29 maart 2024

Bruine dwergen ontstaan op dezelfde manier als andere sterren

Impressie van een embryonale bruine dwerg met polaire straalstromen (“jets”). Credit: Bill Saxton, NRAO/AUI/NSF.

Astronomen hebben jets van uitgestoten materiaal aangetroffen bij een embryonale bruine dwergster. Dergelijke polaire straalstromen worden ook aangetroffen bij grotere embryonale sterren (sterren die nog omgeven zijn door een cocon van stof en nog niet helemaal “af” zijn). Schijnbaar ontstaan bruine dwergen – “mislukte” sterren met onvoldoende massa voor waterstoffusie – dus op soortgelijke wijze als “echte” sterren. De polaire straalstromen zijn gevonden in een stervormingsgebied op een afstand van 450 lichtjaar, in de richting van het sterrenbeeld Stier. De straalstromen of jets zijn afkomstig van een piepjong object met onvoldoende massa om ooit een volwaardige ster te worden: een bruine dwerg dus. Sommige astronomen waren van mening dat bruine dwergen op soortgelijke wijze als planeten zouden ontstaan: vanuit een wervelende schijf van materiaal rondom een grotere ster. In dat geval zouden er géén polaire straalstromen moeten zijn. Het feit dat met de VLB-radiotelescopen wel degelijk jets gevonden zijn, betekent dat slechts één conclusie mogelijk is: het proces waarmee bruine dwergen ontstaan is een verkleinde versie van hetzelfde proces waarmee grotere sterren ontstaan. Trouwens, even een persoonlijke noot: het is natuurlijk mogelijk dat bruine dwergen op meerdere manieren kunnen ontstaan, dus ik vind de conclusie van het onderzoek een beetje kort door de bocht 😉 Bron: National Radio Astronomy Observatory.

Share

Comments

  1. Obelix zegt

    Hoi Olaf,

    Bij die persoonlijk noot kan ik me helemaal bij aansluiten.

    Vooral omdat er geen grens lijkt te zijn tussen kleine Bruine Dwerg en reuze Jupiter.
    Indien een planeet in wording zoveel materie kan opslurpen, tot die planeet zelfs zo zwaar is om Deuterium te ‘verbranden’, dan heb je immers al een bruine Dwerg. 🙂

    Groet, Paul

    • Olaf van Kooten zegt

      Ja precies, feitelijk zijn bruine dwergen die ontstaan als sterren en bruine dwergen die ontstaan als planeten twee verschillende soorten objecten.

      Ze worden daarom wel als volgt verdeeld:

      Ontstaan als een ster – voldoende massa voor deuteriumfusie = bruine dwerg
      Ontstaan als een ster – onvoldoende massa van deuteriumfusie = sub-bruine dwerg
      Ontstaan als een planeet – voldoende massa voor deuteriumfusie = hyper jupiter (hyper jovian)
      Ontstaan als een planeet – onvoldoende massa voor deuteriumfusie + zwaarder dan 5 jupiters = super jupiter
      Ontstaan als een planeet – onvoldoende massa voor deuteriumfusie + niet draaien rondom een ster = rogue planet

      Dat levert natuurlijk direct problemen op. Stel, je vind een interstellair object met onvoldoende massa voor deuteriumfusie. Maar is dat nou een sub-bruine dwerg of een rogue planet (zwerfplaneet)? Want je kunt niet zomaar afleiden hoe dat object precies ontstaan is!

      (Trouwens, zou rondom een massieve O-ster een object kunnen ontstaan vanuit accretie, als een planeet dus, maar met voldoende massa voor waterstoffusie – wat is dat dan? Een mega-ultra jupiter? Of toch gewoon een rode dwerg?

Speak Your Mind

*