28 maart 2024

Astronoom en donkere materie-pionier Vera Rubin overleden

Vera Rubin – Credit: NASA

Vandaag (26 december 2016) is op 88-jarige leeftijd de astronoom Vera Rubin overleden – volgens haar zoon door een natuurlijke oorzaak. Wij kennen haar vooral door haar pionierswerk in de jaren zeventig van de vorige eeuw op het gebied van waarnemingen aan de galactische rotatiecurves. Samen met haar collega Kent Ford mat zij de snelheid van individuele sterren en waterstofgas in andere sterrenstelsels en daaruit kwam naar voren dat die rotatiecurves vlak zijn, dat wil zeggen dat de snelheid niet afneemt naarmate de afstand tot de kern van het stelsel toeneemt, maar gelijk blijft (zie ook de afbeelding hieronder).

De vlakke rotatiecurve van het sterrenstelsel M33. Credit: Wikipedia/Stefania.deluca

Uit deze waarnemingen trokken Rubin en Ford de conclusie dat er in de sterrenstelsels meer massa moest zijn, dan de massa van de zichtbare materie. De hoeveelheid onzichtbare, ‘donkere materie’, die verantwoordelijk was voor de vlakke rotatiecurves, moest meer dan tien keer de hoeveelheid gewone massa zijn. Met de dood van Rubin gaat een grote astronoom heen, iemand die voor haar pionierswerk een Nobelprijs voor de Natuurwetenschappen had verdiend. Bron: Wikipedia.

Share

Comments

  1. Hier haar fameuze artikel:
    http://adsabs.harvard.edu/doi/10.1086/150317
    De originele figuren geven vlak bij de bulge een stevige dip in de rotatie snelheid…
    Verder een leuk UvA artikel in science daily :No trace of dark matter in gamma-ray background, we blijven zoeken….

    • Nico, bedankt voor je link. Die dip in de rotatiesnelheid in de bulge is verklaarbaar hoor, dat heeft meer te maken met de dynamica van sterren en gasnevels in die bulge, die weer anders is dan er buiten.

  2. Enceladus zegt

    “Met de dood van Rubin gaat een grote astronoom heen, iemand die voor haar pionierswerk een Nobelprijs voor de Natuurwetenschappen had verdiend.”

    Maar als je dat stelt, dan zeg je dus eigenlijk dat Eric Verlinde de Nobelprijs nooit moet krijgen, omdat Verlinde stelt dat donkere materie niet bestaat. Stel dat Verlinde gelijk blijkt te hebben (wat mij niet zou verbazen) en stel dat Rubin ooit toch de Nobelprijs had gehad, dan zou dat toch een blamage zijn?

    groet,
    Gert (Enceladus)

    • Nee, want je mag er niet van uitgaan dat wie in zijn/haar tijd baanbrekend werk verricht voortaan, na een Nobelprijs, onweerlegbaar gelijk zal blijven hebben. De juistheid van een en ander hangt niet af van die eventuele Nobelprijs, die uitgereikt wordt volgens de huidige en sowieso onvolledige inzichten, maar van de tijd dat er niets wordt ontdekt dat de stelling(en) in kwestie onderuit haalt. De “blamage” zoals je dat noemt, zal vroeg of laat voorkomen, en meer dan eens.

  3. Wat Rubin et al hebben gemeten is harde data, baanbrekend en onweerlegbaar en door tal van metingen bevestigd. Dat had dus best een Nobelprijs mogen zijn samen met wat andere astronomen die hier al wat voorwerk aan hadden verricht.

  4. descheleschilder zegt

    Zij had zeker de Nobelprijs voor de Natuurkunde moeten krijgen!! Slechts twee(!) andere vrouwen kregen er ook een: Curie en Coepperd-Mayer. Zij leeft gelukkig voort in de harten van vele astronomen, Natuurkundigen, en haar vrienden en familie.

  5. @Enceladus: ik ben het met Nico eens dat ze alleen al voor die waarnemingen van de rotatiecurven aan M31 en andere sterrenstelsels de Nobelprijs zou moeten krijgen. De donkere materie is een interpretatie van die waarnemingen. Mocht Verlinde gelijk hebben, dan is er sprake van schijnbare donkere materie, die veroorzaakt wordt door de wisselwerking tussen gewone materie en donkere energie, maar de waarnemingen van Rubin blijven onveranderd.

  6. Erik Verlinde zelf over Vera Rubin:

Laat een antwoord achter aan Arie Nouwen Reactie annuleren

*