29 maart 2024

Astronomen ontdekken twee gasreuzen bij een rode reuzenster

Credit: MarioProtIV – Space Engine v0.9.8.0 / Wikipedia

Er zijn momenteel zo’n 2000 exoplaneten bekend en bijna 600 daarvan zijn Jupiter-achtige gasreuzen. Een kwart van die populatie draait op zeer korte afstand rondom hun moederster, waarbij ze vaak in minder dan 10 dagen een volledige omloop (een “jaar”) voltooien. Deze planeten worden verhit door hun moederster en worden daarom vaak “Hete Jupiters” genoemd.Merkwaardig genoeg draaien van die honderden Hete Jupiters er slechts twee rondom een oude, geëvolueerde ster. Hoe deze planeten ontstaan zijn, is vooralsnog niet helemaal duidelijk. Een deel ervan zijn wellicht naar binnen gemigreerd vanuit de buitendelen van het planetenstelsel, terwijl sommige wellicht op hun huidige positie ontstaan zijn, iets wat volgens de standaardmodellen van planeetvorming overigens niet mogelijk zou moeten zijn.Hoe dan ook, astronomen hebben bij de rode reuzenster Kepler-432 twee “Jupiters” ontdekt en dat zijn dus nummer drie en vier die bekend zijn bij oude, geëvolueerde (rode reuzen-)sterren. Kepler-432c is niet zo interessant: het is een gasreus van 2,4 Jupitermassa’s die in 400 dagen rondom zijn moederster draait.De andere planeet, Kepler-432b, is interessanter. Deze planeet van 5 Jupitermassa’s draait in 50 dagen rondom zijn zon en zou daarmee een “warme Jupiter” genoemd kunnen worden. De planeet heeft een zeer excentrische (onregelmatige) omloopbaan, waarbij de afstand tot de moederster flink kan variëren. Dat vormt een aanwijzing dat de planeet inderdaad naar binnen is gemigreerd – volgens modellen is daarbij een onregelmatige, zeer elliptische omloopbaan vaak het resultaat. Echter, z’n rotatie-as is heel precies uitgelijnd met dat van de moederster – dat suggereert dat er geen migratie moet hebben plaatsgevonden. Wat dat betreft vormt Kepler-432b een beetje een enigma. Maar waarom zijn warme en hete Jupiters zo zeldzaam bij geëvolueerde sterren? Ook wat dat betreft blijkt de planeet een tipje van de sluier op te lichten: dynamische modellen hebben uitgewezen dat de planeet binnen een paar honderd miljoen jaar in de moederster terecht zal komen. Dat is schijnbaar het lot van hete Jupiters: zodra de moederster het waterstof in de kern heeft verbruikt en gaat opzwellen, is dat het begin van het einde voor kortperiodieke planeten.

Credit: NASA/JPL-Caltech

Bron: Harvard.

Share

Speak Your Mind

*