28 maart 2024

50 miljard zonsmassa is zo’n beetje het maximum van de massa van superzware zwarte gaten

Impressie van een superzwaar zwart gat met een omringende accretieschijf en twee energierijke straalstromen. Credit:ESA/NASA, the AVO project and Paolo Padovani

Sterrenkundigen hebben een zwart gat ontdekt dat op de kosmische weegschaal 40 miljard zonsmassa weegt, een zwart gat in de kern van een sterrenstelsel in Cepheus, genaamd S5 0014+813. Het schijnt de recordhouder te zijn, andere joekels zoals ULASJ1234+0907 (11 miljard zonsmassa) en OJ 287 (18 miljard zonsmassa) verre achter zich latend. Nou wisten de sterrenkundigen al in 2008 dat er een maximum aan de massa van een zwart gat is: 50 miljard zonsmassa

50 miljard zonsmassa en geen grammetje meer. Zouden ze groter worden dan vernietigen ze de schijf van het sterrenstelsel rondom hen en stopt de toevoer van materie, waardoor hun groei stopt. Onlangs heeft de Britse sterrenkundige Andrew King (University of Leicester) de berekening nog eens dunnetjes overgedaan, waarbij hij met name heeft gekeken naar de stabiliteit van het gas in de schijf van het sterrenstelsel.Uitkomst van King’s berekeningen: zwarte gaten kunnen maximaal 50 miljard zonsmassa zwaar worden. Een regelrechte bevestiging dus van de berekening uit 2008, welke gedaan werd door Priya Natarajan en Ezequiel Treister. Eén maar bij alle berekeningen: dat ze de limiet van 50 miljard zonsmassa wel degelijk kunnen overschrijden als ze botsen met een ander superzwaar zwart gat. Het superzware zwarte gat in het centrum van onze Melkweg, Sgr A* genaamd, heeft een massa van 4,31 miljoen zonsmassa. Ohhh… die kan nog wel even doorgaan met groeien. 🙂 Bron: New Scientist.

Share

Comments

  1. Hoe zwaar was die puntmassa/puntenergie aan het begin der aller tijden ook al weer…. 😉

    Groet, Paul

    • Ik ga eens speculeren: massa heeft als eigenschap dat het de ruimte vervormt. Energie heeft die eigenschap niet. Energie kan condenseren tot massa.
      Dat gebeurde bij de bb. Eerst tot een quarkplasma, dan een gewoon plasma, dan neutrale materie en ten slotte tot mooie sneeuwkristallen. Er komt dus steeds meer vorm bij. De eerste vorm noemen wij zwaartekracht, want die vervormt de ruimte.
      Op t=0 knalde dus niets uit elkaar, nee het was een soort lichtflits die vervolgens condenseerde. Tevens ontstond daarmee ruimte, die heel snel uitdijde.
      Een zwart gat van tegenwoordig is iets anders dan die bb. Want een zwart gat neemt een plekje in de ruimte in beslag: er is volop ruimte omheen aanwezig, die hij trouwens kan vervormen.

  2. Goeie vraag! Op tijdstip t=0 waren alle zwarte gaten in één punt verzameld. Waarom knalde dat uit elkaar??

    • Bedoel je dat er op dat tijdstip (er was naar mijn mening nog geen sprake van zoiets als ’tijd”) .. een singulariteit uiteenspatte ? Zo ja, hoe kan zoiets complex als het menselijk oog daar dan ooit uit evolueren ? Allemaal toevalligheden in de kwatummechanica ? Voor mij is dit gewoon een heel interessante theorie, die je al dan niet kunt geloven, zolang dat nooit echt wetenschappelijk is bewezen. Natuurkundige wetten gelden voor het betreffende causaal gesloten systeem. Alles daarbuiten is moeilijk, zo niet onmogelijk te bewijzen.

  3. https://www.astroblogs.nl/2013/09/12/nasa-voyager-1-heeft-25-augustus-2012-het-zonnestelsel-verlaten/

    en het commentaar van olaf.

    met name het commentaar is relevant voor de vraag,

    als onze zon ( 1 sterretje dus ) een zekere gravitationele reikwijdte heeft ,
    tot hoever reikt dan een zwartgat-massa van 40 of 50 miljard maal van onze zonmassa .

    zou het niet gewoon zo zijn dat het door blijft slurpen ongeacht de sommen van onze wiskundige rekenaars.

    • Hoe ver die gravitationele reikwijdte is kan simpelweg berekend worden met Newton’s gravitatiewet. Aan dat slurpen komt op een gegeven moment echt een eind hoor, d.w.z. het is dan niet meer meetbaar.

      • het zou mij en andere cijfer-beten jaren kosten om newton’s kennis en formule’s te doorgronden.
        dus zo mogelijk zou jouw inzet wel worden gewaardeerd.

        zou het kunnen dat zo’n massa indien gepositioneerd op de de plaats van sag-a de hele melkweg en de magelhaenen incluis in een kosmische wind en een zucht verdwenen zouden zijn.

        en dat er vanwege pure afwezigheid daarom niets meer te verschalken valt,
        of zou zo’n zwart gat een soort zwerver worden op zoek naar nieuwe prooi.

        • Je gaat mee in de typisch Amerikaanse hausse om sterren, planeten en andere objecten voor te stellen als een dier of mens met een eigen wil. Neen, een zwart gat gaat niet op zoek naar prooi!

          Verder is de wet van Newton heel simpel. De zwaartekracht neemt af evenredig met het kwadraat van de afstand.

          • het zwarte gat heeft een eigen rotatie als ik het goed begrepen heb.
            als alle omringende en remmende materie is verdwenen zou het dan niet als een tol “de ruimte” in schieten ?? en nee niet bewust , dank voor je inlevingsvermogen.

            en tav newton , cijferbeet is het formule equivalent voor analfabeet en als jij het weet reken het dan even voor.

    • Dit is niet het antwoord op mijn vraag hoor!
      Maar blijkbaar was die singulariteit op t=0 iets anders dan een zwart gat??

      Verder is het volgens mij pure propaganda van de NASA om te beweren dat de Voyager het zonnestelsel verlaten zou hebben.
      Inderdaad, Sedna gaat tot 943 AE van de zon af, en Voyager1 is pas op 134 AE.

  4. @Obelix
    In het begin der tijden was dit universum en haar natuurwetten er nog niet, of anders in een andere hoedanigheid. Waarschijnlijk kon je toen ook nog niet spreken over massa, want was higgs er toen al? Wellicht wel een hoeveelheid energie of potentiele energie, maar die hoeveelheid kan je geen uitwerking geven zoals zwarte gaten maar 50 miljard zonmassa’s groot kunnen zijn in het huidige universum.

    • @ RudieV

      1) Mijn vraag was bedoeld als een vriendelijk plaagstootje, en er ’te diep’ op ingaan was eigenlijk niet echt de bedoeling.

      2) Misschien waren universum en wetten er nog niet op t=0,0000000 maar vlak na de BB bv. op t=1yoctoseconde (10exp-24) was het universum er al wel, en ook de natuurwetten. Massa was er in werkelijkheid nog niet, maar volgens Einstein toch wel… ( E = m*c*c )
      Volgens het rapport, waar deze Blog over handelt, is het onmogelijk dat Zwarte Gaten in ‘een melkweg’ meer massa bevatten dan 50 Giga-zonmassa’s , omdat boven deze massa, de integriteit van het stelsel verloren gaat (=mijn interpretatie). Dat wil niet zeggen, dat staat ook letterlijk in de Blog, dat massievere Zwarte Gaten onmogelijk zijn.
      De puntmassa aan het begin allertijden was (ook !) een dergelijk opeenhoping van energie/deeltjes. Ook vlak na (lees : gedurende) de BB was de concentratie aan energie/deeltjes zo hoog ! ( En ja : er was geen stelsel om heen. Hoe zou dat ooit al hebben gekund?)

      Groet, Paul 🙂

      .
      NB Ook zou het interessant zijn om te weten waarom de BB-puntbron zich niet direct weer samenbalde. (Was er niet massa/energie-concentratie in overvloed?) Maar ik denk dat mijn initiële vraag/opmerking al Off-Topic genoeg was. 😀

Speak Your Mind

*