28 maart 2024

Het Andromedastelsel – groter dan gedacht – botst sneller met het Melkwegstelsel

Credit: NASA, ESA, and A. Feild (STScI)

Onderzoek door sterrenkundigen aan het Andromedastelsel (M31) met behulp van de Hubble ruimtetelescoop heeft aan het licht gebracht dat dit sterrenstelsel, dat een ‘buurman’ van ons eigen Melkwegstelsel is, omgeven is door een veel grotere halo van geïoniseerd gas dan men eerst dacht. De halo blijkt zes keer groter en 1000 keer meer massa te bevatten dan eerdere metingen lieten zien. Het Andromedastelsel ligt zo’n 2,5 miljoen lichtjaar van ons vandaan en is pakweg aan de hemel schijnbaar zes keer groter dan de maan (zie inzet linksonder in de afbeelding hierboven). Uit de metingen van het team onder leiding van Nicholas Lehner (Universiteit van Notre Dame) blijkt de halo, een soort van gasvormige ‘atmosfeer’ rondom het stelsel, van het Andromedastelsel maar liefst twee miljoen lichtjaar in diameter te zijn (zie afbeelding hieronder). Men gebruikte daarvoor het licht van 18 quasars, die deels door de halo van het Andromedastelsel heen schijnen.

Credit: NASA, ESA, and A. Feild (STScI)

Daar waar het licht van de ver verwijderde quasars door het gas van de halo heen moest trad een kleine dip in de lichtkracht op, daar waar géén halo was kon het licht van de quasar de aarde ongehinderd bereiken. Op deze wijze kon men vrij nauwkeurig de buitenste grenzen van de halo rondom het Andromedastelsel bepalen. Zouden onze ogen in staat zijn de halo van het Andromedastelsel te zien, dan zou deze immens zijn aan de hemel: zo’n 100 keer de diameter van de maan, een geweldige 50°. Enkele jaren geleden heeft men berekend dat onze eigen Melkweg en het Andromedastelsel op ramkoers met elkaar liggen en dat over pakweg vier miljard jaar met elkaar in botsing zullen komen (zie de voorstelling ervan hieronder). Maar dat was nog gebaseerd op de eerdere, lagere schattingen van de omvang van M31.

Credit: NASA; ESA; Z. Levay and R. van der Marel, STScI; T. Hallas; and A. Mellinger

De ontdekking van de immense halo betekent dat de botsing veel eerder kan plaatsvinden. Mocht het Melkwegstelsel ook zo’n halo bezitten zou het best kunnen dat de buitenlagen van de twee grote sterrenstelsels elkaar NU al raken! Voor de liefhebbers: hier is het vakartikel van Lehner et al, gepubliceerd in the Astrophysical Journal. Bron: Hubble + Universe Today.

Share

Comments

  1. Yochem zegt

    Het Universum is een bol
    De sterrenstelsels zitten in een bol,
    de sterren zitten in een bol (heliosfeer)
    de planeten zitten in een bol (atmosfeer)
    een levend wezen zit in een bol (Aura)
    en daar zit dan weer een geest in… (lichaam is dan eigenlijk ook een bol in deze contest)

    Interessant!!

    • Obelix zegt

      Aura … ? Bolvormige geest… ?
      Ik zou het niet weten

      Als je een bolvormige ruimte gaat vullen met kleinere bollen, houd je, zelfs bij de dichtste stapeling, een heleboel lege ruimtes over.
      Als je dat keer op keer doet
      [ universum gevuld met talloze melkwegen – gevuld met talloze heliosferen – gevuld met sterren/planeten – gevuld met atomen – waarin protonen / neutronen / elektronen ]
      ontdek je dat er meer lege ruimte is … dan nuttig gevulde ruimte**.

      Groet, Paul

      PS
      Nuttig gevulde ruimte?
      Voor wie?

    • FredvdSanden zegt

      “Het Universem is een bol”?

      Hoe komt U aan die wijsheid, als ik vragen mag?

      • Obelix zegt

        Als het heelal begonnen is als een exploderende puntbron, en er geen externe remmen zijn voor die explosie, hoeveel andere opties zijn er dan nog?

        Niet veel denk ik… 😕

        Groet, Paul

  2. Giga Gerard zegt

    Aha! Een alternatieve verklaring voor het verschijnsel donkere materie.
    Krijg ik toch nog eens gelijk Adrianus!
    1. Geen donkere energie = versnelde uitdijing, want supernova’s aan het begin van het heelal zijn anders.
    2. Geen donkere materie want zwaartekrachteffect is verklaarbaar door gewone materie (gas halo en sterrenstof).
    3. Geen Higgs mechanisme ook, want ik verwacht dat nieuwe testen met de LHC wijzen op composiet quantum deeltje ipv Higgs boson bij 125 GeV.

    • Gerard, hoe graag je ook zou willen dat donkere materie niet bestaat, levert deze ontdekking van de halo om M31 geen indicatie op dat donkere materie niet bestaat. De halo vormt zo’n 30% van de massa van M31, bij lange na niet genoeg om als alternatief te dienen voor het bestaan van donkere materie. Met donkere energie heeft deze ontdekking helemaal niets te maken. En wat die compositiet quantum deeltjes betreft: inderdaad maar even afwachten wat er uit Run 2 komt, welke ergens volgende maand start. Hadden we niet een weddenschap eind dit jaar hierover? 🙂

Laat een antwoord achter aan Arie Nouwen Reactie annuleren

*