28 maart 2024

ALMA ziet verborgen donker dwergstelsel in gravitatielens SDP.81

Credit: Y. Hezaveh, Stanford Univ.; ALMA (NRAO/ESO/NAOJ); NASA/ESA Hubble Space Telescope

Met de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), een enorme sub-millimeter-telescoop in de hooggelegen Atacama vlakte Chili, heeft men in de gravitatielens genaamd SDP.81 een kleine lichtvlek ontdekt, die veroorzaakt wordt door een verborgen dwergsterrenstelsel, dat bestaat uit donkere materie – hierboven zie je ‘m, de rode rond rondom de blauwe centrale vlek. Die vlek is een groot sterrenstelsel op een afstand van vier miljard lichtjaar. Precies achter dat stelsel, gezien vanaf de aarde, ligt nog een ander sterrenstelsel en dat ligt op maar liefst twaalf miljard lichtjaar afstand. Het licht van het erachter liggende stelsel passeert op weg naar de aarde het tussenliggende sterrenstelsel en merkt daar de invloed van de ruimte die gekromd is door dat tussenliggende stelsel, dat als een soort van lens fungeert voor het licht dat van achteren komt. Door die kromming buigt het licht van het achterste stelsel en vormt een lens óf in dit geval een ring, een zogeheten Einsteinring. Hieronder zie je een animatie hoe de ring bij SDP.81 gevormd is.

ALMA_StrongLensing_SDP81_NRAO from NRAO Outreach on Vimeo.

Het opmerkelijke is dat in het linkerdeel van de ring een klein blauw lichtvlekje te zien is. Computeranalyse laat zien dat er in de halo van het centrale lensstelsel nog een ander, veel kleiner sterrenstelsel moet zijn, dat grotendeels uit donkere materie bestaat. Dat laatste wordt afgeleid uit het feit dat er van dat satellietstelsel niets te zien is. Als dwergstelsels zoals deze uit donkere materie bestaan en niet uit gewone materie zou dit een verklaring kunnen bieden voor de waarneming dat er minder dwergstelsels rondom gewone sterrenstelsels voorkomen dan de modellen voorspellen. Hier het vakartikel over de ontdekking van het donkere dwergstelsel. Bron: NRAO.

Share

Speak Your Mind

*