28 maart 2024

Zwart gat straalt helder door opgezweept oerlicht

Credit: X-ray: NASA/CXC/ISAS/A.Simionescu et al, Optical: DSS

Astronomen hebben gebruik gemaakt van het Chandra-observatorium om een opmerkelijke ontdekking te verrichten. Men heeft namelijk een straalstroom of “jet” van een supermassief zwart gat waargenomen, die deels verlicht wordt door het oudste licht in het universum. Het licht dat we nu opvangen is uitgezonden door de straalstroom in een tijd dat het universum slechts 2,7 miljard jaar oud was (een-vijfde van de huidige leeftijd). Op dat moment was de intensiteit van de kosmische achtergrondstraling, de nagloed van de oerknal, veel hoger dan nu.

De straalstroom in kwestie heeft een lengte van 300.000 lichtjaar en wordt uitgezonden door een zwart gat met als liederlijke naam B 0727+409. De jet is ontdekt doordat het zeer heldere röntgenstraling afgeeft, het soort licht waar Chandra precies gevoelig voor is. Ook in het lokale universum kunnen straalstromen van zwarte gaten röntgenstraling uitzenden, hoewel met een veel lagere intensiteit. Het lijkt erop dat bij B 0727+409 fotonen uit de kosmische achtergrondstraling een energieboost krijgen en tot röntgengolflengten opgezweept worden. Die energieboost is afkomstig van elektronen, die door het zwarte gat versneld worden tot bijna de lichtsnelheid en vervolgens in botsing komen met de microgolffotonen van de achtergrondstraling.Toch is B 0727+409 in dit opzicht een buitenbeentje, aangezien versnelde elektronenbundels meestal sterke radiogolven uitzenden, maar in dit geval dus niet. Misschien hadden straalstromen van zwarte gaten in het vroege universum andere eigenschappen dan vandaag de dag. Door het zoeken naar dit soort straalstromen kunnen we meer te weten komen over de evolutie van supermassieve zwarte gaten. Overigens kwam de ontdekking als een toevalligheid, aangezien Chandra eigenlijk naar iets anders naar aan het kijken was. Bron: Chandra.

Share

Comments

  1. Het wordt tijd dat Stephen Hawking weer eens een revisieartikel gaat schrijven over zijn zwarte gaten. Al die nieuwe features aan de polen duiden steeds meer op een interne structuur i.p.v. een singulariteit. Wellicht komen dan ook de quark-gluon “sterren” weer eens in beeld.
    https://en.wikipedia.org/wiki/Quark_star

Speak Your Mind

*