29 maart 2024

Meeste gammaflitsen gaan aan ons voorbij

This artist’s illustration shows a narrow beam generated by the merger of two neutron stars and a resulting gamma-ray burst (GRB). Astronomers used several telescopes, including Chandra, to determine that these violent stellar mergers produce very narrow jets by studying the gamma-ray burst called GRB 140903A. The implication of this result is that a vast majority of these events will go undetected since most will not be directed along the line of sight towards Earth necessary for detection by telescopes. The smaller panels show an optical view of GRB 140903A (left) and an X-ray view from Chandra (right). Credit: X-ray: NASA/CXC/Univ. of Maryland/E. Troja et al, Optical: Lowell Observatory’s Discovery Channel Telescope/E.Troja et al. Illustration: NASA/CXC/M.Weiss

Gammaflitsen of Gamma-ray Bursts (GRB’s) behoren tot de meest gewelddadige gebeurtenissen in het universum. Hoewel dit soort explosies ontzettend helder zijn, blijkt uit gegevens van Chandra en Swift dat het merendeel van de gammaflitsen letterlijk aan ons voorbij gaan. Astronomen vermoeden dat sommige GRB’s het gevolg zijn van de botsing tussen twee neutronensterren, of tussen een neutronenster en een zwart gat. Het nieuwe onderzoek heeft het beste bewijs ooit geleverd dat bij zo’n botsing een zeer nauwe “jet” of straalstroom ontstaat. Als die jet niet preciés op de aarde gericht staat, dan zien we de gammaflits dus niet. Het is de verwachting dat bij botsingen tussen twee neutronensterren (of zwarte gaten) krachtige zwaartekrachtsgolven geproduceerd worden. Deze kunnen sowieso gedetecteerd worden, ongeacht de richting van de straalstroom. Dat betekent dat we via gravitatiegolf-experimenten zoals LIGO veel meer gammaflitsen kunnen detecteren dan via elektromagnetische observatoria zoals Chandra. Bovenaan het artikel vind je een illustratie waarin het resultaat van de botsing tussen twee neutronensterren wordt weergegeven. In het centrum bevindt zich een compact object – dat kan zowel een zware neutronenster zijn als een zwart gat, afhankelijk van de massa van de twee neutronensterren die zijn samengesmolten. In het rood wordt een schijf van materiaal weergegeven dat is overgebleven van de samensmelting. Een deel van dit materiaal valt richting het compact object en dit invallende materiaal vormt de “motor” achter de productie van de jet, die in het geel wordt aangegeven. In het oranje wordt een deeltjeswind weergegeven die afkomstig is vanuit de schijf. In het het blauw zie je ten slotte de deeltjeswind die door het compacte object zelf wordt uitgestoten met een enorme vaart van 1/10 de lichtsnelheid. Bron: Chandra X-Ray Observatory,

Share

Speak Your Mind

*