28 maart 2024

Groene erwt sterrenstelsels speelden wellicht een rol in de reïonisatie van het vroege heelal

Credit: Anne Jaskot

Naast Hanny’s Voorwerp heeft de Galaxy Zoo nog een andere interessante en bij het publiek bekende ontdekking opgeleverd: de groene erwt sterrenstelsels, green peas galaxies op z’n Engels, kleine sterrenstelsels die een sterke emissielijn van zuurstof hebben, OIII bij een golflengte van 500,7 nm (zie het spectrum hieronder), hetgeen hun karakteristieke groene kleur oplevert. Vanwege hun kleine, ronde vorm en groene kleur worden ze groene erwten genoemd, een naam die we te danken hebben aan Hanny van Arkel, die in 2007 op het forum van de Galaxy Zoo een discussie startte onder de naam Give peas a chance. Hierboven zie je zes exemplaren van de groene erwten, er zijn er inmiddels meer dan honderd ontdekt, te danken aan de inzet van de ‘peas corps’ op de Galaxy Zoo.

Credit: Carolin Cardamone

Uit onderzoek is gebleken dat de groene erwten wellicht een rol speelden in de zogeheten reïonisatie van het vroege heelal. Vanaf 380.000 jaar na de oerknal – het moment van het zogeheten ‘laatste oppervlak van verstrooiing‘, toen de kosmische microgolf-achtergrondstraling vrijkwam – begon de periode van de ‘donkere eeuwen’ van het heelal, een periode die naar schatting zo’n 400 tot 500 miljoen jaar duurde. De reden van die donkere periode was dat er nog geen sterren en sterrenstelsels waren, die het heelal konden oplichten, de temperatuur was dusdanig laag dat de atoomkernen van waterstof en helium met de elektronen combineerden tot neutrale atomen. Een recent in The Astrophysical Journal verschenen artikel laat zien dat de groene erwten wellicht een belangrijke rol speelden bij de reïonisatie, de periode dat de atoomkernen en elektronen in de neutrale atomen door bestraling van fel ultraviolet licht weer uiteen gingen en ionen vormden, geladen deeltjes. Uit onderzoek blijkt dat de groene kleur van de stelsels komt doordat de omgeving van de stelsels vrij diffuus is, hetgeen vrij ongewoon is voor sterrenstelsels met een hoge sterproductie. Door het diffuse interstellaire medium kan de UV-straling van de sterren in de groene erwtstelsels veel verder reiken en meer neutraal gas ioniseren. Bron: Koberlein.

Share

Speak Your Mind

*