28 maart 2024

Pulsarplaneten blijken een grote zeldzaamheid te zijn

Animatie van een “pulsar fallback disk” rondom een neutronenster. Je zou zo’n schijf ook een secundaire proto-planetaire schijf kunnen noemen. Credit: NASA/JPL-Caltech/R. Hurt (SSC).

Wist je dat de eerste exoplaneten die ooit ontdekt zijn, rondom een pulsar draaien? Door de precieze timing te meten van de radiopulsen die afkomstig zijn van de pulsar PSR 1257+12, hebben astronomen in 1992 het bestaan vastgesteld van drie planeten die rondom de neutronenster draaien. Sindsdien hebben we vele duizenden exoplaneten ontdekt, maar opvallend genoeg zat daar maar één aanvullende pulsarplaneet tussen. Schijnbaar zijn planeten bij pulsars dus een zeldzaamheid, maar waarom precies? Het merkwaardige gebrek aan pulsarplaneten duidt erop dat het lastig moet zijn om dergelijke planeten te produceren. Er zijn drie manieren waarop pulsarplaneten kunnen ontstaan:

  1. De planeten zijn ontstaan voordat de moederster een pulsar werd – dat betekent dat zo’n planeet de supernova van z’n zon heeft overleefd (!)
  2. De planeten zijn elders ontstaan en vervolgens ingevangen door de pulsar
  3. De planeten zijn ontstaan vanuit het puin van de supernova-explosie

De eerste twee opties zijn waarschijnlijk zeldzame gebeurtenissen, maar de derde optie klinkt best goed. Volgens dat scenario zou na een supernova een klein gedeelte van het materiaal terugvallen richting het sterren-restant (de pulsar) en vervolgens een schijf vormen – een zogenaamde supernova fallback disk. Hieruit kunnen dan planeten ontstaan.Wetenschappers van Australische onderzoeksinstituut CSIRO zijn systematisch gaan zoeken naar potentiële pulsarplaneten die ter plekke ontstaan zijn. Ze hebben zeven jaar lang gezocht naar afwijkingen in het (normaal gesproken zeer regelmatige) signaal van 151 jonge pulsars – afwijkingen die veroorzaakt kunnen worden door omringende planeten. Helaas wisten ze geen enkel exemplaar te vinden. Schijnbaar is ook het derde scenario dus zeldzaam – pulsars hebben moeite om een fallback disk te vormen. Maar hoe zit het dan met de planeten bij PSR 1257+12? Die pulsar zou feitelijk nogal uniek kunnen zijn, aangezien het geboren is met een uitzonderlijk zwak magnetisch veld. Wellicht dat hiermee het ontstaan van een pulsar fallback disk (en dus het ontstaan van planeten) bevorderd is. Bron: American Astronomical Society.

Share

Speak Your Mind

*