt geen U tegen jouw zeggen! 😛

            Dag lieve Moni, Paul

          • Natuurlijk hoef je geen U tegen mij te zeggen…Paultje 😉 Waarschijnlijk ben je ook veel groter dan ik.

            @ Mardi…dan ben jij die hoogbejaarde ster en wij de vijf rotsplaneten (OWw wat een foute opmerking, vergeef me) Smiley

          • Ach,, misschien oud,, maar wel een hele hoop ervaring 🙂

          • NB Arie is niet ouder dan jouw: hij is alleen al iets langer net zo jong als jij en ik. 😛

          • Yep, ik ben van ’61. Ouwe vent, maar jong in hart en nieren. 😉

          • Precies, als je maar goed in je vel zit (en jong in hart en nieren…en de rest) 😛

          • Olaf van Kooten zegt

            Tsja dan ik, bouwjaar 1981, de benjamin van de astrokliek 😀

          • Olaf, jij komt dus net kijken…
            Ben je al droog achter je oren? 😀

  2. Mooi niet…….Geoffrey Marcy koos ruim voor de eerste exo was gevonden voor een carriere als planetenjager. Hij, en zijn sporadische collega’s, werden amper serieus genomen. Het heeft hem bijna z’n toekomst en broodwinning gekost. Totdat de eerste werd gevonden door het Geneva-team, en door hem werd bevestigd.

    Tenzij je SF of dagdromen wilt gaan vermengen met serieuze wetenschap….en Carl Sagan was ook een fervent SF fan en schrijver, naast zijn serieuze werk. Bij dat soort personen is het voor sommige lastig om zijn SF-denkbeelden en de serieuze uit elkaar te houden.

    En Enceladus, over aliens hebben ze het ook al honderden jaren….maar sinds wanneer ongeveer kon een wetenschapper zich er serieus mee bezig houden, zonder op het uitlachbankje te moeten gaan zitten?

    Tuurlijk, soms komen dromen of SF uit…..het mobieltje van “beam me up scotty” bijvoorbeeld. Maar ga nu niet zeggen dat in die tijd “al algemeen werd aangenomen” dat we nu massaal met een samsunggalaxy5 op zak lopen.

    • 25 jaar geleden? Dat is 1990!

      – op 05-09-1977 werd Voyager 1 gelanceerd, met aan boord Dé LP ; “The Voyager Golden Record”.
      Een boodschap voor alienbeschavingen.
      En hoe zou zo’n beschaving er kunnen zijn, als er geen planeten waren om zich op te vestigen?
      Of was het de bedoeling dat zij met hun blote voetjes op hun gloeiende sterretje zouden staan? 🙂

      Ach het was zeker een grapje om alle SF-fans ter wille te zijn.

      Groet, Paul

  3. Het is wat voorbarig om te stellen dat er 11 mijard jaar geleden al planeetvorming plaats vond.
    De eerste sterren bestonden uit lichte elementen en in hun kernen zijn zwaardere elementen gevormd. Dit proces heeft miljarden jaren geduurd.
    Is het niet logischer om aan te nemen dat deze ster 5 jonge exoplaneten heeft opgepikt dmv ze te vangen met zwaartekracht?

    • Dat van die elementen klopt wel, maar de eerste sterren waren megasterren die vaak maak enkele tiental miljoen jaar leefden. Hoe groter de ster, hoe korter de levensduur. Sterren vormde zich redelijk snel, dus zwaardere elementen ook. Al is het ook zo dat hoe verder we in de tijd komen, hoe meer zware elementen beschikbaar zijn.

      Onze zon zou een 3e generatie ster zijn, dus de wolk waaruit het is ontstaan, maakte al twee keer eerder deel uit van een ster(renstelsel). Mede daardoor hebben we vier rotspaneten, en misschien nog een flinke lading zwaardere elementen in de kernen van de 4 gas/ijs planeten. Jupiter kan een kern hebben van vele aardmassa’s, maar daar is nog veel onduidelijkheid over.

      • Volgens mij leefden de eerste sterren juist langer. De levensduur van een ster wordt onder andere bepaald door kernfusie. De eerste sterren bestonden uit waterstof en helium in een puurdere vorm dan onze eigen zon heeft.
        Los daarvan. Keppler kan constateren dat er om een ster planeten cirkelen. Keppler kan niet vaststellen of deze planeten ook daadwerkelijk om deze ster gevormd zijn. De opmerking dat planeten al vroeg in de geschiedenis van het universum konden ontstaan is voorbarig.
        Laat staan dat de Melkweg stokoud buitenaards leven zou kunnen herbergen. Het leven dat wij zoeken bestaat uit meer elementen dan waterstof en helium. Dus leven kan nooit ontstaan zijn in de periode dat het universum voornamelijk bestond uit waterstof en helium. Vooralsnog zijn alle werelden die we onderzocht hebben steriel.

        • Olaf van Kooten zegt

          Wetenschappers zijn van mening dat de vroegste sterren veel groter konden worden dan sterren van nu en dus ook een veel korter leven hadden. Ten tweede is het onwaarschijnlijk dat een ster een compleet planetenstelsel van een andere ster kan stelen.

          • Beste Olaf,

            ik kan geen informatie vinden dat grotere sterren een korter leven hebben dan kleinere sterren. Het lijkt er eerder op dat er meer bij komt kijken dan grootte, zoals de massa, dichtheid etcetera.
            Kepler 444 kan in de loop van de tijd, en die is lang, hier en daar een object vangen met behulp van zwaartekracht.

            Ik kwam hetvolgende stuk tegen van newsscientist.com

            Kepler 444’s planets are all smaller than Earth, ranging from 0.4 to 0.74 times Earth’s radius. Kepler data suggests that planets tend to be rocky when they’re smaller than 1.7 Earth radii, and gaseous when they’re bigger, making the Kepler 444 worlds almost certainly rocky.

            Er staat “suggests”. Suggereren is geen wetenschap.
            Het artikel eindigt met:
            The next step is to figure out exactly what they’re made of.

            We weten dus niet of het wel rotsplaneten zijn.
            Uiteraard zijn suggesties over buitenaards leven op planeten rond Kepler 444 helemaal uit de lucht gegrepen. Dit artikel en alle andere artikelen over Keppler 444 beschrijven allemaal de mogelijkheid hiervan. Dat is een fantasie die nergens op gebaseerd is.

            Leuk dat bloggen.

          • Olaf van Kooten zegt

            “ik kan geen informatie vinden dat grotere sterren een korter leven hebben dan kleinere sterren. Het lijkt er eerder op dat er meer bij komt kijken dan grootte, zoals de massa, dichtheid etcetera.”

            Met ‘groter’ bedoel ik de massa – vandaar de verwarring. Sterren met een hogere massa leven korter dan sterren met een lagere massa. Sterren in het vroege heelal konden massiever worden dan sterren van nu, en hadden dus een korter leven. Het is simpel: hoe zuiverder het gehalte aan waterstof en helium, hoe hoger de maximale massa kan worden en hoe korter ze dus leven.

            “Dit artikel en alle andere artikelen over Keppler 444 beschrijven allemaal de mogelijkheid hiervan. Dat is een fantasie die nergens op gebaseerd is.”

            Tsja je kent de bekende uitspraak: de beste stuurlui staan aan wal. Als je het niet eens bent met hoe sites als AstroBlogs en New Scientist het nieuws brengen, ik zou zeggen: klim in de pen en doe het beter!

          • Hoi Olaf,

            dank je. Deze blog is toch bedoeld om in de pen/toetsenbord te klimmen? Je citeert mij niet volledig, ik stelde “Uiteraard zijn suggesties over buitenaards leven op planeten rond Kepler 444 helemaal uit de lucht gegrepen”.
            Dat is fantasie,

            groeten

        • Eerste sterren; http://www.skyandtelescope.com/astronomy-news/fingerprint-first-stars-08212014/
          De levensduur van sterren hangt bijna volledig af van zijn formaat. Hoe groter, hoe korter de levensduur. De eerste sterren waren enorm.

          Een ster die een wees-planeet in kan vangen zou best kunnen. Maar we hebben niet echt een bewijs nodig om te stellen dat 5 (of meer) planeten om een ster daar ook zijn ontstaan.

          Ons zonnestelsel bestaat ruwweg voor 99% uit waterstof en helium. Waar kom jij dan vandaan?

          De werelden die we onderzocht hebben….met robotjes op miljoenen kilometers afstand etc. Dat met onze beperkingen nog geen bewijs voor leven is gevonden zegt meer over onze onderzoeksmethoden. We vinden zelfs hier op aarde nog nieuw leven bij de vleet. Hoe was het ook alweer? Naar schatting 10 miljoen soorten waarvan tot nu toe 1 miljoen in kaart gebracht (ik weet de getallen niet precies, zoek zelf maar op).

          Misschien is het handig om je eerst eens een beetje te verdiepen in de verschillende onderwerpen want je zit er behoorlijk naast. Ik wil best doorkletsen maar begin niet aan een welles-nietes verhaal en ik heb de indruk dat je overtuigd bent van je eigen stellingen.

        • M’n reactie is niet geplaatst….maar als ik een nieuwe poging doe krijg ik de error;
          Dubbele reactie ontdekt; het lijkt erop dat je dit al hebt gezegd!

          Edit; nieuwe poging door achteraf toe te voegen.

          Eerste sterren;
          http://www.skyandtelescope.com/astronomy-news/fingerprint-first-stars-08212014/
          http://www.space.com/26900-early-universe-first-massive-stars.html
          De levensduur van sterren hangt bijna volledig af van zijn formaat. Hoe groter, hoe korter de levensduur. De eerste sterren waren enorm.

          Een ster die een wees-planeet in kan vangen zou best kunnen. Maar we hebben niet echt een bewijs nodig om te stellen dat 5 (of meer) planeten om een ster daar ook zijn ontstaan.

          Ons zonnestelsel bestaat ruwweg voor 99% uit waterstof en helium. Waar kom jij dan vandaan?

          De werelden die we onderzocht hebben….met robotjes op miljoenen kilometers afstand etc. Dat met onze beperkingen nog geen bewijs voor leven is gevonden zegt meer over onze onderzoeksmethoden. We vinden zelfs hier op aarde nog nieuw leven bij de vleet. Hoe was het ook alweer? Naar schatting 10 miljoen soorten waarvan tot nu toe 1 miljoen in kaart gebracht (ik weet de getallen niet precies, zoek zelf maar op).

          Misschien is het handig om je eerst eens een beetje te verdiepen in de verschillende onderwerpen want je zit er behoorlijk naast. Ik wil best doorkletsen maar begin niet aan een welles-nietes verhaal en ik heb de indruk dat je overtuigd bent van je eigen stellingen.

          • Je reactie was door het spamfilter gebrandmerkt als spam, geen idee waarom. Ik heb hem weer uit het vangnet gevist en terug geplaatst. Excuus. Akismet, het spamfilter, schiet altijd in een kramp bij meerdere links in een reactie. Ik zal kijken wat daar aan te doen valt.

          • No problem Arie….bedankt voor het checken. Ik zal er rekening mee houden en voorzichtiger zijn met links in posts. Laat wat mij betreft het spamfilter gewoon z’n werk doen. Een geblokkeerde post is minder lastig als een lading spam.

          • Je kan gewoon zoveel links plaatsen als je wilt, tenminste, ik heb er nooit problemen mee. Enige is dat met 2 links of meer de reactie gemodereerd moet worden door een admin om op de site te verschijnen. Maar er staat dan altijd ‘reactie wacht op moderatie’ bovenin je reactie boven je eigen tekst. Daarna rest alleen nog wachten tot een admin het goedkeurd en je reactie verschijnt op de site.

            Dat een reactie geblokkeerd wordt heb ik nog nooit gehad, wat ze je er allemaal in dan? 🙂 Dat een post niet verschijnt en als je het nogmaals post dat je dan een dubbelpost melding krijg heb ik 1 of 2x gehad, maar toen was er volgens mij iets mis met de site waardoor die reacties niet plaatste.. oid 🙂

          • Nou, nog niet eens zoveel scheldwoorden…ik had me redelijk goed gedragen dacht ik :-). Maar die post heeft Arie alsnog geplaatst en staat er nu een beetje dubbel (a.g.v. mijn geklooi)….een reply of 4 hierboven, was gericht aan Thijs

  4. Ik krijg mijn reply niet geplaatst. De eerste keer verscheen er niets. De tweede poging kreeg ik de error “dubbele post; het lijkt erop dat je dit al hebt gezegd”….en de derde poging werd het geblokkeerd omdat het spam zou zijn.

    Ik geef het op 🙂

    • Mogelijk meerdere virusscanners op je PC?
      Ook geeft de de AGV toolbar wel eens dat soort problemen.
      Gewoon er af mikken die meuk, je wordt er tenslotte mee dood gegooid.

  5. @K.J. @Obelix @Enceladus
    http://solar-center.stanford.edu/FAQ/Qsunasstar.html
    https://cosmology.carnegiescience.edu/timeline/1861

    Volgens mij is het al heel lang bekend, of eigenlijk werd aangenomen, dat sterren dus ook gewoon zonnen zijn en dus planeten kunnen hebben.

    http://science.nasa.gov/astrophysics/focus-areas/exoplanet-exploration/

    As we came to understand that the stars in the sky are other suns, and that the galaxies consist of billions of stars, it appeared a near certainty that other planets must orbit other stars. And yet, it could not be proven, until the early 1990’s. Then, radio and optical astronomers detected small changes in stellar emission which revealed the presence of first a few, and now many, planetary systems around other stars.

    http://planetquest.jpl.nasa.gov/page/history

    In 1584, when the Catholic monk Giordano Bruno asserted that there were “countless suns and countless earths all rotating around their suns,” he was accused of heresy. But even in Bruno’s time, the idea of a plurality of worlds wasn’t entirely new. As far back as ancient Greece, humankind has speculated that other solar systems might exist and that some would harbor other forms of life.

    • Quote “…al heel lang gekend…”

      Misschien wel van vlak na de uitvinding van telescoop –> Galileo Galilei !

      Leuk en curieus dat KJ om 14:00 hr. vandaag hetzelfde argument gebruikt om het gebrek aan buitenaards leven te verklaren, als dat ik gebruik om gebrek aan “buitenzonse ” planeten te verklaren: onderzoeksmethode / detectieapparatuur. 🙂

      Groet, Paul

  6. @ Mardi, niks mis met oudere mannen toch? Ik associeer oud met kwaliteit, ervaring, geduld, charme, mysterieus, boeiend, lief, zachter, aangenaam, vertrouwd, vriendelijk, grappig, aantrekkelijk, verrassend, toegankelijk, teder en wat al niet meer 😉
    Tis jammer dat oudere mannen soms ook zo kunnen klagen zoals de meeste vrouwen doen (behalve ik natuurlijk) Smiley

    • @ Monique,

      Helemaal eens met je lofzang over oudere mannen.
      Door je bijdrage in de discussies/reacties heb je me al meerderen keren positief verrast, door je luchtigheid, humor en kennis met een virtueel streepje als gevolg, bij deze ontvang je er wederom nog 1 bij…

      Altijd die lastige sommetjes als je hier wilt antwoorden, doen me tenen kromme, zeker na zo’n koude, regenachtige dag met die irritante windvlagen en fietsers zonder licht…
      Dat ze daar niet vaker op controleren bij de politie, maar die zit liever achter een boom, kentekens te flitsen…

      Klagende mensen, ik hou er ook niet van… 🙂

      PS. Is dat nu een baan van een rotsplaneetje rond je hoofd??

      • Yochem! 😀 Wat aardig zeg. Ik meen het oprecht allemaal. Ik wilde Mardi even een virtuele aai over de bol geven omdat ik hem vergeleek met die hoogbejaarde ster (wat ik positief bedoelde) En aangezien ik niet kan inschatten of Mardi daar de humor wel van inzag… enfin, vandaar.

        En dat kringeltje boven mijn hoofd… eigenlijk vind ik jouw definitie wel oké. En met klagen bedoel ik meer dat ‘onnodig’ klagen. Ehh Yochum, behoor jij misschien ook tot de oudere jochies? 😛

    • Teveel eer, voor deze ouwe (lu) meneer. (rijmt beter) 🙂
      Alhoewel heel het astro gebeuren mij behoorlijk interesseert,
      ontstaat die humor eigenlijk door gebrek aan kennis over bepaalde onderwerpen.

      Daarnaast weet ik dat er op Astroblogs een hele hoop aardige,ruimdenkende mensen zitten
      die wel van een grapje houden en daarnaast niet te beroerd zijn
      om ook op de meest idiote vragen een passend antwoord te geven.
      En dat maakt Astroblogs ook gelijk een stuk laag drempeliger,
      vooral bij de wat minder bedeelden, als het om astronomie (en alles wat daar bij hoort) gaat.

      En ook hier weer ben ik (in dit geval) gecharmeerd door de reacties 🙂

Laat een antwoord achter aan Obelix Reactie annuleren

*