28 maart 2024

Nou weten we eindelijk waar Big Bird vandaan komt: de blazar KS B1424-418

De blazar KS B1424-418, die in 2012 en 2013 een uitbarsting meemaakt. Credit: Nature Physics (2016) doi:10.1038/nphys3715

In 2012 ontdekte men met IceCube, een neutrino-detector van één kubieke kilometer in het ijs van de Zuidpool, een neutrino met een gigantische energie van maar liefst 2 Peta elektronvolt (da’s 2 x 10^15 elektronvolt!), een neutrino dat de bijnaam Big Bird kreeg. In 2014 had men wel in de gaten dat Big Bird niet van de zon kwam, niet van een bron vanuit de Melkweg, maar dat ‘ie afkomstig moest zijn van een blazar, een quasar wiens energierijke straalstroom of jet recht op de aarde gericht is – een straalstroom die komt van het actieve superzware zwart gat in het centrum van het betreffende sterrenstelsel. Welke blazar dat precies was dat was toen niet bekend, er waren zes kandidaten. Verder onderzoek heeft nu aan het licht gebracht dat één van die zes blazars inderdaad het sterrenstelsel is waar Big Bird vandaan komt: de blazar genaamd KS B1424-418 (zie afbeelding hierboven). Voor de bevestiging van de bron is gebruik gemaakt van gegevens van radiotelescopen, die naar dit actieve sterrenstelsel hebben gekeken. Voor 2012 was dit een rustig stelsel, maar ten tijde van de detectie van Big Bird met IceCube bleek het een blazar uitbarsting mee te maken en Big Bird was daar één van de resultaten van.

Big Bird, waargenomen door de detectoren van IceCube. Credit: IceCube Collaboration.

Met deze bevestiging van diens oorsprong is Big Bird het allereerste kosmologische neutrino, het neutrino waarvan met zekerheid kan worden gezegd dat het van buiten de Melkweg komt. Een wetenschappelijk artikel hierover verschijnt binnenkort in Nature Physics. Bron: Phys.org.

Share

Comments

  1. Wybren de Jong zegt

    Kan de gigantische energie van big bird ook wijzen op nieuwe fysica, of is het te verklaren met het standaard model?

  2. Als zo’n deeltje je raakt ipv door je heen gaat, hoe voelt dat dan ? Vergelijkbaar met tennisbal bijv ?

    • Helemaal niet. Neutrino’s vliegen miljarden keer per seconde door je lichaam, zonder dat je ’t merkt. Ook Big Bird zou gewoon dwars door je heen vliegen, zonder interactie met een deeltje uit je lichaam.

      • LEES nu eens echt wat Jeroen schrijft.
        en bekijk dan nog eens je antwoord.

        • Henk, ja prima. Doe jij dat dan ook met mijn antwoord? Jeroen zegt: “hoe voelt dat dan ?” En wat is mijn antwoord: “Neutrino’s vliegen miljarden keer per seconde door je lichaam, zonder dat je ’t merkt.” Zonder dat je ’t merkt, zie je ’t antwoord? Dus hoe voelt dat dan? Niet, je voelt het niet. Heb ik nou antwoord gegeven of niet? Jij ook bedankt voor ’t lezen van mijn antwoord.

          • ja Arie ik heb je wel gelezen hoor,
            stel je nu eigenlijk dat die neutrino’s nooit en te nimmer iets kunnen raken ??
            neemt de detector waar zoals wij een “vallende ster” waarnemen, een flits dus. ??
            want om de kracht te meten zou je toch een treffer verwachten of niet ??
            en als neutrino’s wel iets kunnen raken, blijft Jeroen’s vraag staan volgens mij.

          • Jeroen was duidelijk, want het was een “stel dat” vraag
            “Als zo’n deeltje je raakt ipv door je heen gaat”

            Ik heb een beetje zitten Googlen want ik ben geen expert, maar…

            1 Peta electronvolt, conversie naar andere eenheden:
            Energy 1 PeV = 1,609 x 10-4 Joules
            Momentum 1 PeV/c = 5,36 x 10^-13 kg-m/s
            Massa 1 PeV/c2 = 1,79 x 10^-21 kg

            Over je vraag…
            Wiki geeft als vergelijking aan:
            “1 TeV: a trillion electronvolts, or 1.602×10^−7 Joules, about the kinetic energy of a flying mosquito”
            Dan zou:
            2 PeV is 2.000 keer zoveel, dus vergelijk het met een mug van 2.000 x 2,5 milligram = 5 gram die tegen je aan botst, of een gewone mug van 2,5 milligram die 2.000 keer zo hard kan vliegen 🙂

            Het lijkt mij een te hoge uitkomst, maar zoals ik al zei…geen expert. Misschien kan een ander hier er wat over schrijven

          • Jeroen van Gastel zegt

            Thanks K.J. voor het uitzoeken.

  3. OK, achteraf gezien reageerde ik wat kortaf. Klopt, áls het neutrino van deze energie wel een interactie aangaat met een deeltje in je lichaam is ’t alsof zo’n uit de kluiten gewassen mug tegen je botst.

  4. Monique zegt

    Weet je zeker dat je ’t helemaal niet voelt?
    Ook niet bij inademen, 1 minuutje adem inhouden en concentreren? Serieus, ik kan niet beschrijven wat ik voel (neutrino’s?)
    Probeer maar eens…

    • Het is al eens uitgerekend dat er per seconde door één vierkante centimeter van je lichaam 65 miljard neutrino’s vliegen. De som van de massa van alle neutrino’s die gedurende je hele leven door je lichaam vliegen schijnt 0,15 gram te zijn, nee wat zeg ik, die in totaal door alle mensen is gevlogen die nu leven en ooit geleefd hebben. Zie deze site voor de berekening: http://timeblimp.com/?page_id=1033 Denk dus dat je neutrino’s niet zult voelen.

  5. de Neutronen-Bom ,
    de alweer bijna bejaarden onder ons zullen zich dat nog wel herinneren, al wordt er met geen woord meer over gerept.

    er was destijds (volgens mij alweer zo’n +/-35 jaar geleden) veel ophef over dit product van Franse makelij, het werd Niet Eerlijk gevonden dat de infrastructuur zo goed als ongeschonden de Neutronen-aanslag zou doorstaan terwijl de Levende Have het loodje zou moeten leggen.
    Atoombommen waren Wel Eerlijk en aanvaardbaar omdat de werpende partij immers vanwege Radio-activiteit geen gebruik kon maken van het vernietigde areaal en verre omstreken. zoiets van lekker Puh.

    nu had dit verdriet niets met met de Ozon-laag van doen omdat de Dood vrijwel onmiddellijk ter plaatse kwam.

    merkwaardig is het echter dat Neutronen, die Ongedetecteerd door alles en iedereen vliegend zich uit de voeten maken, kennelijk toch in staat zijn het Leven het loodje doen leggen.

    zou het soms kunnen dat 10^.tigste Big Birds of daarmee overeenkomend toch niet door het leven als prettig worden ervaren. ??

  6. Neutronenbom, niet neutrinobom. Neutrino’s zijn geen neutronen.

    • ja daar was ik al bang voor, ondanks gebrek aan relevante kennis heb ik het niet geWikied.
      wat is het verschil ??

      die neutronenbommen zitten weliswaar in de doofpot maar zijn evengoed nog inzetbaar.

      • Een neutrino is een elementair deeltje (je kan het dus niet verder opsplitsen in nog kleinere componenten).

        Een neutron (en proton) zijn niet elementair, die zijn beiden samengesteld uit drie quarks. De quarks zijn wel elementaire deeltjes. Neutronen en protonen zijn nagenoeg hetzelfde. Maar de neutron is b.v. electrisch neutraal (vandaar de naam) terwijl de proton een positieve lading heeft.

    • Qua naamgeving is er wel een link. Neutronen en neutrino’s zijn beiden elektrisch neutraal. De Italiaan Fermi noemde de neutrino’s in 1934 zo omdat de naam ‘klein neutron’ betekent.

  7. Maar waarom dan?

    Neutrino’s hebben een onmeetbaar kleine massa. Ze zijn electrisch neutraal. Dus er is geen interactie d.m.v. electromagnetisme. Electromagnetisme is b.v. de reden dat je niet door een muur kan lopen. De deeltjes waar de muur van gemaakt is, zijn hetzelfde als waar wij van gemaakt zijn. Neutrino’s hebben ook maling aan de sterke nucleaire kracht, dus ook in die zin is er geen interactie van neutrino’s met atomen/moleculen. Ze vertonen alleen indirecte interactie met de zwakke nucleaire kracht. Dus er zijn weinig methoden om neutrino’s te detecteren. Ze moeten op de nucleus van een atoom botsen om aantoonbaar te zijn.

    Waarom is dat zo lastig? Omdat de nucleus van een atoom gemiddeld 100.000 keer zo klein is als het complete atoom. Stel je weegt 100 kilo, en voor het gemak stellen we dat je een volume hebt van 100 liter. Nu maken we een perfecte bal van je, met een volume van 100 liter. Die bal heeft dan een diameter van ongeveer 60 centimeter oftewel 600 millimeter. Maar dat volume bestaat voornamelijk uit “lege ruimte”. De nucleus is immers 100.000 keer zo klein maar vertegenwoordigd wel het bruikbare doelwit van neutrino’s. De neutrino’s kunnen alleen maar interactie vertonen als ze de nucleus raken, en niet de lege ruimte tussen de nucleus’s en diens electronen (daar vliegen ze gewoon doorheen omdat ze electrisch neutraal zijn). 600 millimeter diameter gedeeld door 100.000 is 0,006 millimeter. Met andere woorden, het bruikbare doelwit voor een neutrino in een bal met een diameter van 600 millimeter, is maar een balletje met een diameter van 0,006 millimeter. In verhouding, want de nucleus’s zitten natuurlijk niet opeen gepakt.

    In een neutronenster zitten die nucleus’s wel opeen gepakt. Daarom weegt een theelepeltje neutronenster ook zo belachelijk veel (zowat de gehele massa van atomen zit in de nucleus). Neutrino’s zouden dus niet met hetzelfde gemak door een neutronenster kunnen “vliegen”. Een neutronenster zou een goede neutrino detector kunnen zijn, maar in de praktijk is dat een beetje lastig om te realiseren.

Laat een antwoord achter aan henk Reactie annuleren

*