29 maart 2024

70.000 jaar geleden vloog de ster van Scholz door de Oortwolk van het zonnestelsel

Een voorstelling van de ster van Scholz en zijn donkere, bruine begeleider. Links in de verte zie je de zon, tijdens de passage door de Oortwolk. Credit: Michael Osadciw/University of Rochester.

Sterrenkundigen van de Universiteit van Rochester hebben ontdekt dat de ster WISE J072003.20-084651.2, beter bekend als de ster van Scholz, zo’n 70.000 jaar geleden dwars door de buitenste lagen van de Oortwolk moet zijn gevlogen, de wolk van miljarden komeetkernen aan de rand van het zonnestelsel. Eigenlijk is de ster van Scholz – genoemd naar z’n ontdekker, de Duitse sterrenkundige Ralf-Dieter Scholz van het Leibniz-Institut für Astrophysik Potsdam (AIP) – een dubbelster, met een rode dwergster (massa 8% van die van de zon) en een begeleidende bruine dwergster (6%). Momenteel staat ‘ie op twintig lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Eenhoorn (Monoceros), maar berekeningen van Eric Mamajek en zijn collega’s laten zien dat de ster 70.000 jaar geleden op slechts 52.000 astronomische eenheden passeerde, dat is 0,8 lichtjaar, oftewel 8 biljoen km, een acht met twaalf nullen.

Het zonnestelsel met rechts de Oortwolk. Op de horizontale lijn de logaritmische afstand in AE (1 AE=afstand Aarde-Zon=149 miljoen km). Credit: NASA / JPL-Caltech

Op dit moment is Proxima Centauri na de zon de meest nabije ster en zijn afstand is 4,2 lichtjaar. De sterrenkundigen van Rochester zijn voor 98% zeker dat de ster van Scholz zo dicht bij onze zon is gekomen, hetgeen te lezen valt in dit vakartikel. Mamajek’s team zag dat de zogeheten tangentiële beweging van de ster van Scholz aan de hemel erg klein is, dat is de zijwaartse beweging. Sterren die op dezelfde afstand staan hebben meestal een grotere tangentiële beweging. Toen ze vervolgens de radiële beweging van de ster van Scholz gingen meten – de beweging in ons gezichtsveld – bleek deze heel snel van ons vandaan te bewegen en terugrekenend ontdekten ze de rendez vous van de twee sterren met onze zon 70.000 jaar geleden. Men denkt dat als gevolg van de passage een deel van de kometen verstoord werd in hun baan en richting de binnenste delen van het zonnestelsel vloog, hetgeen binnen twee miljoen jaar na de passage moet zijn gebeurd. Bron: Universiteit van Rochester.

Share

Comments

  1. Niet te filmen, voordat je het artikel kun gaan lezen hoor je goed te zijn onderlegd in cijfers en getallen. :’)

    Desalniettemin, ze zitten daar niet echt stil op de Rochester University.

  2. Martin Schoenmaker zegt

    Ik snap die laatste zin niet helemaal. Er staat dat 70.000 jaar geleden die ster ‘langs vloog’. Dat dit kometenbanen verstoorde en dat deze verstoring binnen 2 miljoen jaar na de passage moet zijn gebeurd (verleden tijd). Maar het is toch nog ‘maar’ 70.000 jaar geleden gebeurd?

    • Ja, klinkt een beetje verontrustend, alsof er dan nog een hoos aan kometen onze kant uit kunnen komen. Ik heb dat getal van twee miljoen uit de Wikipedia-link, die in de Astroblogs staat: http://en.wikipedia.org/wiki/WISE_J072003.20-084651.2 Deze verwijst weer op haar beurt naar het artikel van Mamajek et al. Het zal gebaseerd zijn op deze quote uit het vakartikel: “However this appears to be coincidence, as any comets on eccentricity ∼ 1 orbits from the vicinity of the nearest pass ∼70 kya would have periods of ∼4 Myr, and hence require ∼2 Myr to reach the inner solar system.” Moeten we ons daarom zorgen maken? Nee, aan het eind van hun artikel schrijven ze: “hence the pass of the W0720 system should have a negligible statistical impact on the flux of long-period comets during the coming millenia.” Dat W0720 systeem is de dubbelster van Scholz.

      • Enceladus zegt

        Ja maar, dan nog “hetgeen binnen twee miljoen jaar na de passage moet zijn gebeurd” suggereert toch dat er sindsdien 2 miljoen jaar voorbij zijn? Anders zou je toch schrijven “hetgeen binnen twee miljoen jaar na de passage zou moeten gebeuren”?

        M.a.w.: de komende 1.930.000 jaar krijgen we nog het nodige kosmische vuurwerk in de vorm van kometen te zien, neem ik aan?

        groet,
        Gert (Enceladus)

  3. Hallo Arie,

    op nujij.nl zag ik een, voor mij en kennelijk ook jou, een onverwacht commentaar.
    Alsof H. sapiens, dankzij Scholz-star, zo’n 70000jaar geleden bijna zou zijn uitgestorven.

    Is er eigenlijk ooit, naar ons weten dan, onderzocht of er in een bepaalde historische periode meer komeetfragmenten / asteroïden op Aarde terecht kwamen dan in andere periodes?
    😕

    Groet, Paul

    • Olaf van Kooten zegt

      Tsja dat lijkt me ook onwaarschijnlijk, maar het is een feit dat de mensheid zo’n 70.000 jaar door een genetische bottleneck is gegaan. Een supervulkaan is de meest waarschijnlijke oorzaak, maar wie weet is het een inslag geweest. Maar nogmaals: onwaarschijnlijk.

      • Ontstaan van het Tobameer, Sumatra, Indonesië. 75.000 jaar geleden.

        Als ik me niet vergis, is er rond de K-T-grens plots relatief veel iridium(Ir) ‘afzetting’ in sedimenten (65 M jaar geleden).
        Als er rond 70 K jaar eveneens inslagen zijn geweest, die eventueel de Toba hebben ‘ontstoken’, zou je dan niet eveneens ‘iets’ in het stenenarchief moeten terug vinden… ?

        En misschien wel veel vaker…
        “Close Encounters” van sterachtige objecten die via een afgeleide sporen nalaten in de aardlagen. 😕 🙂

        Groet, Paul

        • Olaf van Kooten zegt

          Nou, ik denk dat de grootte van de komeet ermee te maken heeft. De K-T inslag moet veroorzaakt zijn door een veel groter object dan de midden-Pleistoceen inslag. Wellicht dat bij de inslag van een relatief kleine komeet simpelweg te weinig iridium wordt neergelegd om een duidelijke aardkundige laag te vormen (?)

  4. Co van Driel zegt

    Inderdaad, de nullen vliegen je om de oren bij het lezen van dit artikel. Toch is 8 biljoen kilometer astronomisch gezien maar een kippeneindje. Het tot nu toe bekende heelal is ca. 13 miljard lichtjaar groot. Dat is 13 miljard x 300.000 x 31 miljoen kilometer. Volgt u het nog? En de dominees in de kerken maar preken, dat alles slechts 6015 jaar geleden begon. Maar ja, er staat geschreven : Hij (dat is God) sprak en het was er …

    Donderdag of vrijdag ga ik weer naar mijn kometenwijkje, met de ouderenpost van maart 2015. Dat is hier zo’n 1224 meter vandaan. Niet vergeten mijn fototoestel mee te nemen voor een foto van een straatnaambordje waar een of andere sterrennaam opstaat, bijvoorbeeld Aldebaran, Centauri of Rigel. Ja ja, google mapt u maar eventjes, het is helemaal aan de zuidwest kant van Waddinxveen. De Tour de France komt er op zondag 5 juli ook langs.

  5. Die laatste zin lijkt inderdaad nogal verwarrend. Volgens mij is dat een vergissing. Het duurt wel zowat 2 miljoen jaar vooraleer een komeet ons vanuit het buitenste van de oortwolk kan bereiken heb ik ergens gelezen. Maar de ster is nog maar 70.000 jaar geleden voorbijgeraast. Er klopt iets niet volgens mij.
    Voor meer info lees: http://www.evawaseerst.be/kern.htm

Laat een antwoord achter aan Obelix Reactie annuleren

*