28 maart 2024

Spiralen rondom sterren worden door planeten veroorzaakt

Credit: ASA, ESA, ESO, M. Benisty et al. (University of Grenoble), R. Dong (Lawrence Berkeley National Laboratory), and Z. Zhu (Princeton University);

Enkele astronomen hebben zijn met het voorstel gekomen dat de enorme spiraalpatronen die rondom pasgeboren sterren zichtbaar kunnen zijn, veroorzaakt worden door de aanwezigheid van onzichtbare reuzenplaneten. Dit idee opent niet alleen de deur naar een nieuwe methode om exoplaneten te detecteren, maar zou ons ook een kijkje kunnen geven in de vroege stadia van planeetvorming. Pasgeboren sterren worden vaak omringd door een wervelende schijf van gas en stof (de protoplanetaire of planeetvormende schijf), waaruit vervolgens planeten ontstaan. Het is echter lastig om die jonge planeten ook te zien, aangezien de protoplanetaire schijf ons zicht op die planeten flink belemmerd.Toch kunnen jonge planeten hun aanwezigheid ook op andere manieren kenbaar maken. Zo laten planeetvormende schijven vaak structuren zien, zoals gaten en ringen, die door de zwaartekracht van planeten veroorzaakt worden. Helaas komt de locatie van zo’n ring vaak niet overeen met de locatie van een planeet en bovendien kunnen meerdere planeten vaak samen een enkel groot gat in de planeetvormende schijf kerven. Dat betekent dat je aan de hand van gaten en ringen niet kunt vaststellen hoeveel planeten er aanwezig zijn en wat de massa van die planeten is. Sommige protoplanetaire schijven laten echter opvallende spiraalarmen zien. Hoewel wetenschappers vermoeden dat planeten hiervoor verantwoordelijk zijn, is het ontstaan van die spiraalpatronen altijd een raadsel geweest. Nu hebben astronomen aan de hand van een computersimulatie ontdekt welk proces verantwoordelijk is voor de formatie van de spiraalpatronen. Het blijkt dat interacties tussen de straling van de ster, de zwaartekracht van de schijf én de zwaartekracht van planeten samen verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van een spiraalpatroon. Bovendien kunnen de spiraalarmen informatie bevatten over de locatie en de massa van de onzichtbare planeet of planeten. Om de grootschalige spiraalarmen te maken die rondom de jonge sterren SAO 206462 en MWC 758 zichtbaar zijn, is bijvoorbeeld de aanwezigheid van een super-Jupiter van meer dan 10 Jupitermassa’s noodzakelijk. Bron: Hubblesite.

Share

Speak Your Mind

*