29 maart 2024

Witte dwerg met zuurstofatmosfeer ontdekt

Voorbeeld van een witte dwergster. Die is niet de witte dwerg uit het artikel.

Voorbeeld van een witte dwergster. Dit is niet de witte dwerg uit het artikel.

Astronomen hebben een witte dwergster gevonden met een atmosfeer die gedomineerd wordt door zuurstof. Een dergelijke witte dwerg werd al voorspeld, maar was nog niet gevonden.

Een witte dwerg is het eindstadium van sterren zoals de zon. Aan het einde van hun leven stoten ze hun buitenlagen het heelal in, waarna de naakte kern achterblijft. Deze heeft een enorm hoge dichtheid en dus een gigantische zwaartekracht. Als gevolg daarvan zullen zware elementen, zoals zuurstof en koolstof, naar beneden zakken. Het resultaat is dan een soort dampkring van lichte elementen, zoals waterstof en helium, rondom de zuurstofenvelop en koolstofkern.

Bij de witte dwerg in kwestie, door door het leven gaat als SDSS J124043.01+671034.68, is die buitenlaag op de één of andere manier verdwenen. Daar zijn twee verklaringen voor: mogelijk hebben interacties met een begeleidende ster ervoor gezorgd dat de zuurstofenvelop is blootgelegd. Het is ook mogelijk dat de witte dwerg een plotselinge thermonuclaire opleving heeft gehad, waarbij koolstof vanuit naar kern naar buiten is gaan fuseren. Hierbij worden de lichtere elementen geëlimineerd.Overigens is er nóg iets vreemds aan SDSS J124043.01+671034.68: het is namelijk een zeldzame neon-magnesium-wittedwerg. Kijk, alle sterren met minder dan tien zonnemassa’s zullen een witte dwerg achterlaten (sterren zwaarder dan dat ontploffen meestal als supernova, maar dat even terzijde). Hierbij zal gebruikelijk een zuurstof-koolstof-wittedwerg het resultaat zijn.Bij sterren die tussen de acht en tien zonnemassa’s in zitten, is daarentegen een zwaardere neon-magnesium-wittedwerg het gevolg. J124043.01+671034.68 is echter een vrij lichte witte dwerg en zou dus helemaal geen neon en magnesium moeten hebben. Dat is echter wél aangetroffen, waardoor de witte dwerg gebruikt kan worden om onze modellen van stellaire evolutie te kalibreren en (waar nodig) aan te passen. Bronnen: EurekAlert! en Science.

Share

Comments

  1. Folkert zegt

    Zuurstofenvelop! Wat mag dat zijn?
    En reageren waterstof en zuurstof niet met elkaar (water) of is het daarvoor te heet?

    • Olaf van Kooten zegt

      Met een envelop kan in de sterrenkunde een soort van mantel aangeduid worden. In dit geval dus een mantel van zuurstof rondom een kern van koolstof. Dit zuurstof en koolstof vormt geen gas o.i.d. en zelfs geen plasma, maar een vorm van materie dat “degeneratief” wordt genoemd. Dit zou je nog het beste kunnen vergelijken met een supergeleidende kwantumvloeistof, een fase van materie die we op aarde niet kennen. Bij de heersende temperatuur en druk in witte dwergen kan van chemische reacties geen sprake zijn.

  2. rudiev zegt

    Hey Olaf, er is een klein foutje ingeslopen:
    Als gevolg daarvan zullen zware elementen, zoals zuurstof en koolstof, naar beneden zakken. Het resultaat is dan een soort dampkring van lichte elementen, zoals waterstof en zuurstof, rondom de zuurstofenvelop en koolstofkern.
    Die tweede dikgedrukte zuurstof hoort helium te zijn als ik de bronnen bekijk.

Speak Your Mind

*