28 maart 2024

Sterrenstelsel Markarian 1018 minder actief vanwege dieet van centrale zwart gat

The active galaxy Markarian 1018

Links een optische opname van Markarian 1018, rechts röntgenstraling in de kern ervan, waargenomen met Chandra. Credit: X-ray: NASA/CXC/Univ of Sydney/R.McElroy et al, Optical: ESO/CARS Survey

Markarian 1018 is een actief sterrenstelsel, 590 miljoen lichtjaar verwijderd van de aarde, dat afgelopen dertig jaar enkele grote wisselingen in zijn lichtkracht heeft meegemaakt. Waarnemingen in de jaren tachtig lieten zien dat het stelsel steeds actiever werd en dat z’n lichtkracht sterk toenam. Tussen 2010 en 2016 was het omgekeerde het geval en werd de lichtkracht maar liefst acht keer zwakker. Afgelopen jaren is het stelsel, dat behoort tot de klasse sterrenstelsels die een Active Galactic Nucleus (AGN) hebben, een kern die aangedreven wordt door een actief, superzwaar zwart gat, waargenomen door een aantal grote telescopen, zoals de Hubble en Chandra ruimtetelescopen en de VLT in Chili. Er was een mogelijkheid dat Markarian 1018 zwakker werd doordat er gas tussen de aarde en de actieve kern in was gekomen, maar waarnemingen met Chandra en Hubble hebben nu uitgewezen dat dat niet de oorzaak is. Wat wel gaande is dat is dat er steeds minder materiaal op het centrale zwarte gat valt en dat deze vanwege dit ‘strenge dieet’ terug is gevallen in activiteit. Het zou kunnen dat de oorzaak van die lagere toevoer van materiaal een ander superzwaar zwart gat is, dat de boel ter plekke hindert. Dat andere zwarte gat zou de kern van een ander sterrenstelsel kunnen zijn, dat in het verleden gebotst en samengesmolten is met Markarian 1018. Meer hierover in dit en dat vakartikel, die beiden in september dit jaar verschenen in Astronomy & Astrophysics. Bron: Chandra.

Share

Speak Your Mind

*