28 maart 2024

Snelste ster van de Melkweg kreeg zwiep van zus

en artist impression van de oplawaai waardoor US 708 zo’n enorme snelheid kreeg. Links de wegschietende snelle ster US 708. In het midden zijn exploderende zus. Bron: Thomas Kupfer

Een internationaal team van sterrenkundigen heeft ontdekt dat de snelste ster uit de Melkweg zo snel is dankzij een geëxplodeerde tweelingzus. De onderzoekers, onder wie de Nijmeegse promovendus Thomas Kupfer, publiceren hun resultaten op 6 maart in Science. Een team van astronomen uit Duitsland, de Verenigde Staten, Engeland en Nederland keken met behulp van de 10m Keck II en de Pan-STARRS1 telescopen op Hawaï naar de ster US 708. Wetenschappers wisten al wel dat deze ster snel was, maar hoe de ster precies aan zijn snelheid kwam, was niet bekend.De wetenschappers combineerden nieuwe metingen met gegevens uit databases. Daardoor konden ze berekenen dat de ster met meer dan 4,3 miljoen kilometer per uur door het heelal schiet. Dat is sneller dan alle tot nu toe bekende sterren. Ter vergelijking: ons zonnestelsel reist ‘slechts’ met 0,8 miljoen kilometer per uur rond het centrum van de Melkweg. De ster is niet alleen maar snel. Uit de reconstructie van de route die de ster heeft afgelegd, blijkt dat hij nooit in de buurt van het superzware zwarte gat in het centrum van de Melkweg kan zijn geweest. Dat is vreemd omdat wetenschappers er tot nu toe van uitgingen dat sterren alleen maar tot grote snelheid kunnen worden aangejaagd als ze rakelings langs een zwart gat scheren.

Artist’s impression van een ‘weggeschopte’ ster. (Ben Bromley, University of Utah)

De onderzoekers denken dat US 708 behoorde tot een ultracompacte dubbelster. Zijn tweelingzus was waarschijnlijk een zware witte dwerg die alle helium in de buurt opslokte en daarna ontplofte als supernova. Door de explosie kreeg US 708 een oplawaai die leidde tot zijn enorme snelheid. Astronoom Thomas Kupfer die meeschreef aan het Science-artikel is met zijn promotieonderzoek bezig bij de groep van Paul Groot van de Radboud Universiteit Nijmegen. Kupfer: “Onze waarnemingen en berekeningen vormen nieuw bewijs dat er een link is tussen heliumsterren en thermonucleaire supernova’s. We begrijpen nu weer iets meer van de mysterieuze explosies bij dit soort dubbelsterren.”

Hierboven een animatie van de periode waarop de ster US 708 zijn snelheid kreeg. Eerst zien we links het zusje van US 708 dat al het helium uit de buurt opslokt. Vervolgens explodeert de zus. Daarna zien we US 708 die aan zijn reis door de Melkweg begint. Bron van de video: NASA, ESA en P. Ruiz Lapuente (University of Barcelona); Gesneden en ingekleurd door S. Geier. Bron: NOVA.

Share

Comments

  1. Dat is dus een type 1A supernova, de standard candle waar het van stikt in het heelal. Dus het heelal is ook gevuld met formule-1 sterren? En dan met een nova een andere ster (bal gas) van 200km/sec naar 1200km/sec versnellen….lijkt mij dat die ster eerder tot een grote wolk gas uit elkaar zou worden geblazen. Ik heb er een beeeetje moeite mee, als leek 🙂

    • Als die ster maar compact genoeg is, zal deze wel heel blijven met die snelheid,
      denk ik…als super leek 🙂

      • Nou…..de supernova ster heeft eerst heel lang gas kunnen snoepen van de slachtoffer ster….dat kan alleen maar als het slachtoffer niet te compact of stevig is. En het is nu ook nog een werkende ster dus niet al het gas is weggesnoept. Ik kan me er nog steeds niks bij voorstellen….als super-super-leek 🙂

        En aangezien de paper achter een betaalmuur verstopt zit, zal ik er als arme super-super-leek wel nooit achter komen hoe het zit 🙁

        Er zal ergens anders in de melkweg wel een groot zwart gat zitten die een zwieper heeft gegeven. Wie zegt dat alleen het supermassieve zwarte gat in het centrum van de melkweg dader kan zijn…..althans dat denk ik dan 🙂

        Of die ster was de melkweg gewoon hartstikke zat en dacht ik ga even als een speer naar andromeda om te neuzen hoe het daar is 🙂

  2. Ja het is een type Ia supernova, géén nova. Ik geloof dat in de meeste gevallen van de nabije compagnon, waarvan de witte dwerg materie heeft afgesnoept en waardoor ‘ie te zwaar werd, weinig overblijft. Maar kennelijk zijn er omstandigheden mogelijk waardoor die compagnon wordt weggeblazen.

Laat een antwoord achter aan K.J. Reactie annuleren

*