28 maart 2024

Nabij zwart gat vertoont krachtige wind

Een zwart gat op ‘slechts’ 8000 lichtjaar afstand van de aarde vertoonde tijdens een uitbarsting in de zomer van 2015 een ongewoon krachtige ‘wind’ van neutrale waterstof- en heliumatomen, met een snelheid van ca. 3000 kilometer per seconde – één procent van de lichtsnelheid. Door die krachtige wind ontstond een uitdijende nevel rond het zwarte gat. De ontdekking is gedaan met de 10,4 meter Gran Telescopio Canarias (GTC) op het Canarische eiland La Palma – de grootste optische/infraroodtelescoop ter wereld. De resultaten zijn vandaag online gepubliceerd in Nature. Het zwarte gat, V404 Cygni geheten, is ongeveer tien keer zo zwaar als de zon en beschrijft een baan rond een gewone ster. Gas van die ster wordt door het zwarte gat opgezogen; het hoopt zich op in een kolossale, hete ‘accretieschijf’, van waaruit het gas het zwarte gat in valt. Door de hoge temperatuur zendt het binnenste deel van die accretieschijf energierijke röntgenstraling uit. Op 15 juni 2015, na een ‘rustige’ periode van 25 jaar, vertoonde V404 Cygni voor het eerst weer een krachtige uitbarsting, waarbij de röntgenhelderheid ongeveer één miljoen maal zo groot werd. De uitbarsting, vermoedelijk veroorzaakt door het plotseling opslokken van een grote hoeveelheid materie uit de accretieschijf, duurde slechts twee weken. Vanaf 17 juni 2015 werd V404 Cygni in het oog gehouden door de GTC-telescoop. Op basis van die waarnemingen vermoeden sterrenkundigen nu dat de relatief korte duur van de uitbarsting te maken heeft met het ontstaan van de waargenomen wind. De hoop is dat de nieuwe metingen meer licht werpen op de manier waarop zwarte gaten materie uit hun omgeving opslokken. Bron: Astronomie.nl.

Share

Speak Your Mind

*