29 maart 2024

Stoffige donut rondom superzwaar zwart gat in NGC 1068 waargenomen door ALMA

Impressie van een donutachtige stofwolk rondom een superzwaar zwart gat (credit: NASA/JPL-Caltech)

Sterrenkundigen zijn er in geslaagd om voor het eerst de uit stof bestaande donutachtige wolk rondom het superzware zwarte gat in het nabije sterrenstelsel M77/NGC 1068 met behulp van de Atacama Large Millimeter Array (ALMA) te fotograferen. Dergelijke zwarte gaten vinden we in alle kernen van sterrenstelsels en de meesten zijn omgeven door een hete, snel roterende accretieschijf van gas. In sommige sterrenstelsels bevindt zich rondom die schijf van gas een donkere wolk van stof, die op een donut lijkt en die een ’torus’ wordt genoemd. M77 alias NGC 1068, een zogeheten Seyfert 2 sterrenstelsel op 50 miljoen lichtjaar afstand, bevat een centraal zwart gat met zo’n torus, een gebied waar eerder al complexe moleculen zijn aangetroffen. Vanaf de aarde gezien is die torus zéér klein, nog geen tienduizendste van de schijnbare diameter van de maan, maar toch heeft men ‘m met de 35 radioschotels van ALMA in de Atacama woestijn in Chili voor het eerst kunnen waarnemen.

De met ALMA waargenomen torus van stof in NGC 1068. AGN=Active galactic nucleus, de plek van het zwarte gat. (credit: Santiago Garcia-Burillo et al).

Door waarnemingen zoals deze hoopt men een beter beeld te kunnen krijgen hoe zwarte gaten zoals deze in staat zijn hun massa van miljoenen of soms miljarden zonsmassa te verkrijgen. Hier het vakartikel over de waarneming. Bron: New Scientist.

Share

Speak Your Mind

*