28 maart 2024

Witte vlekken op Ceres mogelijk gevolg van geologische activiteit

ceres

De Amerikaanse ruimteverkenner Dawn is weer een stukje dichterbij de dwergplaneet Ceres gekomen en heeft foto’s gemaakt, die meer details laten zien dat de vorige keren. Op 19 februari j.l. nam Dawn een serie foto’s vanaf een afstand van 46.000 km, met een resolutie van 4 km/px. Op de foto’s is onder andere te zien dat de witte vlek een compagnon heeft, die in dezelfde krater (of vlakte?) is gelegen. Hoofd van het onderzoeksteam van Dawn

Share

Comments

  1. Enceladus zegt

    Stel je toch eens voor dat het werkelijk zo is, dan krijgen we straks wellicht foto’s te zien van vulkaanuitbarstingen. Can’t wait! 🙂

    groet,
    Gert (Enceladus)

  2. Ik vind die twee witte vlekken wel heel erg fascinerend. Wat zou het kunnen zijn dat zo fel oplicht? Ik kan ook niet wachten tot dit mysterie wordt opgelost.

    • Olaf van Kooten zegt

      Haha ja QI is echt een geweldig programma. Hieronder nog een leuke over Titan – shit nu ben ik zelf off-topic bezig 😛

      https://www.youtube.com/watch?v=aCH7UNoBXoQ

      • Hihihihi, hij is grappig. Kende ‘m nog niet.

      • Enceladus zegt

        Ah, heerlijk: Brian Cox! Die man is een fantastische ambassadeur voor de astronomie: bevlogen, kan goed uitleggen, heeft humor en komt er goed over op tv. De dames alhier mogen zeggen of hij wellicht ook nog aantrekkelijk is. 😉

        groet,
        Gert (Enceladus)

        • Of Brian Cox aantrekkelijk is. Zonder lippenstift (filmpje) best wel aantrekkelijk. Met snor, baardje en wat langer haar helemaal hunky-dory 😉

          • Ik kom vaak de kreet “intellectual candy” tegen als ze (dames) het over hem hebben. Maar of ze nu de persoon zelf bedoelen….of wat hij te vertellen heeft…?? 🙂

          • Als ik voor mezelf mag spreken dan liever het totaal pakketje. Een mooie verpakking alleen hoef ik niet. Dan zou ik nog eerder voor het tegenovergestelde gaan (net zoals de meeste mannen) 😛

      • Martin Schoenmaker zegt

        Volgende keer dat de noodzaak zich voordoet om me te verexcuseren omdat ik naar het toilet moet kan ik zeggen: “I’m off to the toilet, tossing Ewoks in lake Kraken”.

        Fantastisch dat QI

    • Enceladus zegt

      Wat het zou kunnen zijn dat zo fel oplicht? Nou ik roep even iets geks: stél dat er onder het oppervlak sprake is van een ondergrondse oceaan én dat er onderzeese vulkanen zijn. Is het dan een gek idee dat op zo’n klein planeetje zo’n onderzeese vulkaanuitbarsting als gevolg heeft dat er flinke stukken ijs dwars door het stoffige oppervlak worden gejaagd?

      Mijn voorlopige gok is dus dat er ijs wordt opgehoest door onderzeese vulkanen en dat die enorme reflectie wordt veroorzaakt door ijschotsen die op zeer ongebruikelijke wijze aan het oppervlak komen.

      Zeg, als mijn hypothese goed is, zorgen jullie er dan voor dat de eertse kleine ijsvlakte die op Ceres wordt ontdekt naar mij wordt vernoemd? 😉

      groet,
      Gert (Enceladus)

    • Reflectoren als op de maan? 😀 Felle verlichting net als in de Aristarchuskrater? 😛
      https://www.astroblogs.nl/2011/12/30/de-lro-geeft-ons-een-kijkje-in-de-aristarchus-krater/

      https://www.youtube.com/watch?v=p_J12-tMtbY

  3. Jos Haring zegt

    Ik lees nergens over de vraag of Ceres wel groot genoeg is om vulkanische activiteit te hebben.

    • Enceladus zegt

      Je weet dat Enceladus amper groter is (ongeveer 500 km versus 487 km voor Ceres) en dat van Enceladus in ieder geval vast staat dat er een warmtebron moet zijn die zorgt dat er waterdamp wordt uitgestoten?

      Ik las vorige week ergens dat het zelfs niet uitgesloten is dat Ceres een ondergrondse oceaan heeft. Dat kan eigenlijk ook alleen maar als er nog een warmtebron is.

      groet,
      Gert (Enceladus)

      • Ceres heeft een diameter van ongeveer 950 km en enceladus een diameter van ongeveer 500 km. Ceres zou inderdaad een laag van water-ijs onder het oppervlak hebben. Ook zouden er aanwijzingen zijn dat Ceres een zeer zwakke atmosfeer zou hebben en er zou bevroren water op het oppervlak kunnen zijn.
        http://en.wikipedia.org/wiki/Ceres_(dwarf_planet)
        http://en.wikipedia.org/wiki/Enceladus

        • Enceladus zegt

          Ik moet opletten dat ik straal en diameter niet met elkaar verwar.
          Ik moet opletten dat ik straal en diameter niet met elkaar verwar.
          Ik moet opletten dat ik straal en diameter niet met elkaar verwar.
          Ik moet opletten dat ik straal en diameter niet met elkaar verwar.
          Ik moet opletten dat ik straal en diameter niet met elkaar verwar.
          Ik moet opletten dat ik straal en diameter niet met elkaar verwar.
          Ik moet opletten dat ik straal en diameter niet met elkaar verwar.
          Ik moet opletten dat ik straal en diameter niet met elkaar verwar.
          Ik moet opletten dat ik straal en diameter niet met elkaar verwar.

          Genoeg strafsregels? 😉

          Enfin, Ceres is dus zelfs aanzienlijk groter dan Enceladus, dus als dat maantje al geologisch actief kan zijn, dan kan Ceres het helemaal zijn. Ik heb het gevoel dat Ceres wel eens een hele grote verrassing zou kunnen blijken te zijn. Wie weet staan we wel aan de vooravond van het belangrijkste astronomische nieuws van het jaar!

          groet,
          Gert (Enceladus)

          • Enceladus en Io (met zijn grootste vulkanen in ons zonnestelsel) zijn manen, die ‘kneed’-energie uit hun planeet ‘onttrekken’ en zo geologische activiteit als vulkanisme kunnen vertonen.

            Ceres kan dat niet.
            Ceres is afgekoeld in 4 tot 5 miljard jaar tot een dood rotsblok. 🙁

            Interessant in deze zou zijn als met het fotospectrum van het licht afkomstig van deze lichte stip(pen) kon analyseren. Helaas zal Dawn daar wel niet de juiste apparatuur voor aan boord hebben.

            We zullen dus moeten wachten tot Dawn Ceres zo dicht genaderd is, totdat Dawn de afzonderlijke aliens kan fotograferen, die daar hun verlichte steunpunt hebben gebouwd…
            Of misschien toch een natuurlijke formatie ‘reflectoren’…. 😕

            Groet, Paul

          • Natuurlijk heeft Dawn een spectrometer aan boord!😄😄 Basisuitrusting voor zo’n missie, lijkt me.

            Uit de Wikipedia:

            “Payload:

            – (camera’s)

            – Visible and infrared spectrometer (VIR) — This instrument is a modification of the visible and infrared thermal-imaging spectrometer used on the Rosetta and Venus Express spacecraft. It also draws its heritage from the Saturn orbiter Cassini’s visible and infrared mapping spectrometer. The spectrometer’s VIR spectral frames are 256 (spatial) × 432 (spectral), and the slit length is 64 mrad. The mapping spectrometer incorporates two channels, both fed by a single grating. A CCD yields frames from 0.25 to 1.0 μm, while an array of HgCdTe photodiodes cooled to about 70K spans the spectrum from 0.95 to 5.0 μm.[2][43].”.

            Van het fotograferen van Aliens zal niet veel komen, tenzij het reuzen zijn. De resolutie van de camera voor Ceres bedraagt 66 m/pixel. Zie WIkipedia.

          • Maar dan moeten er wel gassen of dampen vrij komen. Van een blok CO2 ijs (van geen enkele vaste stof) bijvoorbeeld trek je geen spectrum. Tenzij Dawn ook een lasergun bij zich heeft 🙂

          • In de wiki van ceres stond dat het voor kon komen dat door straling het ijs via sublimatie in gas kon veranderen.

            @Enceladus
            Voor deze keer zijn de strafregels goed, maar de volgende keer wil ik gewoon 10x de strafregel zien. Nu loop je de kantjes er vanaf met maar 9 regels. 😛

          • @rudiev
            Wedden dat hij Kopiëren/Plakken heeft gebruikt.
            Dat willen we dus ook niet 🙁 🙁

          • Je kunt van ieder gas, elke vloeistof en elke vaste stof een absorptie-spectrum maken. Óók van een blok CO2-ijs! 😊

            Dawn zal voor het belichten van een sample meerder kleine standaard lichtbronnen bij zich hebben, elk met het spectrum van een zwarte straler en zijn eigen kleurtemperatuur.

            Bij gebruik van een lasergun heb je maar één specifieke golflengte tot je beschikking. Het maken van een absorptie-spectrum is dan niet mogelijk.

          • Als ik Vangelis mag geloven, heeft de Aarde een Albedo 0,39
            De witte stip(pen) op Ceres hebben een albedo van 0,40
            Hmmm…. dat ligt “akelig dicht bij elkaar” met een significantie van 0,01 . 🙂


            Zou men de samenstelling van die witte stippen dan niet kunnen bepalen, als er toch een spectrofotometer aan boord van Dawn is… Dan hoeven wij er niet over te filosopheren. 🙂

            – Groot genoeg om een dwergplaneet te zijn : hydrostatisch evenwicht.
            – Dichtheid is 2,08 kg/liter : een aardige mix van ijs en rots.
            (Ik neem aan dat door het hydrostatische evenwicht de rots vnl. aan binnenzijde en water vnl. aan de buitenzijde zit… ? )
            Kan een kleine (radioactieve) meteoriet daar een paar mooie meetjes in de ijslaag hebben gesmolten?


            Die resolutie van 66 m/pixel is dat niet afhankelijk van de afstand Dawn – Ceres?

            Bij een resolutie van 66meter/pixel moet je toch een voertuig van 10meter kunnen zien bewegen, als de helderheid van voertuig genoeg afsteekt bij de achtergrond.

            Groet, Paul

          • Dat klopt Gert, maar niet gewoon van grote afstand (46.000km) zonder hulpmiddelen. Dan zouden de astronomen het een stuk makkelijker hebben, gewoon wat licht (reflectie) verzamelen en voila.

            Die lasergun was een grapje….ik moest daarbij even aan curiosity denken die met z’n laser wat materie “verdampt” om vervolgens de samenstelling vast te stellen.

          • @ K.J. & gert1904

            Men meet toch ook de samenstelling van sterren uit hun spectrum, waarom zou men niet de samenstelling van het licht van die witte spot kunnen meten.

            De helderheid lijkt mij groot genoeg met een albedo van 0,40
            De samenstelling van het invallende licht is bekend :: zonlicht.

            Ik zie de noodzaak van een meegenomen lampje (of lasergun ) aan boord van Dawn niet in… 😕

            Groet, Paul

  4. Die kleine planeten, dwerg planeten en manen zijn lang geleden al afgekoeld. Maar ja, daarbij gaan ze er altijd van uit dat die objecten ongeveer 4.5mld jaar geleden gevormd zijn, dus al zo lang aan het afkoelen zijn. Voor een asteroid belt (en kuiperbelt) object durf ik best wel te twijfelen aan de leeftijden. Dat zijn wel meer dynamische gebieden in het zonnestelsel. Wie weet is er “recent” een halve ceres op een andere halve ceres gebotst en hebben ze samen de huidige ceres gevormd. Het is rond, dus de zwaartekracht was groot genoeg om de massa in een bol te kneden, en dus moet het knap heet geweest zijn bij het ontstaan. Plak daar b.v. 0,5mld jaar afkoeling aan in plaats van 4,5mld…dan kan het nog knap warm zijn van binnen.

    Bij een aantal objecten zoals de Maan en Mars, hebben ze grondige tellingen gehouden van het aantal inslagkraters per unit oppervlak. Dat geeft een redelijke indicatie van de leeftijd (hoe lang er al inslagen plaats hebben kunnen vinden) en geologische activiteiten (wat kraters doet verweren). Ik ben dat nog niet van Ceres tegengekomen.

    Herschel had een jaar geleden al waterdamp ontdekt en het zal wel verband hebben met de witte vlekken
    http://www.nasa.gov/jpl/herschel/ceres-20140122/#.VO-O8-HFOQU

    • Enceladus zegt

      Ik hou het voorlopig op ijs dat al dan niet door vulkanische activiteit aan het oppervlak is gekomen.
      Pooltje maken? 🙂

      groet,
      Gert (Enceladus)

      • Pool ok……moet even denken wat ik er van zou bakken 🙂

        Zover ik kan zien bevinden al die witte vlekjes zich in een grote krater, en zijn het inslagkraters en geen vulkaantjes. Ik denk ook dat ceres al steenkoud is vanwege de kleine afmetingen. Tidal heating zie ik ook niet gebeuren. Dus ik gok op; een redelijk formaat inslag….tijdens het afkoelen komt er (smelt) water of CO2 naar boven wat direct weer bevriest. Dat weer bevriezen is misschien een indirect process. Aan de oppervlakte zal het willen verdampen vanwege geen atm.druk en dat verdampingsprocess bevriest de “achterblijvers”. Vanwege het gebrek aan atmosfeer en erosie processen blijft dit ijs redelijk lang “schoon” van stof etc, dus goed zichtbaar. Maar ik zal er wel een lichtjaar naast zitten 🙂

  5. @Obelix….inderdaad maar sterren hebben een dikke “atmosfeer”. Het spectrum is het gevolg van het laatste stuk van de reis van de foton door gas.

    Maar puur op dit artikel en de posts over spectrum. Ik blijf van mening dat ze van een ceres zonder atmosfeer niet vanaf 46.000km zomaar een spectrum kunnen pakken van die witte vlekken. De hele wereld wacht in spanning af “wat zijn toch die witte vlekken”….waarop moeten we dan wachten als het zo’n makkie is?

    Vanaf korte afstand zou het lukken, maar dan nog denk ik dat er een vorm van uitstoot van atomen/moleculen moet zijn, waardoor het door de witte vlek zelf gereflecteerde licht opgevangen kan worden.

    Ik heb het hier niet over b.v. infrarood spectra etc, puur het witte vlekken mysterie. En om een vaste stof goed te analyseren is toch het beste zoals curiosity het b.v. doet. Verpulveren, verdampen. Van een exo-planeet zonder atmosfeer zullen ze ook niet makkelijk de samenstelling kunnen bepalen, als de planeet al direct waar te nemen is. De grootte en afmetingen geven b.v. wel een dichtheid, maar dat is gemiddeld. Door met verschillende verhoudingen van diverse stoffen (water, ijzer, steen etc) te stoeien kan je er alle kanten mee op. Uitzondering zou extreme gevallen zijn….ongeveer 1gr/cm3 puur water?….8gr/m3 puur ijzer? (ik noem willekeurige getallen….weet ff niet wat ijzer precies heeft als sg). Maar een spectrum zie ik alleen gebeuren als de exo-p een atmosfeer heeft en daar kunnen ze wel een spectrum van verkrijgen.

    Maar goed ik kan er net zo makkelijk naast zitten. Dan hoor ik het vanzelf, hoop ik 🙂

  6. @ K.J. 27 februari 2015 op 16:31

    Ai, ai, 46.000 km over het hoofd gezien. Dom van mij. 😭😭

    • Dom zal je mij niet horen zeggen en zeker niet als het over astroblog materie gaat.

      De blogs waarin iemand een slip-of-the-tongue maakt zijn vaak de beste. Want iedereen gaat er eens goed voor zitten, nadenken, voor de zekerheid hier en daar wat lezen voor extra info. Meer en inhoudelijke reacties worden geplaatst. Ik weet dat ik van mijn eigen blunders nog het meeste leer en gelukkig komen die vaak genoeg voor 🙂

      Als we het allemaal direct eens zijn, waar moeten we dan nog over praten?

    • Obelix zegt

      … en die afstand wordt door elke vorm van licht afgelegd in minder dan een seconde.
      De afstand is dan ook niet zo spannend.

      Bij spectrofotometrie gaat men uit van bekend licht (qua spectrum) welke men DOOR of OP een voorwerp valt.
      Vervolgens meet men het spectrum van het uitvallende licht.
      Het verschil in spectrum tussen ingaand en uitgaand licht is het spectrum van de stof WAARDOOR of WAAROP het licht valt.

      Meestal maakt men gebruik van DOOR vallend licht omdat de interactie van licht en materie dan groter is. Zowel in de astronomie als ook in de chemische en medische analyse technieken is het ook mogelijk om met OP vallend licht, dus gereflecteerd licht te werken.
      NB bij ster analyse is er geen ‘invallend licht’ maar berekend men een ‘zwarte straler’.

      Het is dus niet gebruikelijk, maar wel mogelijk om met gereflecteerd licht te werken.
      En aangezien het niet erg praktisch is om in dit geval met doorvallend licht te werken, kan men zich alleen beperken/behelpen met gereflecteerd licht.
      Het invallende licht is gewoon zonlicht, het uitvallende licht is 60% zwakker. De Albedo >= 0,40. Ruim voldoende lijkt mij. Die 60% is uiteraard niet het spectrum van de planeetvlekken. Misschien is het richten van de spectroscoop op de witte stippen nog een te groot probleem… 😕

      Groet, Paul

      PS @ K.J.
      Spectra kunnen ook van vaste stoffen worden bepaald.
      (Op internet zag ik en aardig artikel (PDF) over IR spectroscopie datering van bloedvlekken.
      Zoek op optische reflectie spectroscopie / AMC )

  7. Enceladus zegt

    Aardig filmpje: Destination Ceres – Breakfast at Dawn.
    Zie: https://www.youtube.com/watch?v=uHj_kmYSpkI

    groet,
    Gert (Enceladus)

Laat een antwoord achter aan Martin Schoenmaker Reactie annuleren

*