29 maart 2024

Planeet ontdekt rondom een hete ster

Credit: NASA, ESA, and G. Bacon (STScI)]

Astronomen hebben een planeet gevonden in een omloopbaan rond een hete ster. Dat is bijzonder,aangezien het detecteren van planeten bij hete sterren veel lastiger is dan bij koele sterren. We hebben de laatste twee decennia duizenden exoplaneten ontdekt, maar de meeste daarvan draaien rondom koele sterren (M-dwergen) of rondom sterren met een gemiddelde temperatuur (G-sterren, zoals de zon). Slechts twintig planeten zijn aangetroffen bij hete A-sterren.

Hoe komt dat? We verwachten namelijk niet dat planeten bij A-sterren zeldzamer zouden zijn. Maar het probleem zit ‘m het feit dat de gebruikelijke methodes om planeten te vinden (transit en radial velocity) niet goed werken bij A-sterren. Dat komt doordat A-sterren bijna altijd variabele sterren zijn! Ze bevinden zich namelijk in de zogenaamde “klassieke instabiliteits-strook” in het Herzsprung-Russell diagram.

De sterren pulseren als gevolg van veranderingen in de ionisatie-staat van atomen in het diepe inwendige. Hierdoor zal de ster iets gaan uitdijen om daarna weer te krimpen. Voor variabele A-sterren hebben die pulsaties een periode van gemiddeld enkele dagen. Die pulsaties maskeren de aanwezigheid van planeten, zodat transit- en radial velocity-metingen een lastige zaak worden.

Credit; [Murphy et al. 2016]

Gelukkig hebben astronomen een alternatieve methode gevonden: het meten van kleine veranderingen in de pulsatieperiode. Hiertoe heeft men de ster KIC 7917485 vier jaar lang in de gaten gehouden. Ze hebben ontdekt dat de pulsaties van de ster, die een voorspelbare periode hebben, soms iets te laat aankomen. Maar die vertragingen volgen zelf óók een bepaalde periode! Dat betekent dat de vertragingen veroorzaakt moeten worden door een ander hemellichaam, dat met zijn zwaartekracht de timing van de sterpulsen doet beïnvloeden.Door de lichtcurve van de ster te modelleren, zijn de onderzoekers in staat geweest om de massa van de begeleider te bepalen op 12 Jupitermassa’s – zo’n beetje op de grens tussen een planeet en een bruine dwerg dus! Daarnaast draait de planeet in 840 dagen rondom de ster, waarmee de Super-Jupiter zich in de leefbare zone bevindt!Het is logisch om te veronderstellen dat die planeet – zoals alle gasplaneten – manen zal hebben. Maar vanwege de hoge massa van de planeet, is de kans aanwezig dat de manen eveneens een hoge massa hebben – wellicht zelfs één aardemassa. Dat maakt de kans op leefbare aarde-achtige manen hier relatief groot! Bron: American Astronomical Society.

Share

Speak Your Mind

*