28 maart 2024

Hubble ziet twee superzware zwarte gaten in centrum van meest nabije quasar

Credit: NASA, ESA, and G. Bacon (STScI);

Met de Hubble ruimtetelescoop is ontdekt dat zich in het centrum van Markarian 231 (Mrk 231) – met een afstand van ‘slechts’ 581 miljoen lichtjaar de meest nabij gelegen quasar – niet één superzwaar zwart gat bevindt, maar twee van die kolossale jongens, die om elkaar heen draaien. Quasars zijn de zeer lichtsterke kernen van sterrenstelsels, die een actief zwart gat in hun centrum hebben en deze ontdekking doet vermoeden dat quasars het product zijn van botsingen van sterrenstelsels, waardoor hun centrale superzware zwarte gaten botsen en samenkomen. De sterrenkundigen die Mrk 231 bestudeerden keken naar ultraviolette waarnemingen die met Hubble waren gedaan aan de quasar en ze ontdekten dat er iets vreemd was. Zou er één zwart gat in de kern van Mrk 231 zitten dan zou de gehele omringende accretieschijf rondom het zwarte gat UV-straling moeten uitzenden. Maar ze ontdekten dat nabij de kern van de accretieschijf de UV-straling abrupt stopt, zoals weergegeven in de afbeelding hieronder.

CREDITS: NASA, ESA, and P. Jeffries (STScI)

De daling in de UV-straling wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van een tweede, kleiner superzwaar zwart gat, dat met z’n eigen accretieschijf een gat in de grotere accretieschijf heeft gemaakt. Schattingen geven aan dat het grootste zwart gat zo’n 150 miljoen zonsmassa’s zwaar is en het kleinere 4 miljoen zonsmassa’s – de laatste is vergelijkbaar met het zwarte gat in het centrum van de Melkweg. Ze draaien in slechts 1,2 jaar (!) om elkaar heen. Dat kleine zwarte gat is een overblijfsel van een sterrenstelsel waar Mrk 231 mee in botsing is gekomen. Daar zijn meer aanwijzingen voor, zoals de asymmetrische vorm van Mrk 231 en een lange ‘getijdenstaart’ vol met jonge, blauwe sterren. Hieronder een foto in optisch licht van Mrk 231, waarop dat goed te zien is.

CREDITS: NASA, ESA, the Hubble Heritage Team (STScI/AURA)-ESA/Hubble Collaboration, and A. Evans (University of Virginia, Charlottesville/NRAO/Stony Brook University)

Hier het vakartikel over deze ontdekking, dat op 14 augustus j.l. gepubliceerd is in The Astrophysical Journal. Bron: Hubble.

Share

Speak Your Mind

*