28 maart 2024

Dwergspiraalstelsels: een introductie

NGC 4618 (links) en NGC 4625 (rechts) - twee zeldzame dwergspiraalstelsels.

NGC 4618 (links) en NGC 4625 (rechts) – twee zeldzame dwergspiraalstelsels. Credit: National Optical Astronomy Observatory.

Ik kwam bovenstaande foto tegen op het internet en heb besloten om daar een blogje aan te wijden. Je ziet op de foto namelijk twee bijzondere sterrenstelsels! Op het eerste gezicht lijken het simpelweg twee spiraalstelsels te zijn, maar dat is niet helemaal waar: het zijn twee dwerg-spiraalstelsels. Dat is een uiterst zeldzame categorie van sterrenstelsels en dat komt doordat ze zeer gevoelig zijn voor verstoringen.

Zodra een dwergspiraalstelsel de zwaartekracht van een groter stelsel voelt, zal het spiraalpatroon pijlsnel verdwijnen. Meestal vervormen ze dan tot onregelmatige sterrenstelsels, maar als ze dwars door een groter stelsel bewegen (en dat gebeurt regelmatig) worden ze onherkenbaar getransformeerd.

Er komt een enorme stervorming in het centrum op gang, terwijl de omringende schijf wordt weggerukt. Het resultaat is dan een elliptisch dwergstelsel met een extreem hoge sterdichtheid, ongeveer zoals Messier 32, de grootste satelliet van Andromeda. Recente waarnemingen hebben zelfs een zwakke schijf gevonden rondom M32, hetgeen meer bewijs vormt voor z’n herkomst: M32 is vroeger wellicht een dwergspiraalstelsel geweest.

Processed with MaxIm DL

M32 – de verdichte kern van een dwergspiraalstelsel? Credit: National Optical Astronomy Observatory.

Maar wat als zo’n stelsel niet dwars door een grote buur beweegt, maar er simpelweg langs vliegt? Dan is het gevolg iets minder extreem: het stelsel zal z’n schijf niet kwijtraken, maar w

Share

Comments

  1. Olaf van Kooten zegt

    Deze had ik al eens geplaatst, maar dat was precies in een periode dat er problemen waren bij AstroBlogs. Dus vandaar dat ik dit artikel een herkansing gun 🙂

Speak Your Mind

*