28 maart 2024

Een nieuwe manier van denken zet ons begrip van de ruimtetijd volledig op z’n kop

Eén van de vreemdste aspecten van de kwantummechanica is verstrengeling. Immers, als twee deeltjes elkaar op een gigantische afstand beïnvloeden, dan wordt een fundamenteel principe in de natuurkunde geschonden, namelijk lokaliteit: dingen die op een specifieke positie in de ruimte plaatsvinden, kunnen alleen nabije posities beïnvloeden. Maar wat als lokaliteit – en de ruimte zelf – helemaal niet fundamenteel zijn? De auteur George Musser verkent de implicaties in zijn nieuwe boek, Spooky Action At a Distance (“spookachtige werking op afstand”).

Credit: Steve Ball/Shutterstock.

Toen de filosoof Jenann Ismael tien jaar oud was, kocht haar vader (een Irakese professor die verbonden was aan de Universiteit van Calgary, Canada) een oude kist op een veiling. In die kist vond Ismael een oude kaleidoscoop en ze was direct verkocht. Ze heeft er urenlang mee geëxperimenteerd om te achterhalen hoe de kaleidoscoop werkte.

Als je in een kaleidoscoop kijkt en aan de buis draait, komen allerlei veelkleurige vormen in beeld, die ronddraaien, bloesemen en samensmelten. Het patroon verschuift constant en onvoorspelbaar, schijnbaar zonder rationele verklaring. Maar hoe langer je in een kaleidoscoop tuurt, hoe meer regelmaat je kunt aantreffen. Vormen die zich links en rechts in je beeldveld bevinden, veranderen op dezelfde manier en die symmetrie bevat aanwijzingen voor wat er werkelijk aan de hand is. Die vormen zijn helemaal geen fysieke objecten, maar weerkaatsingen van fysieke objecten – van glasscherven die rondschudden in een door spiegels bedekte buis, om precies te zijn.

Een enkele glasscherf kan op verschillende plaatsen zichtbaar worden, alsof het zich in verschillende punten van de ruimte bevindt. Maar als je kijkt naar de grotere ruimte rondom de kaleidoscoop, dan kan de fysieke beschrijving van de driedimensionale kaleidoscoop resulteren in een vrij eenvoudige causale theorie. Je hebt een stukje glas dat door meerdere spiegels gereflecteerd wordt. Zodra je snapt hoe een kaleidoscoop werkt, is het plotseling niet mysterieus meer!

Toen Ismael tientallen jaren later een nieuwe kaleidoscoop kocht, besefte ze ineens iets bijzonders. Een kaleidoscoop is eigenlijk een metafoor voor het non-lokaliteitsprincipe in de natuurkunde! Kijk, normaal gesproken kunnen deeltjes elkaar alleen beïnvloeden als ze zich bij elkaar in de buurt bevinden. Sommige processen hebben hier echter lak aan, zoals het mysterieuze verschijnsel van kwantumverstrengeling, waarbij een deeltje op aarde en een deeltje aan de andere kant van het universum elkaar direct kunnen beïnvloeden. Stel dat deeltjes die met elkaar verstrengeld zijn eigenlijk projecties zijn, of “secundaire creaties”, van objecten die zich in een andere realiteit bevinden?

“In het geval van de kaleidoscoop, weten we wat ons te doen staat: we moeten het hele systeem bekijken – we moeten achterhalen hoe de ”beeldruimte’ gecreëerd wordt”, zegt Ismael. “Maar hoe maken we een analoog hiervan voor kwantumeffecten? Dat zou betekenen dat de ruimte zoals wij dat kennen, waarin gebeurtenissen op verschillende locaties plaatsvinden, een emergente structuur is. Oftewel, iets dat tevoorschijn komt vanuit iets fundamentelers. Als we twee gebeurtenissen bekijken, dan zien we wellicht één gebeurtenis die meerdere keren “weerkaatst” wordt in de ruimtetijd. We interacteren met hetzelfde stukje realiteit vanuit verschillende locaties in de ruimte”.

Ismael en andere natuurkundigen twijfelen aan de aanname dat de ruimte het diepste niveau van de realiteit is. We weten inmiddels dat het universum meer facetten bevat dan hetgeen zich binnen die ruimte bevindt. Nonlokale fenomenen, zoals verstrengeling, vinden deels buiten de traditionele ruimte plaats – immers, alleen op die manier kunnen deeltjes op grote afstand elkaar beïnvloeden alsof ze met elkaar in contact staan.

Dit suggereert dat er een diepere realiteit dan de ruimte moet bestaan, waarin het concept van afstand simpelweg niet bestaat. Dingen die op grote afstand van elkaar lijken te staan, zijn eigenlijk heel dichtbij, of misschien zelfs hetzelfde “ding” dat op meerdere plaatsen in de ruimte gemanifesteerd wordt. Ongeveer zoals de meerder beeldjes van een enkel stukje glas in een kaleidoscoop!

Als we op dat niveau gaan denken, dan worden veel mysteries ineens een stuk minder mysterieus. De connectie tussen twee deeltjes aan beide kanten van een laboratoriumopstelling, of de connectie tussen deeltjes binnen en buiten een zwart gat, is ineens niet meer zo “spookachtig”.

Als je accepteert dat het fundamentele niveau van natuurkunde non-lokaal is, dan worden “spookachtige gebeurtenissen op afstand” ineens heel logisch. Immers, twee deeltjes op grote afstand van elkaar, staan in verbinding met hetzelfde fundamentele nonlokale niveau. Voor hen bestaan ruimte en tijd simpelweg niet!

Het idee van een dieper niveau is voor natuurkundigen niet zo vreemd. Zodra we een aspect van onze wereld niet begrijpen, gaan natuurkundigen er vanuit dat we simpelweg niet diep genoeg gegraven hebben. In plaats daarvan zoomen we in, op zoek naar de werkelijke bouwstenen. Het is op het eerste gezicht, bijvoorbeeld, nogal mysterieus dat vloeibaar water kan koken (tot stoom) en kan bevriezen (tot ijs). Toch zijn deze transformaties volkomen logisch als je beseft dat water, stoom en ijs geen elementaire substanties zijn, maar afzonderlijke vormen van een enkele fundamentele substantie.

Aristoteles beschouwde de verschillende fasen van water als diverse incarnaties van zogenaamde oermaterie en volgens de zogenaamde atomisten (een stroming binnen de Griekse wijsbegeerte) werden atomen bij faseveranderingen simpelweg opnieuw gerangschikt tot lossere of vastere structuren. Gezamenlijk nemen de bouwstenen van materie eigenschappen aan die ze individueel missen. Op vergelijkbare wijze zou de ruimte kunnen zijn opgebouwd uit onderdelen die zelf niet ruimtelijk zijn. Die onderdelen zouden misschien ook herschikt kunnen worden tot niet-ruimtelijke structuren zoals die wellicht bij zwarte gaten en de oerknal gevonden kunnen worden.

“De ruimtetijd kan onmogelijk fundamenteel zijn”, aldus de bekende fysicus Nima Arkani-Hamed. “Het moet tevoorschijn komen vanuit iets dat nog fundamenteler is”. Deze manier van denken zet de natuurkunde volledig op z”n kop. Non-lokaliteit is niet langer een mysterie, maar de manier waarop dingen werkelijk zijn. In plaats daarvan wordt lokaliteit ineens puzzelachtig. We kunnen de ruimte niet langer voor lief nemen – we moeten verklaren wat het is en hoe het tevoorschijn kan komen, met of zonder tijd.

Het bouwen van ruimtetijd zal, vanzelfsprekend, minder eenvoudig zijn dan het smelten van moleculen tot een vloeistof. Wat zouden in vredesnaam de bouwstenen kunnen zijn? Normaal gesproken mag aangenomen worden dat de bouwstenen van iets kleiner zijn dan hetgeen je ervan kunt bouwen. Als je de Eiffeltoren maakt van lucifers, dan zijn de lucifers kleiner dan de toren en dat is logisch, toch?

Nou, in het geval van de ruimte kan er geen sprake zijn van “kleiner”, omdat grootte op zich een ruimtelijk concept is. De bouwstenen van de ruimte kunnen zelf geen ruimte innemen, anders zouden ze (in deze context) niets verklaren. Dat betekent dat die bouwstenen geen grootte of locatie hebben: ze zijn overal en overspannen de gehele kosmos, maar zijn tegelijkertijd nergens en onmogelijk om aan te wijzen. Hoe zou het zijn om geen positie te hebben? Wat ben je dan eigenlijk? Ben je dan überhaupt wel iets?

Binnen de westerse filosofie wordt het gebied buiten de ruimte traditioneel gezien als het gebied voorbij de wetten van de natuurkunde – de woonplaats van God in de Christelijke theologie. In de vroege achttiende eeuw bevonden de zogenaamde “monaden” van Gottfried Leibniz, die volgens hem de primitieve elementen van het universum zouden zijn, zich eveneens buiten ruimte en tijd. Zijn theorie was een stap in de richting van emergente ruimtetijd, maar was nog altijd metafysisch van aard, met slechts een vage verbinding met de wereld van “echte dingen”. Als natuurkundigen ooit willen verklaren hoe de ruimtetijd emergent kan zijn, dan moeten zij het concept van “buiten de ruimte” binnen het domein van de wetenschap brengen – van de metafysica naar de fysica.

Einstein voorzag deze problemen al. “Misschien moeten we het begrip ruimtetijd-continuüm wel opgeven. Wellicht dat het menselijke vernuft ooit manieren zal vinden om zo’n pad te bewandelen, maar op dit moment lijkt zo”n programma op het proberen te ademen in de lege ruimte.”

John Wheeler, de vermaarde zwaartekrachttheorist, speculeert dat ruimtetijd is opgebouwd uit “pre-geometrie”, maar heeft toegegeven dat dit weinig meer is dan een “idee voor een idee”. Zelfs een grootheid als Arkani-Hamed heeft zo z’n twijfels. “Deze problemen zijn ontzettend moeilijk. Ze bevinden zich buiten de gebruikelijke taal om dingen te begrijpen”.

Wat Arkani-Hamed en de anderen op de been houdt, is dat zij manieren hebben gevonden om daadwerkelijk te doen wat ze volgens Einstein moesten doen – het omschrijven van natuurkunde zonder ruimte ….te ademen in een vacuüm. “Al duizenden jaren stellen mensen vragen over de diepere aard van ruimte en tijd, maar die vragen kwamen te vroeg. We zijn eindelijk in een tijdperk aanbeland waarin we niet alleen die vragen kunnen stellen, maar ook mogen hopen op een zinnig antwoord”.

Bron: Gizmodo

Het boek Spooky Action at a Distance is hier en hier te bestellen.

Share

Comments

  1. Dick+Mesland zegt

    Zeer interessante blog.
    De meer fundamentele bouwstenen die er zouden moeten zijn komen ook als een logisch gevolg tevoorschijn bij de studie van de menselijke waarneming. Er is niets dat wij kennen dat niet eerst door mensen, met of zonder instrumenten, is waargenomen en overdacht. Natuurkunde is onlosmakelijk verbonden met de menselijke waarneming.
    Daarover heeft Donald Hoffmann niet lang geleden een zeer interessante TED lezing gegeven:
    http://www.ted.com/talks/donald_hoffman_do_we_see_reality_as_it_is
    Zijn conclusie, de mogelijkheid van een “echte realiteit” die uit een soort code bestaat, komt geheel overeen met één van de conclusies uit mijn eigen boek.

    • Dank voor de verwijzing naar die lezing van Donald Hoffmann.
      Jouw boek lijkt me ook interessant Dick. Is het ergens te bestellen?

      Ook in mijn boek (al is het geen wetenschappelijk werk, maar een filosofische roman) komt het idee naar voren dat onze realiteit een illusie is. Ken je het werk van Nick Bostrom? Ik kwam hem op het spoor toen ik tot de conclusie kwam dat wat voor ons de werkelijkheid lijkt waarschijnlijk niet meer is dan een softwaresimulatie op een hoger niveau.

      Als kind al bedacht ik dat God – zo die zou bestaan – toch wel een heel erg krachtige computer nodig had als hij de hele wereld wilde besturen en ook nog eens naar alle gebeden (en verwensingen) van mensen moest luisteren.
      Hoewel wat naïef, was het idee an sich niet zo gek: de realiteit zoals wij die denken waar te nemen is eigenlijk een emergente structuur. Om zo’n projectie te draaien heb je werkelijk een soort supercomputer nodig. En de programmeurs daarvan zijn voor ons simpele zielen wezens met goddelijke vermogens.

      Het hele idee haalt God (of goden) meteen ook van zijn (hun) voetstuk. Want wie zegt dat zij op hun beurt geen projectie zijn van een nog hoger niveau? Nou, over dat soort ideeën gaat ‘Tijdloos’ dus. Zullen we elkaars boeken ruilen? 🙂

      Sybold Deen

      • Dick+Mesland zegt

        Sybold,
        Dank voor je belangstelling, ik ruil met alle plezier boeken uit. Het mijne is ook geen wetenschappelijk werk, maar een filosofische dialoog.
        De conclusie die ik uiteindelijk heb getrokken is dat er buiten de wetenschappelijke werkelijkheid, zoals die door talloze fantastische wetenschappers wordt onderzocht, noodzakelijk een metafysische werkelijkheid moet bestaan. Dat is een strikt logische conclusie waaraan niet te ontsnappen valt, als mens.
        Maar daarmee is dan ook meteen alles gezegd.
        Alles wat er over die metafysische werkelijkheid wordt gezegd is speculatie. Sterker, het zal niet wetenschappelijk bewezen kunnen worden.
        Dat neemt niet weg dat erover denken vrij staat

  2. Beetje wazig artikel, dat bolstaat van metaforen.

    Show me the math.

    (al snap ik er waarschijnlijk geen pepernoot van) .

    Mies.

  3. Tjonge Olaf, wat een blog! Komt dit ook overeen met jouw persoonlijke opvatting of geen je alleen de ideeën uit het boek weer?

    Persoonlijk ben ik er van overtuigd dat tijd en ruimte zoals wij die waarnemen een illusie zijn. Ruimte is niet het diepste niveau van realiteit. Graag verwijs ik naar de ideeën van Gerard ’t Hooft. Die stelt dat onze realiteit mogelijk een hologram is, veroorzaakt door een buiten onze dimensies bestaande realiteit; als het ware op een hoger niveau.
    Die weerkaatsingen in een kaleidoscoop zijn een mooie metafoor.

    Het idee dat onze realiteit eigenlijk een emergente structuur is komt ook terug in mijn roman ‘Tijdloos’. Daarin stel ik zelfs dat niet alleen de werkelijkheid zoals wij die waarnemen een illusie is, maar dat feitelijk alles al gebeurd is (zonder in determinisme te geloven overigens). Want als er sprake is van een projectie, dan vindt die projectie naar mijn opvatting niet alleen in drie dimensies, maar ook in de tijd plaats. De implicaties van dit idee zijn vergaand. Als je er echt diep over gaat nadenken zet dat je complete leven op losse schroeven! En nee, ik tik dit berichtje niet vanuit een of andere kliniek. 😉

    Ik vind het opvallend dat de laatste jaren steeds meer ideeën als deze opduiken. In die zin ben ik een kind van mijn tijd (ja ik weet het, een beetje ongelukkig uitdrukking als je eigenlijk stelt dat tijd niet bestaat…).

    Ik ga het boek in ieder geval bestellen. Hartelijk dank voor de tip!

    Sybold Deen

  4. Zeer interessant dit artikel,al zijn er meerdere wetenschappers die door de “kerk van reductionisme” worden stilgezwegen.
    Neem bijvoorbeeld dr.Rupert Sheldrake met zijn morphogenic fields,wat naadloos lijkt op te gaan in dit artikel.
    Keep up the good work!

    • Enceladus zegt

      Leuk dat je Rupert Sheldrake aanhaalt. Ik volg hem al sinds hij in Wim Kayzers programma ‘Een schitterend ongeluk’ kwam.

      groet,
      Gert (Enceladus)

  5. Ik vind het maar vaag (zweverig) Waarom zou de realiteit waarin de mensen nu leven een illusie zijn? Als dat zo is dan bestaat planeet Nibiru ook wat mij betreft (haha) Dan vind ik de mythe van de Anunnaki veel aannemelijker (Zecharia Sitchin/kleitabletten-tastbaar bewijs hahaha) Realiteit is illusie…OMG!
    Wat als het nou toch zo blijkt te zijn? Dan heb ik er ook geen probleem mee want ik heb het als realiteit ervaren 😉
    De illusie blijft een illusie = realiteit.

    De evolutie van de mens is toch nog gaande? Het is zoeken naar waar we nog ‘blind ‘ voor zijn (we weten niet wat of hoe) Over 1000 jaar weer een stapje verder lijkt mij. Eerst kruipen dan lopen dan fietsen (metafoor)

    Wat is tijd? Omdat het hier ertoe doet is het een belangrijk hulpmiddel. Op een andere planeet niet. Wat voor ons geldt hoeft ergens anders niet van belang te zijn.
    Zou zo maar kunnen dat we daarom minder op elkaar afgestemd zijn (da’s maar goed ook)Smiley

    • Enceladus zegt

      Ik snap wel een beetje wat Dick Mesland, Sybold Deen en George Musser bedoelen.
      Vooral kwamtumverstrengeling is een sterk argument voor het idee dat onze werkelijkheid als het ware slechts een ‘laag’ is.

      Heb je de link gezien die Dick Mesland gaf?
      http://www.ted.com/talks/donald_hoffman_do_we_see_reality_as_it_is

      Erg interessant. De analogie met een computer is mooi. Je desktop is NIET je computer. Zelfs je beeldscherm is NIET je computer. De werkelijkheid achter je desktop en beeldscherm (en dat is toch waar alle programma’s zich afspelen en voor jou merkbaar worden) is een wereld van chips, transistors, etc.

      Als je nu het universum als onze desktop beschouwt, dan kun je je dus afvragen wat het is dat het universum mogelijk maakt. Mogelijk is er dus een werkelijkheid achter onze werkelijkheid. Omdat wij niet uit ‘de desktop’ kunnen stappen is dat de werkelijkheid waar we mee te maken hebben. Maar dat neemt niet weg dat er een werkelijkheid groter/anders dan dat wat wij kunnen waarnemen zou kunnen zijn. Feitelijk is dit meer filosofie.

      groet,
      Gert (Enceladus)

  6. Ja die link heb ik nog voor het eten bekeken, erg interessant. Ik heb er ook niks op tegen dat mensen gaan nadenken wat eventueel mogelijk zou kunnen zijn, maar ik zie dat net zoals het geloven in een god.
    Dat staat ver van mij af. Ik kan aardig out of the box denken, maar er is een grens. Een illusie klinkt niet serieus (meer voor goochelaars of mindf*ck).

    Wat dacht je van een andere realiteit of sub-realiteit? En eh…ik zal mijn sims (game) niet vertellen dat ze eigenlijk een illusie zijn in mijn realiteit.
    BTW, ik had vroeger ook een kaleidoscoop. Hmm… toch vond ik spirograaf boeiender.

    • Enceladus zegt

      Het woord illusie heeft bij jou duidelijk een negatieve connotatie. Een illusie kinkt niet serieus zeg je, maar wat nou als we simpelweg niet in staat zijn om meer waar te nemen dan we doen? Dat lijkt me tamelijk serieus en dat is feitelijk wat Donald Hoffmann ook zegt. Sterker nog: hij stelt dat het geen evolutionair voordeel heeft om de werkelijkheid zo goed mogelijk waar te nemen. We overleven misschien juist wel doordat we niet alles waar nemen.

      Een wat filosofische vraag in dit verband: staat alles willen weten je levensgeluk in de weg? Ik ben geneigd om die vraag met ‘ja’ te beantwoorden. Onwillekeurig komt meteen een zin uit deze songtekst* bij mij op: “It’s the terror of knowing what this world is about.”

      * Under pressure van Queen en Bowie: https://www.youtube.com/watch?v=a01QQZyl-_I

      groet,
      Gert (Enceladus)

    • Dick+Mesland zegt

      Dag Monique,
      Zie mijn antwoord aan Sybold.

      Toch heeft het besef van het noodzakelijk moeten zijn van een metafysische werkelijkheid wel degelijk een grote invloed op de richtingen die in sommige wetenschappelijke disciplines genomen kunnen worden.

  7. Dit is geen wetenschap meer.

    Mies.

    • Enceladus zegt

      Misschien niet. Maar als vanuit de wetenschap zelf de roep klinkt ‘Dit kan niet!’ (inzake kwantumverstrengeling, waarbij ‘instant’ op twee zeer ver van elkaar gelegen plaatsen dingen gebeuren die verband met elkaar houden, terwijl communicatie sneller dan licht wetenschappelijk gezien niet kan), dan moet je haast wel aan iets anders gaan denken. En dat ‘iets anders’ wordt wellicht door filosofen beter begrepen dan door wetenschappers.

      Je kunt ook zeggen dat we de grenzen van ons wetenschappelijk vernuft hebben bereikt. Wij proberen dingen te verklaren door ze in steeds kleinere stukjes op te delen. Dat was heel lang een goede methode. Maar op kwantumniveau werkt dat niet meer. Daarom staat het idee dat de bouwstenen van de ruimte zelf geen ruimte innemen mij wel aan. Die bouwstenen zouden dan iets buiten onze waarneembare werkelijkheid zijn.

      groet,
      Gert (Enceladus)

    • Daar ben ik het mee eens.

    • Toen faraday zijn magnetische veldlijnen tekende en aan de toen heersende wetenschap toonde werd hij ook uitgelachen. Een onzichtbare kracht zoals hij beschreef was grote onzin. Maar dankzij hem en maxwell die de theorie omzette in formules zit jij nu hier te verkondigen dat dit artikel geen wetenschap meer is. 🙂

      Ik vind nu iets roepen waar we nu geen weet van hebben altijd maar gevaarlijk en persoonlijk vind ik dat je, ik in ieder geval, mogelijkheden open moet houden. Is roepen dat iets geen wetenschap is niet wetenschapsonwaardig?

  8. Fantastisch leesvoer. Het duizelt me, fijn!

  9. Egbert van der Vliet zegt

    Kan er iets echt fundamenteel zijn -an sich-?
    Want: dat komt ook weer ergens vandaan…
    Deze gedachte heb ik wel eens als niet-wetenschapper.
    We hebben wel enorme mazzel, er is genoeg energie in de kosmos!
    Waar komt energie vandaan?
    Hoe kan dat?
    Bizar!

  10. Het is momenteel idd niet te verklaren de verstrengeling van de kwantummechanica. Er zal ongetwijfeld nog veel meer zijn dan het oog ziet, maar de stelling dat we een illusie zijn lijkt mij totale onzin. Simpelweg, wat voor zin zou het hebben een illusie te kweken dat zogenaamd intelligent is.

    Stel dat we allemaal het werk van een code zijn, iemand moet dat ontwikkeld hebben, of het moet altijd bestaan hebben…ach we kunnen daar blijven over filosoferen…

    Ook zou je dan toch moeten merken dat er af en toe wat fout loopt in de “software”
    Uit niets kan niets ontstaan…immers zou je anders een begin hebben, en dat kan dus niet.

    Het is zware materie voor iedereen…want stel dat we echt een illusie zijn, is alles wat we doen voorbestemd en is niemand autonoom, dan is alles wat we ontdekt hebben wat onze software ons voorschrijft…en bestaat er niks in onze “wereld”

    Nee…ik denk niet dat dit het geval is. Aan de andere kant, ons heelal is zo groot, en je zou verwachten dat er voldoende buitenaards leven is, wat intelligent is, en ons zou bezoeken…en mogelijk meer antwoorden zou hebben.

    Ik ben benieuwd, mochten we ooit intelligent leven ontdekken en ermee kunnen communiceren, of ze daar ook religieus zijn, of ons gelijk uitlachen.

  11. Gewoon even op Wiki zoeken naar EPR paradox, en dan rolt er een véel overtuigender verhaal uit.

    Alternatives are still possible. A recent review article based on the Wheeler-Feynman time-symmetric theory rewrites the entire theory in terms of retared Liénard-Wiechert potentials only, which becomes manifestly causal, and, establishes a conservation law for total generalized momenta held instantaneously for any closed system.[22] The outcome results in correlation between particles from a “handshake principle” based on a variational principle applied to a system as a whole, an idea with a slightly non-local feature but the theory is nonetheless in agreement with the essential results of quantum electrodynamics and relativistic quantum chemistry.
    There are also individual EPR-like experiments that have no local hidden variables explanation. Examples have been suggested by David Bohm and by Lucien Hardy.

    En hoewel ik uiteraard niet begrijp wat “retared Liénard-Wiegert” potentialen zijn, komt dit op mij wél als wetenschap over.

    Dit is niet mijn Blog, en Olaf van Kooten kan er uiteraard posten wat hij wenst. Maar probeer een fantasie boek op een andere manier te pluggen. Dit artikel is AstroBlogs onwaardig.

    Mies

    PS: Rupert Sheldrake is een pseudowetenschapper, en een fantast.

    • Wie bepaalt of een artikel Astroblogs-waarig is of niet? Gezien de vele positieve reacties op deze blog van Olaf denk ik dat je tamelijk alleen staat met je opvatting dat deze blog Astroblogs onwaardig is.

      Wat betreft de EPR-paradox: bij uitvoering van het door David Bohm bedachte experiment (daarom heet het soms ook EPRB-paradox) blijkt dat het principe van non-lokaliteit, zoals voorspeld door de kwantummechanica, gewoon klopt. Met andere woorden: wetenschappelijk is bewezen dat elektronen die in onze wereld ver uit elkaar staan ‘ergens anders’ dicht bij elkaar staan of misschien zelfs wel samen één deeltje vormen.

      Dat er ook EPR-achtige experimenten zijn die geen non-lokaliteit verklaring nodig hebben zegt niets. Het simpele feit dat er wèl een experiment is waarbij aantoonbaar sprake is van non-lokaliteit wijst er op dat deeltjes ‘elders’ een geheel zijn.

      Kortom: er moet iets zijn dat onze ruimtetijd overstijgt. Iets dat wij niet kunnen waarnemen maar er wel is. En net zo goed als de wereld van een tweedimensionaal wezen feitelijk een illusie is (omdat er nu eenmaal meer dimensies zijn), stel ik dat onze wereld een illusie is, omdat er aantoonbaar iets buiten onze ruimtetijd moet zijn.

      De term illusie stuit nogal wat mensen tegen de borst, heb ik gemerkt. Kennelijk willen we ontzettend graag echt zijn, maar ‘echt’ wat is dat eigenlijk? Stel dat ons hele universum een simulatie is, verandert dat dan wezenlijk iets voor jou? Zou jij je leven radicaal veranderen als je wist dat je ‘slechts’ een Sim bent?

      In mijn roman haal ik Edgar Allan Poe aan: ‘Is all that we see or seem but a dream within a dream?’
      En ook Poe was beslist niet de eerste met dit idee. Plato schreef lang geleden al zijn allegorie van de grot:
      https://nl.wikibooks.org/wiki/Plato/Allegorie_van_de_grot

      Voorts zeg je dat je uiteraard niet begrijpt wat retared Liénard-Wiegert-potentialen zijn, maar dat het wel wetenschappelijk op jou over komt. Dus als iets maar ingewikkeld klinkt, doorspekt is met wat formules en voor jou onbekende termen, dan zal het wel wetenschap zijn? Hoe waardig vind je dat zelf klinken?

      Verder wil ik het nog even opnemen voor Olaf van Kooten. Ik denk niet dat hij belangen heeft bij de verkoop van het boek van George Musser, dus vind ik die opmerking over pluggen zwaar overdreven.

      Sybold Deen

  12. Positivisme Is een wiskundig kader waarin je dingen probeert uit te dokteren,maar ook gelijk een buitengrens.
    Wiskundig kaderloos werken is dan ook bijna niet te doen en wordt voorafgegaan door de metafysica.
    Filosofen en wetenschapper hebben dan ook beiden hun uitblinkers,wanneer deze samenwerken krijg diepgang.
    Het zou zo mooi zijn wanneer de wetenschappers weer echt eens op de rand van hun verstand en de voor lief genomen wereld,op zijn tijd het onbekende instappen en niet hun dogma’s proberen vast te timmeren maar hun blik te verruimen.
    Metafysica is dan wel een breed en vaag begrip,maar wat je niet wetenschappelijk kunt uitsluiten,mag je je eigenlijk niet voor afsluiten als échte wetenschapper.
    (Positivisme andersom zeg maar).
    Toch waren de oude grieken verreweg veel eerder dan dit blog,wat dachten we van Plato met zijn imaginaire wereld waaruit een reflectie zou zijn.

    Ik vind het geharrewar met theorieeen in de reacties heerlijk om te lezen als amateur filosoof.thumbs up!

  13. Welke vorm je ook aanhangt, in de metafysica van sommige religies, waar het hindoeisme volgens mij wel de oudste is, wordt dit eigenlijk al lang vertelt. Onze realiteit die we zien is een soort van illusie die voort komt uit een diepere realiteit. Er zijn dan ook verschillende opvattingen over hoe reeel onze realiteit is. Volgens sommige niet, het is een echte illusie, waar andere stellen dat ondanks dat het een illusie is deze illusie wel een realiteit is omdat het voort komt uit een andere en diepre realiteit.
    Als je veel van dit soort teksten lees en god als een persoon vergeet maar als een metafoor voor een natuurkracht of fenomeen ziet dan zit er veel meer informatie in de teksten dan vele denken.

  14. Neen, Sybold.
    Wanneer een artikel voorzien is van bronverwijzingen naar de oorspronkelijke artikelen, de onderzoekers, en ook nog eens blootstaat aan peer review, dán komt het op mij wetenschappelijker over.

    En dat er wiskundige bewerkingen bij vermeld worden, die ik weliswaar niet begrijp, komt ook anders over dan helemaal geen wiskunde.Er zijn er altijd bij die het wél begrijpen.

    Dit is 100 % Yomanda.

    Mies.

  15. Mies,

    Je verwijst wel naar het EPR paradox en een eventuele andere verklaring, maar die verklaring leunt volgens mij nog steeds op lokaliteit. Onderzoekers van de TU Delft hebben juist deze lokalitiets loophole uitgesloten bij verstrengeling. Ik zou je dan willen vragen in hoeverre je mogelijke andere verklaring dan nog stand houdt, maar ik begrijp uit je reactie dat je het zelf ook niet begrijpt, wat redelijk vreemd is gezien je het wel als mogelijke verklaring aandaagt in je argument. Maar ok, een simpele klik in het EPR paradox wiki artikel naar het Liénard–Wiechert potentials wiki leert mij dat het een elektromagnetisch effect is, een natuurkracht die zich op lichtsnelheid voort beweegt.
    Zoals ik al zei hebben onderzoekers van de TU Delft deze lokalitiets-loophole uitgesloten door verstrengelde deeltje op zo’n afstand van elkaar te verwijderen dat eventuele communicatie tussen de verstrengelde deeltjes op lichtsnelheid is uitgesloten. De eventuele hidden-variables, zoals einstein ze noemde, die dan gelimiteerd zouden moeten zijn op de lichtsnelheid, zijn dan ook uitgesloten. Ik denk dat hiermee je alternatieve verklaring uit het wiki artikel is ontkracht.

    https://en.wikipedia.org/wiki/EPR_paradox#Bell.27s_inequality
    https://en.wikipedia.org/wiki/Li%C3%A9nard%E2%80%93Wiechert_potential

  16. @Dick: Op zoek naar een echte realiteit is de trigger. Het besef (van het noodzakelijk moeten zijn(?)) van een metafysische werkelijkheid heeft wel degelijk een grote invloed op de richtingen die in sommige wetenschappelijke disciplines genomen kunnen worden, is nogal een uitspraak. Zolang het een hypothese is blijft zoiets vaag. Bovendien vraag ik me af wat voor nut dat dan heeft. Het is zo theoretisch allemaal. Hoffman zegt eigenlijk dat je iets op verschillende manieren kunt interpreteren. Kijken met je ogen of met je hersenen (plus fantasie)
    Het doet mij denken aan een astronomische variant van het bestaande geloof.

    @Gert: Citaat” De werkelijkheid achter je desktop en beeldscherm (en dat is toch waar alle programma’s zich afspelen en voor jou merkbaar worden) is een wereld van chips, transistors, etc.

    Stel dat het zo is. Dan zou alles geregisseerd zijn. Dat gaat me voor meer dan de helft te ver. Hoe dan op het eind?

    • Monique, ik bekijk het iets anders. 🙂 Waarom gaat het je te ver als alles geregisseerd zou zijn? Het universum welke de natuurkrachten en wetten volgt is ook een vorm van regisseren. Daarbij kan je ook over jezelf afvragen in hoeverre jij, of elke ander wezen (met bewustzijn?), wel echt een vrije wil heeft of gewoon geregisseerd wordt door het lichaam en of hersenen? Zijn wij mensen ook niet simpel geregisseerd door onze natuur? We krijgen input en geven output(de actie-reactie wet die overal van toepassing is), maar doen we dat zelf of volgt het gewoon een proces, eventueel met variablen, in je lichaam en of hersenen, dus geregisseerd?

      In mijn optiek is het geloven in een vrije wil het geloven dat er ‘iets’ meer moet zijn dan het geregissseerde van de natuurkrachten en wetten die het universum gemaakt hebben. Ons lichaam is gemaakt uit deze natuurkrachten en wetten en als we geen vrije wil hebben dan volgt ons bewustzijn niets anders dan deze natuurkrachten en wetten. Hebben we wel een vrije wil moet er iets zijn wat de geregisseerdheid van deze natuurkrachten en wetten overstijgt.

      Ook vind ik, maar dat is natuurlijk iets persoonlijks, dat men het metafysische niet zo snel in een goddelijke hoek moet duwen. Zelfs als je gelooft in wetenschap dan zal het metafysiche wellicht ooit gewoon een wetenschap zijn naarmate we steeds dieper in debouw van het universum gaan graven.

      • Rudie, mijn citaat” Stel dat het zo is. Dan zou alles geregisseerd zijn. Dat gaat me voor meer dan de helft te ver.”
        In dit geval hè, waarin Gert het heeft over ” De werkelijkheid achter je desktop en beeldscherm (en dat is toch waar alle programma’s zich afspelen en voor jou merkbaar worden) is een wereld van chips, transistors, etc.”

        Dat er meer is dan het menselijk oog registreert klopt wel. Dat we een illusie zijn daar zit mijn blinde vlek.

  17. @Sybold: Ik kan wel ‘meedenken’ in die lijn, maar daar houdt het ook verder mee op. Er hoeft niks te zijn wat ruimtetijd overstijgt. BTW ik heb je boek gelezen. Een breuklijn tussen verbeelding, pseudowetenschap en werkelijkheid kwam bij mij op. Een pittig conflict waar de hoofdpersoon mee rondliep.
    Enfin, terug naar de reactie.
    Citaat” (…) blijkt dat het principe van non-lokaliteit, zoals voorspeld door de kwantummechanica, gewoon klopt. Met andere woorden: wetenschappelijk is bewezen dat elektronen die in onze wereld ver uit elkaar staan ‘ergens anders’ dicht bij elkaar staan of misschien zelfs wel samen één deeltje vormen.

    En daaruit blijkt de mogelijk te bestaan dat wij leven in een illusie? Dat er iets moet zijn dat onze ruimtetijd overstijgt wat wij niet kunnen waarnemen, maar er wel is?

    Mij te vaag en verwarrend allemaal.

  18. Dick+Mesland zegt

    @Monique: Het voert wellicht wat ver om in het kader van deze blog uit de doeken te doen waarom de conclusie dat er een metafysische werkelijkheid moet zijn, een zuiver logische is. Dan moet ik een samenvatting maken van mijn boek.

    Dezelfde conclusie is, op grond van verschillende benaderingen, ook getrokken door o.a Kant, Schopenhauer, Berkeley en meer recent Whitehead. Er is een voor ons onbekende wereld die dient als “input” voor al onze waarnemingen. Wat van belang is dat die onbekende werkelijkheid ons ononderbroken, hier en nu beïnvloedt. Hij werkt in ons. Wij zijn er een onderdeel van en wij vertalen haar naar de door ons waargenomen werkelijkheid: het heelal, onze planeet met zijn natuur, en ons eigen lichaam.
    Je kunt dus zeggen dat onze Waargenomen Werkelijkheid de uitkomst is van een algoritme/functie dat ons onbekende Lichaam toepast op een onbekende Realiteit: WW=L(R). We kennen WW, maar R en L kan echt van alles zijn. Het zou juist onwetenschappelijk zijn om WW gelijk te stellen aan R. Dat is één van de oneindige mogelijkheden.
    De “formule” vertelt ons echter ook dat we R nooit zullen kennen, hoewel wij haar elk moment omzetten in WW (op de onbekende wijze door L).

    De kernvraag die hiermee samenhangt is die van het mysterie van het leven (de L), en in het verlengde daarvan bewustzijn.
    Wat heeft dat te maken met kwantumfysica? Recent onderzoek, vanaf de basis in de moleculaire celbiologie, en vanaf de top in de psychologie/neurobiologie, toont aan dat de cel gebruik maat van kwantumfysische eigenschappen, en dat in ons denken kenmerken te onderscheiden zijn die overeenkomen met superpositie, interferentie, verstrengeling en tunneling.

    • Beste Dick,

      Check s.v.p. even je emailbox.

      Sybold Deen

    • Beste Dick, bedankt voor je vrij uitgebreide uitleg. Ik laat het even bezinken. Mijn eerste gedachte: kleeft die uitleg niet aan de mens omdat we bewust(er) worden van onze tekortkomingen? Voor je ’t weet maak je iets groter dan het is.

      Citaat” Recent onderzoek, vanaf de basis in de moleculaire celbiologie, en vanaf de top in de psychologie/neurobiologie, toont aan dat de cel gebruik maat van kwantumfysische eigenschappen, en dat in ons denken kenmerken te onderscheiden zijn die overeenkomen met superpositie, interferentie, verstrengeling en tunneling.

      Wat een heftig onderzoek “vanaf de basis in de moleculaire celbiologie, en vanaf de top in de psychologie/neurobiologie”

      Beter vraag ik mijn schoondochters voor opheldering. Zij hebben psychologie gestudeerd (en GZ psychologie)

      • Fotosynthese schijnt gebruik te maken van quantum coherentie als de foton door een molecuul wordt gevangen en door het molecuul naar de reactiekamer wordt getransporteerd. Het foton gedraagd zich als een golf door het molecuul en doet alle mogelijke routes tegelijk waarna het de korste route kiest.

        Ook het magnetisch kompas van vogels schijnt gebruikt te maken van een quantummechanisch effect, verstrengeling, om het zeer zwakker magnetisch veld van de aarde waar te kunnen nemen.

        Ook tunneling wordt gebruikt in bijvoorbeeld enzymen om deeltjes in één keer van de ene kant van het molecuul naar de andere kant te ’tunnelen’.

        En zo zullen er vast nog wel meer quantummechanische trucjes zijn die de natuur gebruikt. Hoe we dit soort vergelijkbare mechanismes in de menselijke psychologie zien vraag ik me ook even af, maar effecten op de kleinste schaal zullen zich wellicht in andere vormen ook voordoen op hogere niveau’s is mij mening.

    • Dick, pas kwam het volgende artikel nog voorbij over de soms wat irrantionele keuzes die mensen maken en de vergelijking het probabilistische van de quantummechanica.
      http://www.sciencedaily.com/releases/2015/09/150914114639.htm

      Een superpostitie van mogelijke keuzes kan ik nog verzinnen, maar hoe zie jij kenmerken van interferentie, verstrengeling en tunneling in ons denken dan terug?

      • Dick+Mesland zegt

        @rudiev: Dit heb ik uit een overzichtsartikel van de Franse Science et Vie van oktober dit jaar. Hierin wordt voor elk van de genoemde fenomenen psychologische testen besproken, waarvan de uitkomst, gemeten aan statistisch ruim voldoende proefpersonen “kwantumfysisch” kon worden geïnterpreteerd.
        Bijvoorbeeld interferentie: spelers hebben een kans van 1/2 om €200 te winnen, maar ook een kans van 1/2 om €100 te verliezen. Na de eerste ronde doet 70% een tweede keer mee als hun is verteld dat ze gewonnen hebben. 60% doet mee als ze weten verloren te hebben, terwijl 35% van de deelnemers die niet zijn ingelicht een tweede ronde meedoen. De klassieke logica zou zeggen dat van die laatste groep 65% opnieuw zou spelen. De interpretatie is dat de speler die niet weet of hij/zij gewonnen of verloren heeft zich bevindt in een superpositie van twee toestanden: ik heb gewonnen/ik heb verloren. Interferentie zorgt nu voor kleinere waarschijnlijkheid dan de klassieke.
        Zo zijn er voorbeelden voor alle vier fenomenen. Het is een internationaal gezelschap van psychologen die zich hiermee bezighoudt.

        • “Het is een internationaal gezelschap van psychologen die zich hiermee bezighoudt.”

          Kan ik dat ook ergens nalezen, zodat het allemaal wat concreter wordt? En verifieerbaar?

  19. Hoi, ik vraag me af of je een verstrengelde machine zou kunnen bouwen, bijv een sonde. Deze sonde in een zwart gat sturen zodat je meer te weten komt over zwarte gaten.

    • Nee dat lijkt me, bij het uitlezen van een verstrengeld deeltje vervalt de verstrengeling. Tevens als één van de twee verstrengelde deeltjes in een zwart gat valt dan wordt volgens mij ook de verstrengeling verbroken. En om een complete machine te verstrengelen lijkt mij onmogelijk. 🙂

  20. Heerlijk interessant allemaal, als snap ik er zo af en toe geen klap van, maar goed, rekken en er bij blijven.
    Nu is het trouwens wel zo, dat ik best ruimdenkend ben,
    maar kijken doe ik nogal nauw 🙂

  21. Paul Bakker zegt

    Ik moet Mies bijvallen hier: Ik vind het leuke borrelpraat maar meer ook niet.
    Ik haal Dick+Mesland daarbij aan:
    “Alles wat er over die metafysische werkelijkheid wordt gezegd is speculatie.”
    Er wordt er vervolgens lekker onwetenschappelijk op los gespeculeerd.

Laat een antwoord achter aan Peter Reactie annuleren

*